Iridi

Iridi ni elementi haba na metali adimu yenye namba atomia 77 katika jedwali la elementi. Alama yake ni Ir. Inahesabiwa katika kundi la Platini. Kati ya metali zote inaathiriwa kidogo kabisa na mmenyuko wa kikemia.

Iridi (iridium)
Jina la Elementi	Iridi (iridium)
Alama	Ir
Namba atomia	77
Uzani atomia	192,217
Ugumu (Mohs)	6.5
Kiwango cha kuyeyuka	2739 K (2466 °C)
Kiwango cha kuchemka	4701 K (4428°C)
Asilimia za ganda la dunia	1·10-7 %

Iridi ilitambuliwa na Smithson Trennant mwaka 1803 pamoja na metali ya Osmi. Alijaribu kuyeyusha madini ya platini katika asidi akakuta metali hizo mbili. Alichagua jina la "iridium" kutokana na neno la Kigiriki "iridios" kwa sababu ya rangi nyingi za chumvi zake. Tabia ya kutomeyuka kulisababisha uteuzi wa iridi kwa aloi ya mita asilia.

Iridi ni kati ya metali haba kabisa duniani. Hutokea pamoja na platini au kama madini ya mchanganyiko pamoja na Osmi. Nchi zenye akiba za Iridi ni hasa Afrika Kusini, Urusi (milima ya Ural), Amerika ya Kaskazini na ya Kusini, Japani, Borneo na Tasmania.

Hutumiwa ndani ya aloi za metali ikiongeza ugumu wa aloi hizo. Mwaka 2007 kilogramu 3,700 za iridi zilitumiwa duniani; kati ya hizo takriban kilogramu 780 ziliingia katika vifaa vya umeme kama plagi za cheche kwenye injini za mwako ndani; 1,100 kg zikatumiwa kwa elektrodi.

Tanbihi

• 

Viungo vya nje

WikiMedia Commons

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Iridi

Makala hii kuhusu mambo ya kemia bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Iridi kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.