Windhoek

Windhoek (njemački: Windhuk, kojsanski: Ai-Gams i Otjomuise) je glavni grad afričke države Namibije od 233.529 stanovnika^[2] po popisu iz 2001.

Windhoek Windhuk
Panorama grada Panorama grada
Koordinate: 22°34′S 17°5′E
Država	Namibija
Regija	Regija Khomas
Površina
- Ukupna	645 km²
Visina	1654 m[1]
Stanovništvo (2001.)
- Grad	233.529[2]
Vremenska zona	UTC+1 (UTC+1)
Karta
Windhoek Windhoek na karti Namibije

Panorama grada iz aviona

Windhoek je nešto više od uobičajenog glavnog grada, on je gotovo sve u toj slabo naseljenoj zemlji, u njemu je jedini univerzitet i jedini teatar u zemlji, sve medijske kuće i novine, i gotovo sva poduzeća iz zemlje.

Evangelička katedrala Christuskerk i spomenik Reiterdenkmal iz 1912.

Geografija

Windhoek se nalazi otprilike u sredini zemlje, na visoravni Khomas, na nadmorskoj visini od 1654 m,^[1][3] okružen sa svih strana planinama koje ga štite od suhih pustinjskih vjetrova. Sa sjevera i istoka je to masiv Eros, a sa juga i zapada štiiti ga masiv Auas.^[3] Windhoek je udaljen oko 650 km sjeverno od rijeke Oranje, i oko 1225 km sjeverno od Cape Towna u Južnoj Africi.^[1] Grad je leži u polupustinjskom kraju, na velikim podzemnim jezerima termalne vruće vode, koja je do prije pedesetak godina korištena u gradskom vodovodu, ali tako da se morala hladiti.^[3]

Historija

Windhuk

Windhuk

Prije dolaska prvih evropljana u taj kraj, lokalni stanovnici iz plemena Nama zvali su to mjesto zbog termalnih izvora Ai-Gams (što je značilo vruća voda), a suparničko Herero pleme Otjimuise (što je značilo mjesto gdje se dimi).^[3]

Windhoek je osnovao oko 1840. Jonker Afrikaner, koji se u taj kraj uputio kao vođa karavane afrikanerskih naseljenika iz Cape Towna.^[3] On i njegovi sljedbenici izgradili su prvo naselje sa crkvom, koju su koristili i kao školu, u neposrednoj blizini jednog od termalnih izvora (današnji kvart Klein-Windhoek). Od tog naselja nije ostalo ništa, jer je razrušeno nakon sukoba sa lokalnim plemenima Nama i Herero. Nakon toga grad je bio napušten i zjapio je tako dosta dugo.

Britanci su 1878. zauzeli namibijsku luku Walvis Bay i pripojili je svojoj koloniji Cape Town, ali ih suha unutrašnjost zemlje nije interesirala. U međuvremenu se bremenski trgovac, Adolf Lüderitz uspio domoći velikog posjeda od lokolnih poglavica, pa je službeno zatražio kancelara Bismarcka da Carska Njemačka proglasi protektorat nad tim teritorijem, što je ona i napravila 1884. tako je taj kraj postao kolonija Njemačka Jugozapadna Afrika. Nakon izbijanja sukoba sa lokalnim stanovništvom u koloniju je poslan ekspedicioni korpus (Schutztruppe) pod vodstvom kapetana Curta von Françoisa. On se utaborio u Windhoeku zbog izvora vode, i centralne pozicije, Nijemci su prezvali grad u Windhuk^[3] i on je postao i glavni grad kolonije, zapravo su to ispočetka bila dva naselja Grosse i Klein Windhuk.^[3]

Kao službeni datum osnivanja današnjeg Windhoeka uzima se 18. oktobar 1890., kad je Von François postavio kamen temeljac za gradnju utvrde Alte Feste (današnji Muzej Namibije).^[4] Za njemačke uprave grad se razvijao vrlo sporo, jer suho zemljište nije omogućavalo razvoj ratarstva, tako da su se rijetki novi naseljenici uglavnom bavili stočarstvom, i to uzgojem ovaca koje su se pokazale izdržljivijim na nedostatak vode. Za uzgoj se osobito pokazao uspješan tip uzbekistanske ovce karakul, koja živi u sličnim uvjetima. Nakon 1907., povećao se priliv stanovnika, djelomično zbog novodošlih imigranata iz Njemačke, ali još više zbog afrikanerskih nezadovoljnika koji su pobjegli od britanske dominacije u Južnoj Africi. Za vrijeme Prvog svjetskog rata, početkom 1915. tadašnji britanski dominion Južnoafrička Unija zauzela je Windhoek i Njemačku Jugozapadnu Afriku i pokrenula zahtjev pred Ligom naroda da dobiju protektorat nad tim teritorijem, koji je odtada poznat kao Mandatni teritorij Lige narode Jugozapadna Afrika. Oni su 1919. ponovno prezvali grad u Windhoek, i to ime ostalo je do danas.^[3]

Tek nakon Drugog svjetskog rata dolazi do intenzivnijeg razvoja grada, nakon što su otkriveni dijamanti i ostala rudna blaga po Namibiji. Tako da se grad od 1955., počeo širiti, u u tom razdoblju izgrađene su brojne građevine; škole, bolnice, ceste i novi vodovod, za čije su potrebe podignuta dva umjetna jezera Goreangab (na zapadu) i Avis (na istoku).

Nakon što je Namibija stekla nezavisnost od Južne Afrike 1990., grad se počeo još ubrzanije razvijati, kao glavni grad nove države Namibije.^[1] Današnji Windhoek je vrlo uredan i čist grad, jednan od najurednijih gradova na afričkom kontinentu i mjesto brojnih međunarodnih kongresa.

Znamenitosti

Najveća i najstarija atrakcija grada je utvrda Alte Feste, podignuta 1890. godine, u kojoj se danas nalazi Muzej Namibije.^[4] Pored toga tu je luteranska neogotička Kristova crkva, izgrađena 1910. godine, koja se nalazi u centru grada pored zgrade Parlamenta i parka ispred njega, vrijedna je i neoromanička katolička katedrala sv. Marije, podignuta za njemačke vladavine između 1906. i 1908. godine, i modernistička palača Vrhovnog suda Namibije, podignuta između 1994. i 1996. godine.

Privreda, transport i školstvo

Windhoek je prije svega centar državne administracije, ali je on i glavni privredni centar zemlje, povezan cestom B2 i željezničkom prugom TransNamib sa lukom Walvis Bay i gradovima u Južnoj Africi. On je centar regije u kojoj je glavna privredna grana uzgoj karakul ovaca, tako da ima dosta pogona za konzerviranje mesa, štavljenje kože i preradu vune. Grad ima nekoliko srednjih škola, i jedan univerzitet koji drže augustinci. Grad ima i međunarodni aerodrom Hosea Kutako (IATA kod: WDH, ICAO kod: FYWH) sa letovima za Johannesburg i Cape Town,^[1] udaljen 40 km od centra grada i jedan manji Eros (u gradu) za manje avione.

Klima

Windhoek ima Polupustinjsku klimu po Köppenovoj klasifikaciji klime. Danju je uglavnom toplo, a ljeti i pakleno vruće, ali je po noći svježe, zbog male količine vlage u zraku. Prosječna godišnja temperatura je 19, 47 °C, koja je još uvijek visoka za mjesto na tako velikoj nadmorskoj visini. U zimskim mjesecima od juna do augusta uobičajeno vlada suša. Minimalna temperatura kreće se između 5 i 18 °C. Noći su svježe, iako se temperatura rijetko spušta ispod 0 °C, a gotovo nikad ne sniježi. Po danu je većinom vruće, temperature se kreću od 20 °C u julu, do 31 °C u januaru. Iako je u sezoni 2010. / 2011. palo rekordnih 1000 mm kiše, srednja godišnja količina oborina iznosi oko 360 mm, a to je premalo za ozbiljni uzgoj usjeva, bez velikog navodnjavanja. Zbog tog je vegetacija u gradu i okolici rijetka, tipično stepska, velike suše su redovita pojava, koje ponekad traju do 10 godina.

Klimatološki medijani za Windhoek
Mjesec	jan-sij	feb-velj	mar-ožu	apr-tra	maj-svi	jun-lip	jul-srp	aug-kol	sep-ruj	okt-lis	nov-stu	dec-pro	godina
Srednji maksimum (°C)	29	28	27	25	22	20	20	23	25	29	29	30	25,6
Srednji minimum (°C)	17	16	15	13	9	7	6	8	12	15	15	17	12,5
Precipitacija (mm)	76	74	79	41	8	0	0	0	3	10	23	48	362
Izvor: [5]

Gradovi prijatelji

Windhoek ima ugovore o suradnji i prijateljstvu sa slijedećim gradovima:^[6]

•  Kina, Shanghai, od 1. juna 1996
•  SAD, Richmond, od 20. marta 1998
•  Njemačka, Wetzlar
•  Njemačka, Berlin, od 18. apria 2000
•  Njemačka, Trossingen (Baden-Württemberg) od 3. oktobra 2000
•  Njemačka, Bremen, od 18. aprila 2000
•  Kamerun, Douala, od 31. augusta 2000
•  Zimbabve, Harare, od 8. novembra 2000
•  Bocvana, Gaborone, od 23. augusta 2001
•  Kuba, Havana, od 23. oktobra 2001
•  Namibija, Eenhana, od 17. aprila 2002
•  Namibija, Ongwediva, od 17. aprila 2002
•  Namibija, Ondangwa, od17. aprila 2002
•  Namibija, Outapi, od 17. aprila 2002
•  Namibija, Oshakati, od 18. aprila 2002
•  Južna Afrika, Lephalale, od 22. maja 2002
•  Finska, Vantaa, od 13. augusta 2002
•  Namibija, Walvis Bay, od 8. oktobra 2002
•  Namibija, Mariental, od 11. marta 2003
•  Namibija, Gibeon, od 11. marta 2003
•  Namibija, Maltahöhe, od 12. aprila 2002
•  Namibija, Aranos, od 13. marta 2003
•  Namibija, Stampriet, od 13. marta 2003
•  Namibija, Rehoboth, od marta 14. 2003
•  Namibija, Lüderitz, od 14. marta 2003