Łyna

Łyna (ros. Лава, Ława, niem. Alle, prus. Alna) – rzeka w północno-wschodniej Polsce (województwo warmińsko-mazurskie) i Rosji (obwód królewiecki). Lewy dopływ Pregoły. Płynie przez Pojezierze Olsztyńskie i Nizinę Sępopolską.

Ten artykuł dotyczy rzeki. Zobacz też: wieś Łyna w województwie warmińsko-mazurskim.

Łyna

Łyna na granicy polsko-rosyjskiej
Kontynent	Europa
Państwo	Polska  Rosja
Rzeka
Długość	264 km
Spadek	śr. 1,2‰[1]
Powierzchnia zlewni	7126 km²
Średni przepływ	25,5 m³/s w Sępopolu[1]
Źródło
Miejsce	Łyna
Wysokość	155 m n.p.m.[1]
Współrzędne	53°26′28,4″N 20°24′48,6″E
Ujście
Recypient	Pregoła
Miejsce	Znamiensk
Wysokość	3 m n.p.m.
Współrzędne	54°37′14,8″N 21°13′35,6″E
Szlak 264 Łyna 155 m n.p.m.[1] Marózka Kwiela Kortówka Elma Wadąg Kirsna Symsarna Pisa Północna Guber 0 → Znamiensk
Położenie na mapie Polski źródło ujście

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Łyna

Koryto Łyny, os. Brzeziny w Olsztynie. Z lewej uchodząca Kortówka

Łyna w centrum Olsztyna

Łyna w Bartoszycach. Ujście Suszycy do Łyny.

Bieg rzeki

Rzeka Łyna wypływa z piasków sandrowych na północ od Nidzicy, źródła rzeki znajdują się w okolicy wsi Łyna, na terenie rezerwatu przyrody Źródła Rzeki Łyny^[2]. Jest to rezerwat krajobrazowo-geomorfologiczny z występującym tu zjawiskiem erozji wstecznej, zjawiska bardzo rzadkiego na niżu.

Rzeka Łyna przepływa przez szereg jezior rynnowych (Brzeźno Duże, Kiernoz Mały, Kiernoz Wielki, Jezioro Łańskie, Ustrych), wśród których największym i najgłębszym jest Jezioro Łańskie. Łyna kilkakrotnie zmienia swój kierunek, przecina kilka ciągów moren czołowych, co wpływa na różnorodny charakter poszczególnych odcinków doliny^[3].

• W górnym biegu rzeka przepływa przez rezerwat przyrody Las Warmiński.
• Na rzece znajdują się elektrownie wodne.

Nazwę Łyna wprowadzono urzędowo w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę rzeki – Alle^[4].

• 
  Rozlewisko Łyny w Redykajnach
• 
  Łyna w rezerwacie Las Warmiński
• 
  Rozlewiska Łyny pod Brzeźnem Łyńskim

Główne dopływy

lewobrzeżne

• Marózka
• Kwiela
• Kortówka
• Elma

prawobrzeżne

• Wadąg
• Kirsna
• Symsarna
• Pisa Północna
• Guber
• Omet

Miasta leżące nad Łyną

• Olsztyn  Polska
• Dobre Miasto  Polska
• Lidzbark Warmiński  Polska
• Bartoszyce  Polska
• Sępopol  Polska
• Prawdinsk (Frydland)  Rosja
• Znamiensk (Welawa)  Rosja^[5]

Zobacz też

• Rzeki w Polsce

Przypisy

1. Łyna. [dostęp 2011-09-20].
2. Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 227.
3. E. Baczyńska, S. Dąbrowski, A. Jamiołkowski, M. Jarubas i inni, Raport o stanie środowiska województwa Olsztyńskiego, Olsztyn 1994, ISBN 83-85949-30-5, s. 23.
4. M.P. z 1949 r. nr 17, poz. 225, s. 2.
5. Polska 2017 : atlas samochodowy 1:200 000 dla profesjonalistów. Barbara Gawrysiak, Bartosz Kunowski, Maria Radziwonowicz, Paweł. Radziwonowicz, Wydawnictwo Kartograficzne KOMPAS, Dom Wydawniczy PWN Kompas. 2017. [dostęp 2021-07-19].

Bibliografia

• W. Kujawski: Łyna – Wadag;ilustrowany przewodnik po dawnej Warmii; Wydawnictwo QmiKa;Olsztyn ; 2013r; ISBN 978-83-92390-38-1.
• R. Trzmielewski: Szlak kajakowy Łyny i jej dopływów;Przewodnik;Wyd. Kartograficzne „Compas”, Olsztyn; 2011r; ISBN 978-83-76051-80-2.

Linki zewnętrzne

• Łyna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 850.