Godina 1839. (MDCCCXXXIX) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom, odn. redovna godina koja počinje u nedjelju po 12 dana zaostajućem julijanskom kalendaru (linkovi pokazuju godišnje kalendare).
- Ovo je članak o godini 1839.
| Gregorijanski | 1839. (MDCCCXXXIX) |
| Ab urbe condita | 2592. |
| Islamski | 1254–1255. |
| Iranski | 1217–1218. |
| Hebrejski | 5599–5600. |
| Bizantski | 7347–7348. |
| Koptski | 1555–1556. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1894–1895. |
| • Shaka Samvat | 1761–1762. |
| • Kali Yuga | 4940–4941. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4475–4476. |
| • 60 godina | Yin Zemlja Svinja (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11839. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak
- 6. 1. - "Noć velikog vetra": Irsku pogodio uragan, najgora oluja za 300 godina.
- 7. 1. - Louis Daguerre opisao svoj pronalazak pred Francuskom akademijom nauka, nekoliko dana ranije je napravio prvu fotografiju Meseca.
- 19. 1. - Britanski marinci se iskrcavaju u Adenu, nastaje Kolonija Aden umesto Sultanata Lahidž (grad ostaje britanski do 1967).
- 20. 1. - Rat protiv Peruansko-bolivijske konfederacije: Bitka kod Yungaya je odlučujuća pobeda Čileanaca i peruanskih restoracionista, znak kraja Peruansko-bolivijske konfederacije.
- 3. 2. - U Habsburškoj Monarhiji stupio na snagu Carski austrijski obiteljski statut.
- 3. 2. - Britanci zauzeli Karachi.
- 9. 2. - Kapetan engleskog kitolovca John Balleny otkrio Otočje Balleny u Južnom oceanu.
- 24. 2. - William Otis dobio patent za parni bager.
.jpg)
- 25. 2. (13. 2. po j.k.) - Skupština u Beogradu - na Kalemegdanu pročitan Ustav Srbije, zvani "Turski", traje do 1869.
- 26. 2. (14. 2. po j.k.) - Ukaz o osnivanju Državnog saveta (Knjažesko-srpski sovjet), predsedatelj je Jevrem Obrenović. Istog dana postavljena vlada Avrama Petronijevića.
- 7. 3. - Osnovana Matica ilirska, kasnija Matica hrvatska.
- 9. 3. - Pruski Regulativ zabranjuje rad dece mlađe od 9 godina.
- 18. 3. - Car Daoguang zabranjuje strancima uvoz opijuma u Kinu.
- 23. 3. - Prva poznata štampana upotreba izraza OK.
- 23. 3. - Razorni zemljotres pogodio centralnu Burmu, napuštena stara prestonica Ava/Inwa.
April/Travanj – Jun/Lipanj
- 7. 4. - Završena pruga Leipzig-Dresden, prva dugačka pruga u Nemačkoj.
- 9. 4. - Na delu britanske Great Western Railway proradila prva komercijalna linija električnog telegrafa.
- 19. 4. - Londonski ugovor:
- evropske sile priznaju i garantuju nezavisnost i neutralnost Belgije; deo Limburga se vraća Holandiji.
jednoj trećini istorijskog Luksemburga je potvrđena nezavisnost, u personalnoj uniji sa Holandijom.
- 25. 4. - Prvi anglo-afganski rat: Britanci ušli u Kandahar bez otpora.
- april/maj - Nezadovoljan odnosima sa Savetom, knez Miloš odlazio u austrijski Zemun ali vratio se na molbu konzula[1].
- 9. 5. (27. 4. po j.k.) - Doneto Ustrojenije Sovjeta Knjažestva Srbskog - ograničava Kneževu vlast.
- 12. 5. - Društvo godišnjih doba (Armand Barbès) i Savez pravednih pokušali republikansku pobunu u Parizu.
- 23. 5. (11. 5. po j.k.) - Pobuna vojnika u Kragujevcu za kneza Miloša - protiv njih poslat Toma Vučić Perišić, položili oružje 18/30. maja.
- 3. 6. - Carski komesar Lin Zexu započinje Uništenje opijuma u Humenu - za 23 dana uništeno oko 1.000 tona ilegalno uvezenog britanskog narkotika.
- 10. 6. (29. 5. po j.k.) - Ustanovljeno Ustrojenije Centralnog Pravlenija (Vlade) Kneževine Srbije, Ustrojenije Knjažeske kancelarije i Ustrojenije garnizonog vojinstva zemaljskog.[2] U ovo vreme je osnovana i pošta, nastale su i opštine kao samoupravna tela.[3]
- 13. 6. (1. 6. po j.k.) - Knez Miloš Obrenović abdicirao u korist sina Milana Obrenovića II; pošto je Milan teško bolestan, imenovano je namesništvo: Avram Petronijević, Jevrem Obrenović i Toma Vučić Perišić. Knez Miloš za sobom ostavlja oko 1,3 miliona talira u državnoj kasi. Ovo se može smatrati početkom perioda Ustavobranitelja (do 1858).
- 15. 6. - Miloš i Mihailo Obrenović napustili Srbiju (Miloš će se vratiti tek 1859).
- 18. 6. - Osnovana Prva beogradska gimnazija.
- 24. 6. - Tursko-egipatski rat (1839-41), Bitka kod Neziba (Nizipa): Ibrahim Paša Egipatski porazio osmanlijsku vojsku.
- 25. 6. (13. 6. po j.k.) - Skupština u Beogradu obaveštena o promeni na prestolu, osuđeno ponašanje bivšeg kneza Miloša.
- 27. 6. (15. 6. po j.k.) - Bećir-beg Bušatlija napao Bjelopavliće i poginuo[4][5].
- 29. 6. (17. 6. po j.k.) - Prvi Zakon o ustrojstvu opština u Srbiji, koje će imati "primiritelan sud" za manje policijske i sudske poslove, kao i opštinski odbor (zakon potpisan 13/25. jula[6]).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
- 1. 7. - Umro sultan Mahmud II, sledi Abdülmecid I (do 1861). Istog dana osmanska flota se predala Egipćanima.
- 2. 7. - Pobuna robova na brodu La Amistad.
- 8. 7. (26. 6. po j.k.) - Umro knez Milan Obrenović, nasleđuje ga mlađi brat Mihailo Obrenović III (namesnici ostaju do Mihailovog povratka u Beograd marta 1840).
- 13. 7. - Održani prvi izbori za beogradsku opštinu.
- 21. 7. (9. 7. po j.k.) - U Srbiji stupio na snagu zakon o obaveznoj vakcinaciji kravljim boginjama.
- 23. 7. - Britanci u Afganistanu zauzeli Gazni.
- 25. 7. - Ukaz o ustrojstvu prvih gradskih opština u Srbiji.
- 30. 7. - Dr. Emerih Lindenmajer postavljen za prvog šefa srpskog saniteta (danas je ovaj datum Dan Sanitetske službe Vojske Srbije)
- 7. 8. - Shah Shujah Durrani uz britansku pomoć ustoličen u Kabulu posle 30 godina progonstva (do 1842).
- 19. 8. - Francuska vlada objavljuje da je dagerotipija poklon Francuske svetu i objavljuje kompletne instrukcije.
- 25. 8. - Osnovana gimnazija u Užicu.
- 31. 8. - Prvi karlistički rat u Španiji se završava "Zagrljajem iz Vergare".
- 6. 9. - Züriputsch: ruralni konzervativci srušili liberalnu vladu kantona Zürich.
- 6. 9. - Američki oficir Charles Wilkes ponovo otkrio polinezijski atol Ahe.
- 20. 9. - Prva železnička pruga u Holandiji, između Amsterdama i Haarlema - izgrađena sa širokim kolosekom od 1945mm, od 1866. normalni od 1435mm.
- 24. 9. (12.9. po j.k.) - U Srbiji Uredba o zajmovima iz državne kase - koristi imućnijima.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
- 3. 10. - U Kraljevini dviju Sicilija puštena u promet prva željeznička pruga na Talijanskom poluotoku, Ferrovia Napoli-Portici (7,25 km).
- 12. 10. -
Osnovana burska Republika Natalija u južnoj Africi (traje do 1843). - 15. 10. - Abdelkader obnavlja borbu protiv Francuza u Alžiru.
- 3. 11. - Proglašen Đulhanski hatišerif koji označava početak reformskog perioda Tanzimat (do 1876).
- 3. 11. - Počinje Prvi opijumski rat između V. Britanije i Kine.
- 4. 11. - Newportski ustanak u Engleskoj: čartisti krenuli da oslobode drugove, vojska ubila 22 demonstranta.
- 12. 11. - U Srbiji donesen prvi vojni zakon, koji je postavio osnove za obaveštajnu delatnost (Dan Vojno-bezbednosne agencije u današnjoj Srbiji).
- novembar - Ruski general Vasilij Pjerovski krenuo u neuspešnu ekspediciju na Hivski kanat.
- 17. 11. - U Milanu izvedena prva Verdijeva opera, Oberto, Conte di San Bonifacio.
- 25. 11. - Katastrofalni ciklon pogađa istočnu Indiju, naročito grad Coringa, Andhra Pradesh, navodno 300.000 mrtvih.
Kroz godinu
- Vuk Karadžić napustio jotovanje glasova "d" (djevojka - đevojka) i "t" (tjerati - ćerati).
- Uređivanje parka Maksimir.
- Bjelopavlići i Piperi potukli Turke spahije Lekića u Kosovom Lugu[8].
- Iz Srbije poslati prvi državni pitomci na školovanje u inostranstvo - desetorica u Austriju i Saksoniju.
- Dozvoljeno otvaranje seoskih dućana u Srbiji, uz uslove.
- Šumska uredba u Srbiji - praktično neograničeno pravo zahvatanja šume i njene seče.
- Serasker rumelijskog vilajeta Zekirije-paša pokušava da sprovodi reforme (npr. povratak baštine hrišćanskim seljacima) ali bez uspeha [9].
- Bartol Bozanić postaje krčki biskup.
- Nauka i tehnika:
- Charles Goodyear vulkanizirao gumu.
- Christian Friedrich Schönbein otkrio ozon.
- Carl Gustav Mosander otkrio lantan.
- Edmond Becquerel otkrio fotoelektrični efekt.
- Theodor Schwann i Matthias Jakob Schleiden izlažu ćelijsku teoriju.
- Otvorena Pulkovska opservatorija.
- Književnost:
- Drama "Juran i Sofija ili Turci kod Siska" Ivana Kukuljevića Sakcinskog.
- Stendhalov "Parmski kartuzijanski manastir".
- Poov "Pad kuće Usher".
- Dickensov "Nicholas Nickleby".
- 13. 1. - Sava Petrović, srpski botaničar i akademik, sanitetski pukovnik i dvorski lekar († 1889)
- 19. 1. - Paul Cézanne, slikar († 1906)
- 21. 1. - Lazar Komarčić, novinar i književnik († 1909)
- 27. 1. - Sava Kosanović (mitropolit) dabrobosanski († 1903)
- 29. 1. - Blaž Lorković, ekonomist († 1892)
- 8. 2. - Ivan Jastrebov, ruski diplomata († 1894)
- 11. 2. - Josiah Willard Gibbs, fizičar, hemičar († 1903)
- 3. 3. - Jamsetji Tata, pionir indijske industrije († 1904)
- 16. 3. - Sully Prudhomme, književnik, prvi nobelovac († 1907)
- 21. 3. - Modest Musorgski, kompozitor († 1881)
- 12. 4. - Nikolaj Prževaljski, geograf, istraživač Azije († 1888)
- 20. 4. - Carol I, vladar Rumunije († 1914)
- 30. 4. - Floriano Peixoto, brazilski vojnik i predsednik († 1895)
- 18. 5. - Jevrem Marković, srpski oficir, Svetozarev brat († 1878)
- 27. 5. - Vilim Korajac, književnik († 1899)
- 1. 6. - Abdul Frašeri, albanski političar († 1892)
- 10. 6. ? - Ion Creangă, književnik († 1889)
- 8. 7. - John D. Rockefeller, naftni magnat, prvi milijarder, filantrop († 1937)
- 8. 7. - Jakov Bajloni, pivarski industrijalac († 1902)
- 17. 7. - Ephraim Shay, pronalazač vrste lokomotive († 1916)
- 23. 7. - Laza Telečki, glumac i reditelj († 1873)
- 4. 8. - Walter Pater, engleski kritičar i esejista
- 29. 9. - Mihailo Valtrović, srpski arheolog i istoričar umetnosti, akademik († 1915)
- 5. 11. - Adam Mandrović, glumac i redatelj († 1912)
- 19. 11. - Emil Škoda, industrijalac († 1900)
- 5. 12. - George Armstrong Custer, američki oficir († 1876)
- 19. 12. - Mehmed-beg Kapetanović, književni radnik, gradonačelnik Sarajeva († 1902)
- 22. 12. - Benjamin Kallay, historičar i političar († 1903)
- ? - Mićo Ljubibratić, vojvoda u Hercegovini († 1889)
- 23. 2. - Mihail Speranski, ruski matematičar, političar (* 1772)
- 4. 4. - Kīnaʻu, kraljica Havaja (* ca. 1805)
- 18. 5. - Caroline Bonaparte, Napoleonova sestra, bivša napuljska kraljica (* 1782)
- 1. 7. - Mahmud II, osmanski sultan (* 1789)
- 8. 7. - Knez Milan Obrenović (* 1819)
- 29. 9. - Friedrich Mohs, mineralog (* 1773)
- 3. 12. - Frederik VI, kralj Danske (* 1768)
- ? - Jovan Dimitrijević Dobrača, trgovac, vojvoda (* ca. 1765)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
