Iranistika ili iranologija (perz. ایرانشناسی, Iranšenasi) je naučna disciplina koja se bavi proučavanjem iranskih naroda, jezika i kulture tzv. Velikog Irana, kulturne regije koja obuhvaća dijelove Jugozapadne, Centralne i Južne Azije. Iranistika je izuzetno slojevita disciplina jer se ovisno o etno-jezičnim, historijskim, geografskim, religijskim i drugim parametrima preklapa s više različitih naučnih polja. Primjerice, prahistorija i starovjekovna historija iranskih naroda usko je vezana uz indoevropeistiku koja proučava i druge indoevropske narode odnosno jezike, dok se drevnom elamskom civilizacijom bavi asirologija. Također, budući da se historiografija starovjekovne iranske historije u uvelike temelji na grčko-rimskim djelima, iranistika se u velikoj mjeri isprepliće i s klasičnom filologijom. Zbog izmijenjenih vjersko-političkih okolnosti i kulturne difuzije od ranog srednjeg vijeka, iranistika je usko vezana i s islamistikom odnosno arabistikom i turkologijom, a zbog srodnih uvjeta tokom novog vijeka i s indologijom. U Evropi se početkom izdvajanja iranistike iz tradicionalne domene orijentalistike smatra 1771. godina kada je A. H. Anquetil-Duperron preveo Avestu s perzijskog na francuski jezik. Interes za iranistiku na evropskom kontinentu javlja se u različitim državama iz raznoraznih razloga – Britanci su iskazivali zanimanje za perzijski jezik s obzirom da je bio lingua franca u Indiji gdje su imali velike ekonomske apetite, Francuzi zbog jačanja diplomatskih odnosa s iranskom safavidskom i kadžarskom dinastijom, Nijemci zbog (danas zastarjelih) teorija o zajedničkom rasnom porijeklu, itd. Istaknute evropske obrazovne institucije s iranskim studijama su Slobodni univerzitet u Berlinu, Univerzitet u Beču, Sorbonne Nouvelle u Parizu, te britanski Cambridge i Oxford. U Sjedinjenim Državama bitnije odjele iranistike pokrenuli su A. V. W. Jackson na Univerzitetu Columbia i R. N. Frye na Univerzitetu Harvard, a važni istraživački centar predstavlja i Orijentalni institut pri Univerzitetu u Chicagu.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
