Temp modern tempriv
From Wikipedia, the free encyclopedia
Il term temp modern tempriv u temp premodern designescha entaifer l’istorgia europeica l’epoca tranter il temp medieval tardiv (da la mesadad dal 13avel fin la fin dal 15avel tschientaner) e la vieuta dal 18avel al 19avel tschientaner.
Sco tar tut las periodisaziuns entaifer l’istoriografia, n’èsi er qua betg pussaivel da trair cunfins d’epoca precis. Dal punct da vista da las scienzas spiertalas vegn la vieuta dal temp medieval al temp modern iniziada da l’umanissem cun sia nova concepziun da l’uman; sut si’influenza è sa sviluppà il temp da la renaschientscha ch’è tranter auter segnà d’ina rescuverta da l’antica. Da muntada centrala è plinavant stà il svilup da la stampa da cudeschs tras Johannes Gutenberg. Cesuras istoric-politicas han furmà la conquista da Constantinopel tras ils Osmans il 1453, la scuverta da l’America tras Cristof Columbus l’onn 1492, la fin da la reconquista il medem onn, l’entschatta da las Guerras talianas il 1494 sco er en Germania la refurma da l’Imperi dal 1495 e la refurmaziun a partir dal 1517.
Sco term final dal temp modern tempriv tschenta la scienza quasi unanimamain la Revoluziun franzosa (1789–1799) che concluda a medem temp l’epoca da l’illuminissem. Il 1789 è l’ancien régime ì a fin en Frantscha e silsuenter, pervi da las Guerras da coaliziun, en quasi tut l’Europa. Sut il squitsch da Napoleun è er vegnì dissolvì il 1806 il Sontg Imperi roman.[1]