Pakt Ribbentrop-Mołotow

Wiaczesław Mołotow podpisuje niemiecko-radziecki pakt o nieagresji, z tyłu stoją Joachim von Ribbentrop i Józef Stalin

Pakt Ribbentrop-Mołotow – umowa międzynarodowa z 23 sierpnia 1939 roku, będąca formalnie paktem o nieagresji pomiędzy III Rzeszą i Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, dotyczyła rozbioru terytoriów lub rozporządzenia niepodległością suwerennych państw: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii.

• Coś najbardziej obłędnego. Machiavelli w porównaniu z tym to niewinne dziecię.
  • Autor: Victor Klemperer
  • Źródło: Roger Moorhouse, Pakt diabłów. Sojusz Hitlera i Stalina, wyd. Znak Horyzont, Kraków 2015, ISBN 9788324030590, s. 192–193.

• Czy Związek Radziecki nie uzna za pożądane, aby armia rosyjska wystąpiła w odpowiednim momencie przeciwko siłom polskim w rosyjskiej strefie wpływów i, ze swej strony, okupowała to terytorium. Naszym zdaniem, nie tylko to pomogłoby nam, ale również zgodnie z porozumieniami moskiewskimi, byłoby też w interesie radzieckim.
  • Autor: Joachim von Ribbentrop
  • Opis: do ambasadora niemieckiego w Moskwie, Friedricha-Wernera von der Schulenburga, z poleceniem, by dowiedział się od Rosjan, czy wypełnią zapisy paktu, 3 września 1939.
  • Źródło: Marcin Przegiętka, Nieufni sojusznicy, s. 26, ipn.gov.pl

• Dobry grunt do porozumienia sowiecko-niemieckiego stworzyły podtrzymywane od kwietnia nieoficjalne kontakty polityczne, przykrywkę, dla których stanowiły rozpoczęte nieco później rokowania na temat traktatu handlowego. 21 sierpnia Stalin zaaprobował przyjazd do Moskwy Ribbentropa, warunkując wszakże zgodę na podpisanie traktatu o nieagresji zawarciem dodatkowego porozumienia regulującego interesy obu stron w kwestiach polityki zagranicznej. Niemiecki minister przyleciał do stolicy ZSRS w południe 23 sierpnia. Niebywały w takich razach pośpiech wynikał z faktu, iż Hitler postanowił uderzyć na Polskę w przeciągu trzech dni.
  • Autor: Paweł Wieczorkiewicz
  • Źródło: Mariusz Jarosiński, Pakt Ribbentrop-Mołotow, dzieje.pl, 2 kwietnia 2010.

• Hitler mógł się cieszyć, że oto ma w kieszeni wszystkich swoich przeciwników, obecnych i przyszłych, na Zachodzie i Wschodzie. Zawdzięczał to sprzyjającej postawie Stalina, któremu (...) bliższy chyba był pokój z Niemcami, na dodatek związany z kuszącymi zdobyczami w Polsce, niż bezpieczeństwo europejskie. Toteż sowiecka polityka zagraniczna drugiej połowy lat trzydziestych ponosi jednoznaczną współwinę za podminowanie tego bezpieczeństwa, a w końcu – za katastrofę. Stalin zamierzał rzeczywiście wykorzystać dla Rosji Sowieckiej przyznaną mu przez Hitlera strefę interesów w Europie Środkowo-Wschodniej i przejąć te obszary. Tym samym Związek Sowiecki, zawarłszy pakt z Hitlerem, ma swój istotny udział w II wojnie światowej od jej pierwszego dnia.
  • Autor: Klaus Zernack, autora książki Polska i Rosja.
  • Źródło: Mariusz Jarosiński, Pakt Ribbentrop-Mołotow, dzieje.pl, 2 kwietnia 2010.

• Kiedy rozpoczęły się negocjacje w sprawie paktu, Hitler wysłał w delegacji Heinricha Hoffmanna, fotografa, jednego ze swych najbardziej zaufanych ludzi, który miał obserwować Stalina. Potem Hitler pytał go, jak Stalin wygląda, czy ma uszy oddzielone od skóry twarzy jak u Aryjczyków, czy też przyrośnięte jak u Żydów. Hoffmann ku wyraźnemu zadowoleniu wodza odpowiedział, że oddzielone.
  • Autor: Roger Moorhouse
  • Źródło: Hitler i Stalin: Pakt diabłów, newsweek.pl, 28 sierpnia 2015.

• Mogę zaręczyć słowem honoru, że Związek Radziecki nie zdradzi swego sojusznika.
  • Autor: Józef Stalin
  • Opis: po podpisaniu paktu, do Joachima Ribbentropa, w nocy 23 sierpnia 1939.
  • Źródło: Norman Davies, Jak doszło do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow?, twojahistoria.pl, 26 kwietnia 2018.

• Musimy przyjąć propozycję Niemiec oraz w dyplomatyczny sposób pozbyć się brytyjskiej i francuskiej delegacji. Zniszczenie Polski i przyłączenie ukraińskiej Galicji będzie naszym pierwszym celem. Mimo to musimy przewidzieć konsekwencje zarówno klęski Niemiec, jak i ich zwycięstwa. W razie klęski utworzenie w Niemczech komunistycznego rządu będzie sprawą pierwszorzędnej wagi. (…) Nade wszystko zaś naszym zadaniem jest zapewnić jak najdłuższy udział Niemiec w wojnie i takie wyczerpanie sił Wielkiej Brytanii i Francji, żeby kraje te nie mogły zdławić komunistycznego rządu w Niemczech.
  • Autor: Józef Stalin
  • Opis: do Politbiura, 19 sierpnia 1939.
  • Źródło: Norman Davies, Jak doszło do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow?, twojahistoria.pl, 26 kwietnia 2018.

• Nie czas był więc celem Stalina, gdy zawierał pakt z Hitlerem. Celem tym, obok niewątpliwej chęci wywołania wojny między Niemcami a demokracjami zachodu, w myśl zasady, że gdzie dwóch się kłóci, tam trzeci korzysta, było zdobycie nowych terytoriów. Wracając na szlaki imperialistyczne dawnej Rosji i nawiązując do tradycyjnych aspiracji carów, Stalin chciał odzyskać to wszystko co Rosja utraciła po pierwszej wojnie światowej, i zdobyć coś więcej jeszcze.
  • Autor: Aleksander Bregman, Najlepszy sojusznik Hitlera, studium o współpracy niemiecko-sowieckiej

• Nie uważacie że powinniśmy zwrócić większą uwagę na opinię publiczną w naszych obu krajach? Przez wiele lat wylewaliśmy sobie na głowy kubły pomyj (…). A teraz ni stąd, ni zowąd, nasze narody mają uwierzyć, że wszystko zostało zapomniane i wybaczone?
  • Autor: Józef Stalin
  • Opis: do Joachima Ribbentropa, przed podpisaniem paktu, sierpień 1939.
  • Źródło: Norman Davies, Jak doszło do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow?, twojahistoria.pl, 26 kwietnia 2018.

• Nikita Chruszczow w swoich pamiętnikach pisze, że tego przymierza z Niemcami nie dawało się uzasadnić w żaden sposób.
  • Autor: Roger Moorhouse
  • Źródło: Hitler i Stalin: Pakt diabłów, newsweek.pl, 28 sierpnia 2015.

• Niniejszy protokół będzie traktowany przez obie strony, jako najściślej tajny.
  • Źródło: Pakt Ribbentrop-Mołotow, dzieje.pl, 2 kwietnia 2010.

• Pakt Ribbentrop-Mołotow nazywa się często IV rozbiorem Polski. Ta nazwa dobrze oddaje jego istotę. Dwa sąsiadujące z Polską państwa zawarły porozumienie dotyczące podziału jej terytorium pomiędzy siebie. Po kilku tygodniach porozumienie to zostało zrealizowane.
  • Autor: Andrzej Garlicki
  • Źródło: Mariusz Jarosiński, Pakt Ribbentrop-Mołotow, dzieje.pl, 2 kwietnia 2010.

• Pakt Ribbentrop-Mołotow przyniósł Hitlerowi pozornie mniejsze korzyści niż Stalinowi: terytorium polskie na zachód od linii Wisły oraz uznanie Litwy za niemiecką strefę wpływów. Ale Hitler otrzymywał równocześnie – i to było bezcenne – gwarancje neutralności Moskwy w jego konflikcie z Zachodem. Groźba wojny na dwa fronty, przynajmniej w najbliższym czasie, przestawała istnieć dla Niemiec. Obaj partnerzy podpisujący pakt na Kremlu traktowali go, jako rozwiązanie doraźne. Obaj mieli cele o wiele bardziej ambitne niż rozbiór Polski czy podporządkowanie republik nadbałtyckich. Były to cele sprzeczne, dlatego wojna pomiędzy III Rzeszą i Związkiem Radzieckim była nieunikniona.
  • Autor: Andrzej Garlicki
  • Źródło: Mariusz Jarosiński, Pakt Ribbentrop-Mołotow, dzieje.pl, 2 kwietnia 2010.

• Pakt ten był przygrywką do wybuchu II wojny światowej. Można powiedzieć, że dwa zbóje w bezwzględny sposób dzieliły się terytoriami niepodległych, suwerennych państw. Trzeba podkreślić, że pakt Ribbentrop-Mołotow oznaczał dla Polski klęskę, utratę niepodległości, wieloletnie starania Polaków o odzyskanie niepodległości.
  • Autor: Wojciech Polak (historyk)
  • Źródło: Mija 79 lat od podpisania Paktu Ribbentrop-Mołotow, radiomaryja.pl, 23 sierpnia 2018.

• Pakt ten uczynił jeden z najczarniejszych okresów w historii Europy jeszcze bardziej tragicznym.
  • Opis: oświadczenie Komisji Europejskiej, 2018.
  • Źródło: Mija 79 lat od podpisania Paktu Ribbentrop-Mołotow, radiomaryja.pl, 23 sierpnia 2018.

• Pakt z 23 sierpnia 1939 był dla Stalina atrakcyjny, ponieważ dawał mu bez wojny kraje bałtyckie oraz dużą część Polski i Rumunii – terytoria do których Sowiety nie miały żadnych tytułów. Jedynym tytułem jest w dwudziestym stuleciu wola ludności, a ani Litwini, Łotysze i Estończycy, ani Polacy, Ukraińcy i Białorusini, zamieszkujący wschodnie ziemie Rzeczypospolitej, ani ludność Besarabii i Bukowiny nie chciały należeć do ZSRR.
  • Autor: Aleksander Bregman, Najlepszy sojusznik Hitlera, studium o współpracy niemiecko-sowieckiej.

• Pakt z szatanem w celu przepędzenia diabła.
  • Autor: Adolf Hitler
  • Opis: 28 sierpnia 1939 roku, słowa zanotowane przez gen. Franza Haldera, szefa sztabu generalnego wojsk lądowych.
  • Źródło: Marcin Przegiętka, Nieufni sojusznicy, s. 24-25, ipn.gov.pl

• Polska traktatu wersalskiego już nigdy nie powstanie ponownie. Gwarantują to dwa największe mocarstwa świata.
  • Autor: Adolf Hitler
  • Źródło: Marcin Przegiętka, Nieufni sojusznicy, s. 24, ipn.gov.pl

• W odpowiednim czasie będziemy musieli rozpocząć odpowiednie działania. Uważamy jednakże, że ten czas jeszcze nie nastąpił. Być może mylimy się, ale wydaje się nam, że nadmierny pośpiech może wyrządzić nam szkodę i przyczynić się do zjednoczenia naszych wrogów.
  • Autor: Wiaczesław Mołotow
  • Opis: do Joachima von Ribbentropa, w odpowiedzi o ponaglenia niemieckie wypełnienia postanowień paktu i do ataku na Polskę od wschodu przez ZSRR, 5 września 1939.
  • Źródło: Marcin Przegiętka, Nieufni sojusznicy, s. 26, ipn.gov.pl

• W wypadku terytorialnych i politycznych przekształceń na terenach należących do państw bałtyckich (Finlandia, Estonia, Łotwa i Litwa) północna granica Litwy stanowić będzie jednocześnie granicę stref interesów Niemiec i ZSRR. W związku z tym obie strony uznają zainteresowanie Litwy w stosunku do rejonu Wilna.
  • Opis: punkt pierwszy paktu.
  • Źródło: Pakt Ribbentrop-Mołotow, dzieje.pl, 2 kwietnia 2010.

• W wypadku terytorialnych i politycznych zmian na obszarach należących do państwa polskiego, sfery wpływów Niemiec i ZSRR będą podzielone w przybliżeniu linią rzek Narwi, Wisły i Sanu. Kwestia, czy w interesie obu stron pożądane jest utrzymanie niepodległego państwa polskiego i jakie mają być jego granice może być ostatecznie rozwiązana w wyniku dalszych wydarzeń politycznych. W każdym razie oba rządy rozwiążą tę kwestię na drodze przyjacielskiego porozumienia.
  • Opis: drugi punkt paktu, bezpośrednio dotyczący Polski.
  • Źródło: Pakt Ribbentrop-Mołotow jak czwarty rozbiór Polski, polskieradio.pl, 23 sierpnia 2018.

• Wiem, jak bardzo naród niemiecki kocha swojego Führera. To wielki człowiek.
  • Autor: Józef Stalin
  • Opis: po uzgodnieniu paktu, podczas toastu do Joachima Ribbentropa, 22 sierpnia 1939.
  • Źródło: Norman Davies, Jak doszło do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow?], twojahistoria.pl, 26 kwietnia 2018.

• Wspaniale! Mam teraz świat w kieszeni.
  • Autor: Adolf Hitler
  • Opis: na wieść o zgodzie na wizytę Ribbentropa u Stalina w sierpniu 1939 i podpisanie paktu pomiędzy Niemcami a ZSRR.
  • Źródło: Norman Davies, Jak doszło do podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow?], twojahistoria.pl, 26 kwietnia 2018.

• Wspólna decyzja z sierpnia 1939 roku, podpis przedstawicieli niemieckiej Rzeszy i Związku Radzieckiego, skazujący na śmierć Polskę i inne państwa, nie był wydarzeniem bez precedensu. Powtórzyło się to, co zostało już raz zadekretowane między naszymi sąsiadami na Zachodzie i na Wschodzie przy końcu XVIII wieku. I co było podtrzymywane programowo aż do początków obecnego stulecia. Około połowy tego stulecia powtórzyła się ta sama decyzja zniszczenia i eksterminacji. O tym narody europejskie nie mogą zapominać. Zwłaszcza na tym kontynencie, o którym powiedziano, że jest „Europą ojczyzn”, nie można zapominać o podstawowych prawach zarówno człowieka jak i narodu! I trzeba budować taki układ sił, aby nigdy żadna przewaga ekonomiczna czy militarna nie pociągnęła za sobą niszczenia drugiego, zdeptania jego praw.
  • Autor: Jan Paweł II
  • Źródło: List Jego Świątobliwości papieża Jana Pawła II do Konferencji Episkopatu Polski na 50-lecie wybuchu II wojny światowej, vatican. va

• Wstrzymać się od wszelkich aktów przemocy, agresywnych działań i ataków wzajemnych.
  • Opis: zobowiązanie w pakcie obu stron.
  • Źródło: Pakt Ribbentrop-Mołotow jak czwarty rozbiór Polski, polskieradio.pl, 23 sierpnia 2018.

• Zapowiedź paktu o nieagresji z Moskwą jest wielką sensacją światową. Zmienił się wskutek tego cały europejski układ sił. Londyn i Paryż są wytrącone z równowagi. Warszawa stroi groźne miny, ale wszystko to wygląda tylko śmiesznie. Führer zaszachował genialnie. Teraz musi się okazać, jak zareaguje świat.
  • Autor: Joseph Goebbels
  • Opis: 23 sierpnia 1939.
  • Źródło: Marcin Przegiętka, Nieufni sojusznicy, s. 25, ipn.gov.pl

• Źródłem zbrodni jest jednak także pakt Ribbentrop-Mołotow prowadzący do czwartego rozbioru Polski. Są nim imperialne, szowinistyczne zamiary Stalina.
  • Autor: Lech Kaczyński
  • Opis: niewygłoszone przemówienie w Katyniu 10 kwietnia 2010.
  • Źródło: „Wolność i Prawda” – przemówienie Prezydenta RP z 10 kwietnia, prezydent.pl, 10 kwietnia 2010.