Świerszczak melodyjny

Świerszczak melodyjny
	Helopsaltes certhiola
	(Pallas, 1811)
	; Świerszczak melodyjny sfotografowany w Indiach na zimowisku, Kalkuta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	świerszczaki
Rodzaj	Helopsaltes
Gatunek	świerszczak melodyjny
Synonimy
	Motacilla Certhiola Pallas, 1811; Locustella certhiola (Pallas, 1811); Locustella rubescens Blyth, 1845; Locustella minor A. David & Oustalet, 1877;
	Motacilla Certhiola Pallas, 1811; Locustella certhiola (Pallas, 1811); Locustella rubescens Blyth, 1845; Locustella minor A. David & Oustalet, 1877;
Podgatunki
	H. c. certhiola (Pallas, 1811); H. c. sparsimstriatus (Meise, 1934); H. c. centralasiae (Sushkin, 1925); H. c. rubescens (Blyth, 1845); H. c. minor (A. David & Oustalet, 1877);
	H. c. certhiola (Pallas, 1811); H. c. sparsimstriatus (Meise, 1934); H. c. centralasiae (Sushkin, 1925); H. c. rubescens (Blyth, 1845); H. c. minor (A. David & Oustalet, 1877);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; w sezonie lęgowym zimowiska
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Świerszczak melodyjny^[5] (Helopsaltes certhiola) – gatunek niewielkiego ptaka wędrownego z rodziny świerszczaków (Locustellidae), wcześniej zaliczany do pokrzewkowatych (Sylviidae). Zamieszkuje Azję; raz stwierdzony w Polsce. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1811 roku Peter Simon Pallas. Autor nadał mu nazwę Motacilla Certhiola. Jako miejsce typowe wskazał Zabajkale^[3]^[6]; później zawężono to do rejonu górskiego pomiędzy rzeką Onon a miastem Borzja^[1]^[3]. Gatunek ten był umieszczany w rodzaju Locustella^[1]^[4], ale w 2018 roku w oparciu o badania filogenetyki molekularnej przeniesiono go do nowo utworzonego rodzaju Helopsaltes^[5]^[7]^[8].

IOC wyróżnia pięć podgatunków H. certhiola^[7]:

H. c. certhiola – południowo-wschodnia Syberia, wschodnia Mongolia i północno-środkowe Chiny.
H. c. sparsimstriatus – południowo-zachodnia do południowo-środkowej Syberii.
H. c. centralasiae – wschodni Kazachstan i północno-wschodni Kirgistan do zachodnich Chin.
H. c. rubescens – północna Syberia.
H. c. minor – południowo-wschodnia Syberia (Przyamurze) i północno-wschodnie Chiny.

Zamieszkuje Syberię, wschodni Kazachstan, Mongolię i północne Chiny. Gatunek wędrowny. Zimowiska świerszczaka melodyjnego ulokowane są w północno-wschodnich Indiach, Sri Lance i Azji Południowo-Wschodniej, w tym na Wyspach Sundajskich^[4].

Zalatuje do Europy^[9]. Do Polski zalatuje wyjątkowo^[10] – stwierdzony raz we wrześniu 1989 w Darłówku^[9].

Wygląd

Brak różnic w upierzeniu pomiędzy płciami. Wierzch ciała tego świerszczaka jest brunatny, kreskowany z żółtym odcieniem. Ma wyraźnie rudawe kuper i pokrywy nadogonowe, a nad okiem jasną brew. Spód jest upierzony na szarawo-biało, choć u osobników młodocianych jest żółtawy i ich pierś ma kreskowanie. Dziób jest czarniawy, a nogi cieliste.

Wymiary
długość ciała: ok. 15 cm
długość skrzydła: 6,1–7 cm
Masa ciała: ok. 18 g

Biotop

Zasiedla błota, mokre łąki porośnięte wysoką trawą oraz pojedynczymi krzakami. Także wilgotne rejony tajgi i krzewiaste stepy^[11]. Zimą widuje się go na bagnach, zalanych łąkach, polach ryżowych i w trzcinach^[11].

Rozród

Składanie jaj ma miejsce od końca czerwca do początku lipca na Syberii i w pierwszej połowie czerwca w dolinie Amuru. Jest to ptak terytorialny. Gniazdo w kształcie głębokiej, solidnie zbudowanej miseczki, umieszczone jest na wilgotnej ziemi wśród gęstych traw. W zniesieniu 4–6 jaj. Inkubacją zajmuje się wyłącznie samica przez około 12 dni^[11].

Pożywienie

To ptak o bardzo skrytym trybie życia, toteż jego dieta nie jest dokładnie poznana. Zjada owady, sporadycznie materiał roślinny^[11].

IUCN uznaje świerszczaka melodyjnego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2022). Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity, lokalnie bardzo liczny. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk^[4].

W Polsce świerszczak melodyjny podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[12].

ptaki Polski

[1]
Pallas's Grasshopper-warbler (Locustella certhiola). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-25)]. (ang.).
[2]
Locustella certhiola, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2023-02-10] (ang.).
[3]
D. Lepage: Pallas's Grasshopper-Warbler Helopsaltes certhiola. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-10]. (ang.).
[4]
BirdLife International, Helopsaltes certhiola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-2 [dostęp 2023-02-10] (ang.).
[5]
Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Locustellidae Bonaparte, 1854 - świerszczaki - Bush warblers (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-25].
[6]
P.S.P.S. Pallas P.S.P.S., Zoographia Rosso-Asiatica, t. 1, 1831 (oryg. 1811), Petropoli, s. 509 (łac.).
[7]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-10]. (ang.).
[8]
P. Alström, A. Cibois, M. Irestedt, D. Zuccon, M. Gelang, J. Fjeldså, M.J. Andersen, R.G. Moyle, E. Pasquet & U. Olsson. Comprehensive molecular phylogeny of the grassbirds and allies (Locustellidae) reveals extensive non-monophyly of traditional genera, and a proposal for a new classification. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 127, s. 367–375, 2018. DOI: 10.1016/j.ympev.2018.03.029. (ang.).
[9]
wynik wyszukiwania: Locustella certhiola. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2023-02-10]. (ang.).
[10]
Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2022. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-02-10].
[11]
J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 11: Old World Flycatchers to Old World Warblers. Barcelona: Lynx Edicions, 2006, s. 614–615. ISBN 978-84-96553-06-4. (ang.).
[12]
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Przemysław Busse: Mały słownik zoologiczny. Ptaki. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1990, s. 267. ISBN 83-214-0563-0.

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[ibc-1] [1]
Pallas's Grasshopper-warbler (Locustella certhiola). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-25)]. (ang.).

[itis-2] [2]
Locustella certhiola, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2023-02-10] (ang.).

[avibase-3] [3]
D. Lepage: Pallas's Grasshopper-Warbler Helopsaltes certhiola. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-02-10]. (ang.).

[iucn-4] [4]
BirdLife International, Helopsaltes certhiola, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-2 [dostęp 2023-02-10] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] [5]
Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Locustellidae Bonaparte, 1854 - świerszczaki - Bush warblers (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-25].

[oryg-6] [6]
P.S.P.S. Pallas P.S.P.S., Zoographia Rosso-Asiatica, t. 1, 1831 (oryg. 1811), Petropoli, s. 509 (łac.).

[ioc-7] [7]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-02-10]. (ang.).

[Alström&inni-8] [8]
P. Alström, A. Cibois, M. Irestedt, D. Zuccon, M. Gelang, J. Fjeldså, M.J. Andersen, R.G. Moyle, E. Pasquet & U. Olsson. Comprehensive molecular phylogeny of the grassbirds and allies (Locustellidae) reveals extensive non-monophyly of traditional genera, and a proposal for a new classification. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 127, s. 367–375, 2018. DOI: 10.1016/j.ympev.2018.03.029. (ang.).

[tarsiger-9] [9]
wynik wyszukiwania: Locustella certhiola. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2023-02-10]. (ang.).

[kflista-10] [10]
Lista awifauny krajowej. Gatunki ptaków stwierdzone w Polsce – stan z 31.12.2022. Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. [dostęp 2023-02-10].

[HBW-11] [11]
J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 11: Old World Flycatchers to Old World Warblers. Barcelona: Lynx Edicions, 2006, s. 614–615. ISBN 978-84-96553-06-4. (ang.).

[12] [12]
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Biotop

Rozród

Pożywienie

Wikiwand in your browser!

Świerszczak melodyjny

Biotop

Rozród

Pożywienie

Wikiwand in your browser!

Systematyka

Występowanie

Morfologia

Ekologia i zachowanie

Status i ochrona

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne