Istanbuul

Istanbuul w:tr:istanbul  Turkey (Af Turki : İstanbul; Af Carabi : ar‎; looqu dhawaaqo: / tænˈbuːl/ ama / tɑːnˈbuːl/ ;^[1][2] [isˈtanbuɫ]  ( dhageeyso)), waayihii hore loo yaqaanay Konstantinoble iyo Byzantiyam, waa caasimad ka mid ah deegaanada ugu dadka badan wadanka Turkeyga. Sidoo kale, caasimadani waa xarunta ugu weyn ee ganacsiga, dhaqaalada, dhaqanka, diinta iyo taariikhda wadankaasi.

Istanbuul
Meelo kala gadisan ee magaalada
Barta ay kaga taal dalka
Gobolada
Dalka	Turkiga
Caasimad	Istambuul
Gudoomiye	Kadir Topbas
Masaaxada (Km²)	1,830.92 Km2 (706.9 Mayl laba jibaaran)
Dadka dega
Tirada dadka	6,211 Qof/km2 (16,086.4 Qof/Mayl iskuwareeg) Qiyaas (Sanadkii ??)
Loolka	41.01667
Dhigta	28.96667
Saacad	EET (+2 GMT)
Waqtiga xagaaga	+3 GMT
B.O.Box	34010 Xataa 34850 iyo 80000 Xataa 81800
Furaha telefon	(+90) 212 (dhanka yurubta) (+90) 216 (dhanka aasiya)
Website	Bogga Dawladda hoose ee istambuul
bedel

Caasimada Istanbuul waa magaalada keli ah ee dhacda qaarada Aasiya iyo Yurub; waxayna dhinaca ku haysaa dhowr badood oo kala duwan, sida Bada Madoow iyo Bada Marmara. Xarumaha dhaqaalaha iyo dhismayaasha taariikhiga ah ee caasimada Istanbuul waxay ku yaalaan dhinaca Yurub, halka sadex meelood (75%) bulshadu ku dhaqan tahay dhinaca Aasiya.^[3]

Guud ahaa, caasimada Istanbuul iyo Gobolka Istanbuul waxaa ku dhaqan dad gaadhaya ilaa 14 milyan.^[4] Markay taariikhdu ahayd qiyaastii 660 C.H (Ciise Hortii) ayaa deegaanka Sayburna laga aasaasay caasimadii Byzantium taasi oo maanta ah Istanbuulta aan naqaano.^[5][6]

Hordhac

Istanbuul waa caasimada labaad ee wadanka Turki, waana magaaladda ugu weyn wadankaas, waxay ka kooban tahay labo daamood oo ku kala yaala Yurub iy Aasiya waa magaalo aad u qurux badan aadna caan ugu ah ganacsiga, dhaqaalah iyo dalxiiska waxaa ku nool in ka badan 13 milyan oo qof taas oo ka dhigaysa magaalada ugu dadka badan Turkiga iyo guud ahaan Yurub.

Laba Rayaale weyn ee taariikhda ay ahayd xarunta of Istanbul iyo laba diinta quduuska ah. The raad haray ee la soo dhaafay, inkastoo guud ahaan is ogow in la ilaaliyo dhiseyso ku cad, waxa loo arki karaa magaaladii ku wareegsan. Istanbuul, labada Islam iyo Orthodox Masiixiyada waa ciidankii u macbudyo ugu muhiimsan. Dhismaha ugu caansan ee magaalada ku yaalla oo u dhexeeya indhaha of Istanbul jira masaafad socod wada. Waxay abuurtaa xuduudaha u saarney taariikhiga ah ee Istanbul yeedhay Byzantium. Kaliga galeen magaaladii on xaflad soo dhaweyn weyn faras oo booqday Sophia Hagia ah. Ka dib markii uu stop ugu horeysay ee magaalada sida caado waxaa hadhay sidii Sophia Hagia ah.

Taariikhda magaalada

Taariikhda dhabta ah ee magaalada waxey bilaabaneesaa sida Taariikhyahano badan ee qabaan qiyaastii 660 ka hor miilaadiga markaas oo boqorkii miigaar biizaas ka dhisay magaalada biriizanda dhinaca yurub ee bosfoor, waa dambe hadana magaalo kale ayaa dhinaca kale laga dhisay weyna isku darsameen. Sanadkii 196 ka hor miilaadiga waxey magaalada kala kulantay imbiraadooriyada Roomanka weerar daran kaas oo dudunshay badanaa magaalada waxa oona gaarsiiyay qasaaro badan, hase yeeshee dib ayee uga soo kabsatay oo u soo ceshatay barwaaqadeedii hore.

Barta ee dhacdo magaalada Juquraafi ahaan ayaa aad u soo jiidatay imbiraadoorkii Roomaanka Qusdandiin, waxa uuna si rasmi ah uga dhigay caasimada imbiraadooriyada sanadkii 330, Magacii magaalada ayaa isku bedelay "Qusdandiiniya". Dhimashada tiyuudroos koowaad waxey keentay boqortooyada Roomaanka inay u qaybsanto labo. Roomaanka galbeed oo caasimadiis tahay magaalada Roma iyo Roomaanka bari oo caasimadiis ahayd Qusdandiiniya,

Xiliyadii dhexe waxey ahayd tan ugu horeesa magaalooyinka kirishmiska xaga hormarka iyo aqoonta, waxeyna u ahayd xarun diimeed kirishmiska bari, kaniisado waaweyn sida Ayaa soofiya ayaana laga dhisay.

Islaamka markuu yimid waxey muslimiinta ku balaarsadeen awoodooda ayagoo ka qabsaday dawlada Ruum dhulka Masar iyo Shaam, sidoo kale khulafada islaamka dhowr jeer ayee isku dayeen qabsashada Qusdandiiniya ayagoo rumeysan xadiis uu Nabiga scw kaga hadlay fadliga ciidanka furan doono Qusdandiiniya iyo hogaamiyahood, markii ugu horeeysay waxey muslimiinta go'doomiyeen waqtigii Mucaawiya 674 ilaa 678, Mar labaad ayee Go'doomiyeen hadana 717 ilaa 718 waqtigii Suleymaan bin Cabdi malik labada mar muslimiinta ma ayna awoodin furashadeed dhufeysyadeed oo adag awgeed dib ayeena uga laabteen.

Muuqaalka

• Muuqalka Istanbuul wakhtiyo kala duwan
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Sidoo Kale Fiiri

• Istanbuul
• Adana
• Ankara
• Antalya
• Bursa
• Edirne
• Eskişehir
• Gaziantep
• Gebze
• İzmir
• İzmit
• Kayseri
• Konya
• Mersin
• Samsun
• Trabzon
• Yalova

Xigasho

• İstanbul'da Gezilecek Yerler
• İstanbul Travel Guide
• İstanbul Otobüs Biletleri Archived Oktoobar 28, 2020 // Wayback Machine
• The Lonely “Lady” of the Bosporus
• Via Egnatia—A Highway That Aided Expansion

Tixraac

1. Wells, John C., (3rd ed.), Longman, ISBN 9781405881180 Maqan ama ebar |title= (caawin)
2. Roach, Peter, (18th ed.), Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 9780521152532 Maqan ama ebar |title= (caawin)
3. WCTR Society; Unʼyu Seisaku Kenkyū Kikō 2004, p. 281 harvnb error: no target: CITEREFWCTR_Society;_Unʼyu_Seisaku_Kenkyū_Kikō2004 (help)
4. name=citypolution.de
5. Çelik 1993, p. xv harvnb error: no target: CITEREFÇelik1993 (help)
6. Lua error in Module:Footnotes at line 275: attempt to call field 'has_accept_as_written' (a nil value).

Wikimedia Commons waxee heysaa war la xiriiro: Istanbuul

Sidii aad umaamuli lahayd Template kaan si loo arko

• Adeegso {{Istanbuul |state=collapsed}}  si loo arko templateka xaalad (Qarin).
• Adeegso {{Istanbuul |state=expanded}}  si ballaaran loo arko temlatekaan (aragti buuxa).
• Adeegso {{Istanbuul |state=autocollapse}}  si loo arko templateka xaalad (Qarin) kaliya haddii uu jiro template kale oo isku nuuc ah ee bogga ku jira.
• Haddii aanuu jirin (eeg dalka wax rogaha ee template ka), xaalad iskeed ah waa mala awaal dalka.