Ksilofon

Ksilofon je muzički instrument koji pripada grupi udaraljki sa određeniom visinom tona, a vodi poreklo iz jugoistočne Azije. Savremeni ksilofon je naizgled vrlo sličan vibrafonu, samo što su mu pločice drvene, a rezonantne cevi otvorene na oba kraja i, naravno, bez pokretnih poklopaca. One daju puniju zvučnost pločicama, čiji je ton zbog prirode materijala, sasvim kratak i suv, ali i svetao, prodoran i oštar, tim viš što se udar vrši, po pravilu, takođe drvenim palicama. Uobičajen raspon je od s¹ do s4, ali postoje i neke registarske varijante (tenor-, bas-) sa nižim zahvatom.^[1][2]

Ksilofon

Ksilofon u muzeju u Berlinu.

Stariji tipovi ksilofona su bez rezonatora. Pločice se postavljaju na drvene letve, obložene gumom ili filcom, ili čak na slamnu podlogu. Poredak im je specifičan: u četiri vertikalne kolone, hromatski isprepletane, ali može biti i sličan klavijaturi.

Izvođačka tehnika je, kao i kod vibrafona, usavršena do virtuoznosti, da se instrument koristi i solistički, u efektnim, iako umetnički malo vrednim kompozicijama. U orkestru ksilofon daje sjaj i prodornost gornjoj ivici zvučne mase u fortisimu, ali mu se poveravaju i posebni, karakteristični motivi. Vrlo je uobičajena primena ksilofona u dočaravanju dalekoistočnog kolorita, pošto je njegovo poreklo u folkloru Indonezije, odakle je već u 16. veku prenet u Evropu. Tu se, u primitivnom obliku, sa svega nekoliko pločica, odomaćio kao neka vrsta folklornog instrumenta u nekim slovenskim i nemačkim krajevima (Tirol), ali je u širu primenu ušao u 19. veku.

Primitivni folklorni instrumenti sa drvenim pločicama nalaze se u nekim oblastima Afrike i srednje i južne Amerike. Ima ih i sa rezonatorima, od rogova ili šupljih tikava, pa je takva građa - sa drvenim, potom i metalnim rezonatorima - karakteristična i za marimbu, latinoamerički folklorni i zabavno-muzički instrument. On se naziva i maraimbafon i ksilorimba, i praktično se ne razlikuje od savremenog ksilofona sa rezonantnim cevima.

Izvori

1. Hrvatska glazbena unija - Instrumenti sa čekićima Arhivirano 2011-01-13 na Wayback Machine-u
2. „How xylophone is made”. Madehow.com. 26 June 2000. Pristupljeno 2011-11-01.

Literatura

• Zlatko Gall, "Pojmovnik popularne glazbe", Šareni dućan, biblioteka "Mali mrav", Koprivnica, str. 101, siječanj 2001., ISBN 953-6683-09-1
• Nettl, Bruno (1956). Music in Primitive Culture. Harvard University Press.
• Paco, Celso. "A Luta Continua". 2000. In Broughton, Simon and Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.), World Music, Vol. 1: Africa, Europe and the Middle East, pp 579–584. Rough Guides Ltd, Penguin Books. ISBN 1-85828-636-0
• Hugh Tracey. (1948, reprinted 1970). Chopi Musicians: their Music, Poetry, and Instruments. London: International African Institute and Oxford University Press. SBN 19 724182 4.
• Hallis, Ron and Hallis, Ophera. Arhivirano 2011-07-20 na Wayback Machine-u (1987). Chopi Music of Mozambique. 28 minutes. 16 mm Video.

Spoljašnje veze

Ksilofon na Wikimedijinoj ostavi

• Xylophone History
• The Gyil Arhivirano 2015-06-24 na Wayback Machine-u
• Bernard Woma, noted gyil player and teacher
• KOGIRI CLUB Arhivirano 2008-07-24 na Wayback Machine-u
• The 1973 Mgodo wa Mbanguzi^{[mrtav link]} A complete performance of traditional music and dance composed by a Chopi village in southern Mozambique. Produced by Gei Zantzinger and Andrew Tracey.
• Timbila Ta Venancio Venancio Mbande album at Amazon
• Timbila Eduardo Durão album at Amazon.
• Center for Traditional Music and Dance
• Representations of the mbila in Mukondeni Art Gallery, South Africa Arhivirano 2009-01-11 na Wayback Machine-u