اډمنډ هسل
From Wikipedia, the free encyclopedia
اډمنډ هسل ګوستاف البریکت هسل (۸ اپریل ۱۸۵۹ – ۲۷ اپریل ۱۹۳۸) یو یهودی – الماني ملحد، فیلسوف او ریاضی پوه و چا چې د «فینومینولوژي» (ښکارنده پېژندنه) مکتب بنسټ ايښی دی.[21][22][23][24][25][26][27][28][29]
اډمنډ هسل | |
---|---|
د شخص معلومات | |
زیږون نوم | |
پيدايښت | ۸ اپرېل ۱۸۵۹[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16] |
مړینه | 27 اپرېل 1938 (79 کاله)[1][3][5][7][8][9][12][14][15][16] ![]() |
عملي ژوند | |
استاد | ويلهم ونډت [17] ![]() |
نامتو زده کونکي | مارټین هایډېګر ، ايډيت سټاين ![]() |
کار/مسلک | فیلسوف [14][16] ![]() |
کاروونکي ژبه(ي) | جرمني ژبه [18][19] ![]() |
د کړنې څانګه | فلسفه ، پوهنپوهنه ، ایډیالیزم [20] ![]() |
مؤثر | ګوتلوب فريج ، امانوېل کانت ![]() |
خوځښت | لوېديځه فلسفه ![]() |
![]() ![]() | |
سمول ![]() |
د هغه په پخواني کار کې، هغه د ارادې د تحلیلونو پر بنسټ په منطق کې د تاریخ او ارواپوهنې انتقادونه تشریح کړل. د هغه په تازه کار کې، هغه غوښتل چې د تش په نامه «فینومینولوژيکی» کمښت پر بنسټ یو منظم بنسټيز علم پر مخ بوځي. استدلال کوي چې ماورایي شعور د ټولو ممکنه پوهو حدود ټاکي، هسل «فینومینولوژي» د ماورايي نظرياتي فلسفې په توګه بیا تعريف کړه. د هسل فکر د شلمې پیړۍ پر فلسفه ژوره اغیزه درلوده او هغه په معاصره فلسفه او له معاصرې فلسفې ورهاخوا علومو کې د پام وړ څېره ده.
هسرل د ریاضیاتو زده کړه کړې وه چې د «کارل وییرسټراس» او «لیو کونیګسبرګر» له خوا تدریس کیده، همداراز فلسفه يې ويلې وه چې د «فرانز برینټانو» او «کارل سټمپف» له خوا تدریس کیده. هغه د ۱۸۸۷ز کال څخه په «هالي» کې د شخصي فلسفې درس ورکاوه، وروسته د پروفیسور په توګه، لومړی له ۱۹۰۱ز کال څخه په «ګوتینګن» کې، بیا له ۱۹۱۶ څخه تر ۱۹۲۸ز کال پورې د هغه د تقاعد کیدو پورې په «فریبورګ» کې مدرس و، له کوم وروسته چې هغه په لوړه کچه توليدي کارونه کول. په ۱۹۳۳ز کال کې، د المان د کارګرانو ملي سوسیالیست ګوند د توکميزو قوانینو لاندې، هسل د هغه د کورنۍ د یهودی مخينې له امله هغه د «فریبورګ» له کتابتون څخه و ايست او میاشتې وروسته یې د دویچه اکاډمۍ څخه استعفا ورکړه. د یوې ناروغۍ له امله، هغه په ۱۹۳۸ز کال کې په «فریبورګ» کې ومړ. [30][31]