1736.

Godina 1736 (MDCCXXXVI) bila je prijestupna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u četvrtak po julijanskom kalendaru.

Ovo je članak o godini 1736.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1700-e  1710-e  1720-e  – 1730-e –  1740-e  1750-e  1760-e
Godine:	1733 1734 1735 – 1736 – 1737 1738 1739

Princ Eugen Savojski.

1736.. po kalendarima

Gregorijanski	1736.. (MDCCXXXVI)
Ab urbe condita	2489.
Islamski	1148–1149.
Iranski	1114–1115.
Hebrejski	5496–5497.
Bizantski	7244–7245.
Koptski	1452–1453.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1791–1792.
• Shaka Samvat	1658–1659.
• Kali Yuga	4837–4838.
Kineski
• Kontinualno	4372–4373.
• 60 godina	Yang Vatra Zmaj (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11736.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

Habsburg-Lothringen

• 1735/36 - Pobuna u kapetanatu Šid u Podunavskoj granici.^[1]
• januar - Upravnik Banata gen. Hamilton zatražio da se dozvoli vrbovanje Ličana i Primoraca za naseljavanje u Banat - mnogi Ličani i Krbavci prodaju stoku, zemlju pa i vojne činove.^[2]
• januar - Nadir Afšar održao kurultaj na Muganskoj ravnici: pristali su na predlog da postane novi vladar Irana, umesto malog Abbasa III, što je kraj safavidske dinastije. Nadir zahtevao da se sunitske prakse prihvate kao legitimne.
• 26. 1. - Stanisław Leszczyński abdicira sa poljskog prijestolja, čime August III ostaje nesporni vladar Poljske. Stanisław na proljeće napušta Königsberg i nastanjuje se u zamku Meudon u Francuskoj.
• februar, početkom - Seljaci, Srbi i deo Hrvata, pobunili se na spahiluku Nuštar.^[3]
• 12. 2. - Lotarinški vojvoda Franz Stephan se ženi za austrijsku princezu Mariju Tereziju (vladarski par 1740-65). Ovo je početak vladarskog doma Habsburg-Lothringen, koji će vladati Svetim rimskim/Austrijskim carstvom do 1918.
• c. 20. 2. - Pobuna srpskih i hrvatskih seljaka na spahiluku Vukovar, istočno od Vuke - vođe su bile u tamnici godinu dana, seljaci su dobili neke olakšice.^[3]

Nader-šah Afšar

• 8. 3. - Nader-šah Afšar je krunisan za šaha Irana (do 1747), smatraju ga jednim od najvećih vladara te zemlje. Afšaridska Monarhija traje do 1796.
• mart - Srpski seljaci se pobunili na spahilucima Ilok i Zemun, intervenisala vojska iz Petrovaradina i Beograda^[3]. Dvor će kasnije uputiti komisiju da ispita uzroke nemira u Slavoniji i Sremu.^[4]

April/Travanj – Jun/Lipanj

• 4. 4. - Pera Segedinac pogubljen na točku u Budimu, zbog vođstva u pobuni.
• april - Niški muhafiz Nišandži Bećir-paša upućen za zapovednika Krima, a u Niš u maju stiže bosanski valija Abdulah-paša Muhsinzade.^[5]
• 14. 4. - Nemački avanturista Theodor von Neuhoff krunisan za kralja Korzike, pošto je prošlog meseca stigao s nešto vojne pomoći - u početku ima uspeha, napušta ostrvo u novembru da bi tražio pomoć ali uhapšen je u Amsterdamu.
• 14. 4. - Porteousovi neredi u Edinburghu: izbijaju nakon pogubljenja jednog krijumčara, kapetan garde Porteous naređuje da se puca u masu - osuđen je na smrt i na kraju linčovan u septembru.
• 4. 5. - Car Karlo VI i zet Franjo su zaključili tajni ugovor: Franjo će se odreći Lorene u korist bivšeg poljskog kralja Lešćinskog, a dobiće Toskanu (1737).
• 26. 5. - Bitka kod Ackije: Francuzi i indijanski saveznici poraženi od Chickasawa na severoistoku dan. Misisipija.
• 7. 6. - Nakon Kyōhō, nova japanska era je Genbun ("prvobitna uljudnost", do 1741). Od ove godine u Japanu počinje praksa postavljanja imena ere na novac.
• 8. 6. - Sijuksi kod Šumskog jezera masakrirali grupu francuskih jezuita i trgovaca (Jean-Pierre Aulneau i Jean Baptiste de La Vérendrye).

Teatar Rusko-turskog rata

Predaja Azova

• 12. 6. - Rusko-turski rat (RTR): Rusi na juriš zauzeli Perekop.
• 19. 6. - U Finskoj, pod vođstvom Pierrea Louisa Maupertuisa i uz pomoć Andersa Celsiusa započinje ekspedicija koju je organizirala Francuska akademija nauka, a kojoj je cilj odrediti stepen geografske širine.
• 28. 6. - RTR: Rusi na čelu sa Minihom zauzeli prestonicu Krimskih Tatara Bahčisaraj - grad je izgoreo, uključujući hanski dvorac - ova ruska vojska se tokom leta zbog iscrpljenosti vraća u Perekop pa Samaru.
• 30. 6. - RTR: Ruske snage na čelu sa Lasijem zauzimaju nakon opsade tursku tvrđavu Azov.
• 24. 6. (kal.?) - U Velikoj Britaniji je na snazi Zakon o veštičarenju, kojim su kriminalizovane optužbe za veštičarenje i magiju.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

• 28. 7. - Mletački Senat je, zbog ratne opasnosti, dopustio pravoslavnima u Dalmaciji da izaberu vladiku - ali nadbiskup Vicko Zmajević je ishodio povlačenje dozvole, čak će uslediti rušenje nekoliko pravoslavnih crkava a Srbi će se početi seliti u Austriju.^[6]
• 6. 8. - Rusko-austrijski sporazum: Austrija se obavezuje da će zauzeti Bosnu, Albaniju do ušća Drima, Vlašku do Braile i Moldaviju do Pruta.^[7][8] Austrijska vojska se okuplja kod Smedereva, u očekivanju rata sa Osmanskim carstvom.^[9]
• 12. 8. - Veliki požar u ruskoj prestonici Sankt Peterburg, stradalo 2.000 zgrada i nekoliko palata.
• 13. 9. - Utvrda Čeljabinsk osnovana na metu baškirskog sela Silabe, kako bi čuvala put prema Orenburgu od baškirskih napada.
• 24. 9. - Mir između Osmanskog carstva i Persije: Osmanlije prepuštaju Kavkaz, priznat je Nadir-šah.
• 29. 9. - U Velikoj Britaniji je na snazi Zakon o džinu: uvođenjem poreza se želi smanjiti potrošnja ali dolazi do nereda - slabo sprovođeni zakon opozvan 1743.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

• 2. 10. - Sinod na planini Liban: oci Maronitske crkve odobravaju (arapski) tekst kanona, čiju je latinsku verziju doneo papin legat Giuseppe Simone Assemani. Uspostavljena je hijerarhijska organizacija crkve.
• oktobar, krajem - Blizu Nogalesa u Meksiku, na ranču zvanom Arizona, otkriveno srebro u vidu velikih ploča i lopti - tragači uskoro dolaze ali ih vojska sprečava.
• jesen - Izdat ferman organima vlasti između Niša i Podgorice o represiji neposlušnih - brdska plemena, naročito Vasojevići, odbijaju plaćanje harača, u Kolašinu je ranije pala jedna turska glava; nemiri su i u pirotskom kraju, poverenicima Porte odbijaju otkup žita.^[10]
• jesen - Pokret kolona u primorskoj mletačkoj Dalmaciji: seljaci Kaštela i zadarske okolice uskratili plodove posjednicima zemlje - vlasti će tek 1739. pozatvarati vođe.^[11]
• jesen, kasna - Iseljavanje iz Bosne u Karlovački generalat: Teodor Malbaša prešao sa 100 srpskih porodica.^[12]
• novembar - RTR: pošto je veći tatarski odred probio Ukrajinsku liniju, pljačkaju okolna sela.
• 7. 12. - Uz učešće Benjamina Franklina, u Filadelfiji osnovana prva posvećena dobrovoljna vatrogasna brigada u Americi.
• decembar - Vojvoda Hildburgshausen stigao u Križevce, zadužen od cara da smiri situaciju u Varaždinskom generalatu i istraži pritužbe.^[13] Nakon ovih nemira, najuticajnija osoba među oficirima u generalatu je kap. Petar Ljubojević.^[14]

Kroz godinu

• Bivši veliki vezir Ali-paša Hećimoglu dolazi prvi put za namesnika u Bosnu (do 1740). U zemlji je 1736-37. glad zbog vremenskih nepogoda.^[15]
• Knez-nadbiskup Mainza Philipp Karl von Eltz-Kempenich kupio dobro Vukovar, na kome će kasnije biti izgrađen Dvorac Eltz (dobro u posedu Eltzovih do 1944).
• Mitropolit Vićentije Jovanović sklopio ugovor sa Emanuilom Kozačinskim, novim rukovodiocem škole u Karlovcima.^[16] Ove godine je izvedena i tragedija Kozačinskog "o smerti Uroša Pjatago, posljednjago carja serbskago" (objavljena 1798. u preradi Jovana Rajića).^[17]
• U Beogradu ima 400 nemačkih porodica i još nešto drugih nacionalnosti iz Austrijskog carstva.^[18]
• U Beogradu bankrotirala pivara braće Kepiš - dozvoljeno pravljenje piva svakome ko plati 15 groša po akovu, u gradu ima još tri pivare.^[19]
• Obnovljen živopis u manastiru Drači kod Kragujevca.^[20] Na Fruškoj gori počinje gradnja crkve manastira Jazak (do 1758), podižu se i zgrade manastira Grabovac kod Seksarda (do 1741). Obnovljen je i proširen manastir Podmaine kod Budve.^[21]
• U Jerusalimu pronađeno Asemanijevo evanđelje, glagoljski kodeks iz ranog 11. veka.
• Osnovan San José, danas glavni grad Kostarike.
• Francuska geodetska misija na čelu sa Maupertuisom meri stepen luka meridijana u Laponiji a Condamineova u Ekvadoru. La Condamine je odatle doneo i uzorak gume, o kojoj će napisati prvi naučni rad.
• Posmrtno je objavljen Newtonov "Metod fluksiona", njegov metod diferencijalnog računa.

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1736.

• 25. 1. - Joseph-Louis Lagrange, matematičar († 1813)
• 30. 1. - James Watt, engleski izumitelj († 1819.)
• 29. 5. - Patrick Henry, američki patriota († 1799)
• 14. 6. - Charles-Augustin de Coulomb, fizičar († 1806)
• 26. 8. - Jean-Baptiste Romé de L'Isle, geolog, pionir kristalografije († 1790)
• 15. 9. - Jean Sylvain Bailly, francuski astronom i političar († 1793)
• Franjo Balassa de Gyarmáth, hrvatski ban, carski komesar († 1807)

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1736.

• 31. 1. - Filippo Juvarra, arhitekta (* 1678)
• 7. 2. - Stephen Gray, proučavalac elektriciteta (* 1666)
• 17. ožujka - Giovanni Battista Pergolesi, talijanski skladatelj (* 1710.)
• 4. 4. - Pera Segedinac, graničarski kapetan, vođa ustanika (* 1655)
• 21. 4. - Eugen Savojski, austrijski vojskovođa i državnik (* 1663.)
• 1. 7. - Ahmed III, bivši osmanski sultan (* 1673)
• 16. 9. - Gabriel Fahrenheit, njemački fizičar (* 1686.)
• 19. 9. - Teofan Prokopovič, bogoslov, arhiepiskop novgorodski (* 1681)
• 10. 6. - René Duguay-Trouin, francuski pomorac (* 1673.)
• 10. 12. - António Manoel de Vilhena, Veliki majstor Vitezova hospitalera (* 1663)
• Bartul Borelli Vranski, komandant kninske tvrđave (* 1674)