கிஷ், சுமேரியா

கிஷ் (Kish ) (சுமேரியம்: Kiš; transliteration: Kiš^ki; cuneiform: 𒆧𒆠;^[1] அக்காதியம்: kiššatu^[2]) தற்கால ஈராக் நாட்டின் தெற்கு மெசொப்பொத்தேமியாவில் பண்டைய சுமேரியாவின் கிமு 3,100 காலத்திய நகரம் ஆகும்.^[3] இந்நகரத்தில் தோன்றிய கிஷ் பண்பாடு லெவண்ட் பிரதேசத்தின் எப்லா இராச்சியம் மற்றும் மாரி இராச்சியங்களில் பரவியது. இப்பண்டைய நகரம் தற்போது தொல்லியல் களமாக, பாபிலோனின் கிழக்கில் 80 கிலோ மீட்டர் தொலைவிலும், பாக்தாத் நகரத்திலிருந்து தெற்கில் 80 கிலோ மீட்டர் தொலைவிலும் உள்ளது.^[4]

கிஷ்
உருவஙகள் மற்றும் ஆப்பெழுத்துகளுடன் கூடிய சுண்ணக்கல்லில் செய்த கிஷ் பலகை, காலம் கிமு 3500
Shown within Iraq
இருப்பிடம்	டெல் அல்-உகாய்மிர், பாபில் ஆளுநரகம் ஈராக்
பகுதி	மெசொப்பொத்தேமியா
ஆயத்தொலைகள்	32°32′25″N 44°36′17″E
வகை	தொல்லியல் மேடு
வரலாறு
கட்டப்பட்டது	கிமு 3100
காலம்	செம்தேத் நசிர் காலம் முதல் ஹெலனிய காலம் வரை

பண்டைய சுமேரியவின் கிஷ் நகரத்தின் சிதிலங்கள், ஈராக்

வரலாறு

சுமேரியாவின் பண்டைய நகரங்கள்

செம்தேத் நசிர் காலத்தில் நடு மெசொப்பத்தோமியாவில் செம்தேத் நசிர் (கிமு 3100) மற்றும் கிஷ் நகரம் செல்வச் செழிப்புடன் விளங்கியது.

சுமேரிய மன்னர்களின் முதல் நகரமாக கிஷ் நகரம் விளங்கியது.^[5] துவக்க கால கிழக்கு செமித்திய மொழிகளின் தாயகமாக கிஷ் நகரம் விளங்கியது.^[6] கிஷ் இராச்சியத்தின் 21வது மன்னர் என்மெபரகேசி என்பவர், ஈலாம் இராச்சியத்தின் போர்க்கருவிகளை கைப்பற்றினார் என்பதை தொல்லியல் குறிப்புகள் மூலம் தெரியவருகிறது. கிஷ் நகரம் அழியும் வரை, பழைய பாபிலோனியப் பேரரசு, காசிட்டு மக்கள், புது அசிரியப் பேரரசு, புது பாபிலோனியப் பேரரசு மற்றும் செலூக்கியப் பேரரசு காலத்தில் செழித்திருந்தது.

தொல்லியல்

யூப்பிரடீஸ் ஆற்றின் கரையிலிருந்து மூன்று கிலோ மீட்டர் தொலைவில் அமைந்த கிஷ் நகரத் தொல்லியல் களம், ஏறத்தாழ ஒரு முட்டை வடிவத்தில் நாற்பது தொல்லியல் மேடுகளைக் கொண்டது. அவைகளில் புகழ்பெற்ற மேடுகள் பின்வருமாறு:

• டெல் உகய்மிர் தொல்லியல் களம் - கிஷ் நகரத்தின் மையப் பகுதி என கருதப்படுகிறது. கிஷ் என்பதற்கு சிவப்பு எனப்பொருள். சிவப்பு நிற செங்கற்களாலான சிதிலமடைந்த கட்டிடங்கள் இங்குள்ளது.
• இங்கரா தொல்லியல் களம் -:கிஷ் நகரத்தின் கிழக்கே அமைந்தது. இங்கு கிஷ் நகர மக்கள் வழிபட்ட இனான்னாவின் கோயில் உள்ளது.^[7]
• எல்-பெண்டர் தொல்லியல் களம்: பார்த்தியப் பேரரசின் தொல்பொருட்கள் கொண்டுள்ளது.
• தொல்லியல் மேடு W - புது அசிரியப் பேரரசின் ஆப்பெழுத்தில் எழுத்தப்பட்ட சுட்ட களிமண் பலகைகள் கண்டெடுக்கப்பட்டது.

கிஷ் நகரத்தின் உகய்மிர் தொல்லியல் களத்தை 1912 மற்றும் 1914களில் பிரான்சு நாட்டு தொல்லியல் ஆய்வாளர் அகழ்வாய்வு செய்து, பழைய பாபிலோனிய இராச்சியத்தின் 1,400 தொல்பொருட்களை கண்டுபிடித்தார். அவைகளின் முக்கியமானவைகள் இஸ்தான்புல் மற்றும் லூவர் நகர அருங்காட்சியகங்களில் உள்ளது.^[8][9]

பின்னர் 1923 முதல் 1933 முடிய கிஷ் நகர தொல்லியல் களங்களில் கண்டெடுத்த தொல்பொருட்கள் சிகாகோ மற்றும் ஆக்ஸ்போர்டு அருங்காட்சியகங்கள் வைக்கப்பட்டுள்ளது.^{[10] [11] [12] [13] [14] [15] [16]}

1988, 2000 மற்றும் 2001ம் ஆண்டுகளில் இத்தொல்லியல் களத்தை சப்பானியர்கள் அகழ்வாய்வு செய்தனர்.^{[17] [18][19]}

படக்காட்சியகம்

• 
  சுமேரிய மன்னர்களின் பெயர் பொறித்த கல்
• 
  மெசொப்பொத்தேமியாவின் கிஷ் நகர தொல்லியல் மேடு, பபேல் ஆளுநனரகம், ஈராக்
• 
  கிஷ் நகர அல்-உகய்மிர் தொல்லியல் களத்தின் உடைந்த மட்பாண்டச் சில்லுகள்
• 
  கிஷ் நகரத் தொல்லியல் களம்
• 
  கிஷ் நகரத் தொல்லியல் களத்தின் சிதலங்கள்
• 
• 
• 

இதனையும் காண்க

• பண்டைய அண்மை கிழக்கின் நகரங்கள்
• மெசொப்பொத்தேமியா
• செம்தேத் நசிர் காலம்
• மெசொப்பொத்தேமியாவின் புவியியல்

அடிக்குறிப்புகள்

1. "The Electronic Text Corpus of Sumerian Literature". Archived from the original on 2020-11-24. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2018-12-23.
2. Electronic Pennsylvania Sumerian Dictionary (EPSD)
3. "Kish Tradition". Archived from the original on 2020-06-09. பார்க்கப்பட்ட நாள் 2020-06-09.
4. Kish ANCIENT CITY, IRAQ, Tall al-Uhaimer
5. Hall, John Whitney, ed. (2005) [1988]. "The Ancient Near East". History of the World: Earliest Times to the Present Day. John Grayson Kirk. 455 Somerset Avenue, North Dighton, MA 02764, USA: World Publications Group. p. 30. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 1-57215-421-7.{{cite book}}: CS1 maint: location (link)
6. Donald P. Hansen, Erica Ehrenberg. Leaving No Stones Unturned: Essays on the Ancient Near East and Egypt in Honor of Donald P. Hansen. p. 133.
7. Inanna's Descent to the Underworld translation at ETCSL
8. Henri de Genouillac, Premières recherches archéologiques à Kich : mission d'Henri de Genouillac 1911-1912 : rapport sur les travaux et inventaires, fac-similés, dessins, photographies et plans. Tome premier, Paris : Libr. ancienne Edouard Champion, 5, quai Malaquais, 1924
9. Henri de Genouillac, Fouilles françaises d'El-`Akhymer, Champion, 1924-25
10. Stephen Langdon, Excavations at Kish I (1923–1924), 1924
11. Stephen Langdon and L. C. Watelin, Excavations at Kish III (1925–1927), 1930
12. Stephen Langdon and L. C. Watelin, Excavations at Kish IV (1925–1930), 1934
13. Henry Field, The Field Museum-Oxford University expedition to Kish, Mesopotamia, 1923–1929, Chicago, Field Museum of Natural History, 1929
14. P. R. S. Moorey, Kish excavations, 1923–1933 : with a microfiche catalogue of the objects in Oxford excavated by the Oxford-Field Museum, Chicago, Expedition to Kish in Iraq, Clarendon Press, 1978, பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 0-19-813191-7
15. S. Langdon and D. B. Harden, Excavations at Kish and Barghuthiat 1933, Iraq, vol. 1, no. 2, pp. 113-136, 1934
16. S. D. Ross, 'The excavations at Kish. With special reference to the conclusions reached in 1928-29', in Journal of The Royal Central Asian Society, vol. 17, iss. 3, pp. 291 - 300, 1930
17. K. Matsumoto, Preliminary Report on the Excavations at Kish/Hursagkalama 1988–1989, al-Ra¯fida¯n 12, pp.261-307, 1991
18. K. Matsumoto and H. Oguchi, Excavations at Kish, 2000, al-Rafidan, vol. 23, pp. 1-16, 2002
19. K. Matsumoto and H. Oguchi, News from Kish: The 2001 Japanese Work, al-Rafidan, vol. 25, pp. 1-8, 2004

மேற்கோள்கள்

• E. Mackay, Report on the Excavation of the "A" Cemetery at Kish, Mesopotamia, Pt. 1, A Sumerian Palace and the "A" Cemetery, Pt. 2 (Anthropology Memoirs I, 1-2), Chicago: Field Museum,1931
• Nissen, Hans The early history of the ancient Near East, 9000–2000 B.C. (Chicago/London: University of Chicago Press, 1988. பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 0-226-58656-1, பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 0-226-58658-8) Elizabeth Lutzeir, trans.
• பரணிடப்பட்டது 2012-07-30 at the வந்தவழி இயந்திரம் I. J. Gelb, Sargonic Texts in the Ashmolean Museum, Oxford, Materials for the Assyrian Dictionary 5, University of Chicago Press, 1970 பன்னாட்டுத் தரப்புத்தக எண் 0-226-62309-2
• McGuire Gibson, The Archaeological uses of Cuneiform Documents: Patterns of Occupation at the City of Kish, Iraq, vol. 34, iss. 2, pp. 113–123, Autumn 1972
• T. Claydon, Kish in the Kassite Period (c. 1650 – 1150 B.C), Iraq, vol. 54, pp. 141–155, 1992
• P. R. S. Moorey, A Re-Consideration of the Excavations on Tell Ingharra (East Kish) 1923-33, Iraq, vol. 28, no. 1, pp. 18–51, 1966
• P. R. S. Moorey, The Terracotta Plaques from Kish and Hursagkalama, c. 1850 to 1650 B.C., Iraq, vol. 37, no. 2, pp. 79–99, 1975
• Norman Yoffee, The Economics of Ritual at Late Old Babylonian Kish, Journal of the Economic and Social History of the Orient, vol. 41, no. 3, pp. 312–343, 1998
• P. R. S. Moorey, The "Plano-Convex Building" at Kish and Early Mesopotamian Palaces, Iraq, vol. 26, no. 2, pp. 83–98, 1964
• P. R. S. Moorey, Cemetery A at Kish: Grave Groups and Chronology, Iraq, vol. 32, no. 2, pp. 86–128, 1970
• Wu Yuhong and Stephanie Dalley, The Origins of the Manana Dynasty at Kish and the Assyrian King List, Iraq, vol. 52, pp. 159–165, 1990
• Seton Lloyd, Back to Ingharra: Some Further Thoughts on the Excavations at East Kish, Iraq, vol. 31, no. 1, pp. 40–48, 1969
• Federico Zaina, Radiocarbon date from Early Dynastic Kish and the stratigraphy and chronology of the YWN Sounding at Tell Ingharr, Iraq, vol. 77(1), pp. 225–234, 2015
• Zaina, F., Craft, Administration and Power in Early Dynastic Mesopotamian Public Buildings. Recovering the Plano-convex Building at Kish, Iraq, Paléorient, vol. 41, p. 177–197, 2015

வெளி இணைப்புகள்

விக்கிமீடியா பொதுவகத்தில்,
Kish
என்பதில் ஊடகங்கள் உள்ளன.

• Online Kish Collection at the Field Museum
• YouTube video on Field Museum Kish effort
• Kish Site photographs at Oriental Institute of Chicago
• The gold helmet worn by a Sumerian King of Kish.