leń

Podobna pisownia: Len • len • lenn • łeen • łen • łeń • łeŋ́ • łēn

leń (język polski)

wymowa:

IPA: [lɛ̃ɲ], AS: [lẽń], zjawiska fonetyczne: nazal. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) człowiek odpoczywający ponad potrzebę, unikający pracy

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(2.1) icht. zob. leń jeziorowy

czasownik, forma fleksyjna

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	leń	lenie
dopełniacz	lenia	leni / leniów[1]
celownik	leniowi	leniom
biernik	lenia	leni / leniów[2]
narzędnik	leniem	leniami
miejscownik	leniu	leniach
wołacz	leniu	lenie

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	leń	lenie
dopełniacz	lenia	leni
celownik	leniowi	leniom
biernik	lenia	lenie
narzędnik	leniem	leniami
miejscownik	leniu	leniach
wołacz	leniu	lenie

(3.1) 2. os. lp rozk. od: lenić

odmiana:

(1.1)

 

(2.1)

 

przykłady:

(1.1) Na tapczanie leży leń, nic nie robi cały dzień.^[3].

(2.1) Rybacy wyjęli z sieci dwa lenie.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

(1.1) nierób, wałkoń, obibok, próżniak, lewe ręce, leniuch, bumelant, nygus, darmozjad, leniwiec, leser; gw. (Górny Śląsk) lyń

antonimy:

(1.1) pracuś

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. lenistwo n, leniuchowanie n, leniwiec m, leniwe nmos, leniwienie n, poleniuchowanie n

zdrobn. leniuszek m

zgrub. leniuch m

czas. leniwieć ndk., leniuchować ndk., poleniuchować ndk.

przym. leniwy

przysł. leniwie

związki frazeologiczne:

patentowany leń • śmierdzący leń

etymologia:

st.pol. leny → leniwy

uwagi:

(1.1) forma leniów w dopełniaczu liczby mnogiej może być używana tylko w odniesieniu do grupy samych mężczyzn lub mężczyzn i kobiet (nie samych kobiet)

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) lazybones
• białoruski: (1.1) гультай m, лодар m
• czeski: (1.1) lenoch m
• duński: (1.1) dovenlars w
• esperanto: (1.1) maldiligentulo, pigrulo
• japoński: (1.1) 怠け者 (なまけもの, namakemono)
• jidysz: (1.1) פֿויליאַק m (fojljak)
• kaszubski: (1.1) zgniélc m, zgniéla m, gniéla m
• łotewski: (1.1) sliņķis m
• niemiecki: (1.1) Faulenzer m, Faulpelz m
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• rosyjski: (1.1) лентяй m, ленивец m, бездельник m
• słowacki: (1.1) lenivec m, darebák m, leňoch m
• szwedzki: (1.1) latmask w, odåga w, soffliggare w, soffpotatis w
• turecki: (1.1) tembel, haylaz
• ukraiński: (1.1) ліни́вець m
• wilamowski: (1.1) faulencer m, prüźnjok m
• włoski: (1.1) fannullone m, nullafacente m, wulg. fancazzista m, sfaccendato m, poltrone m, battifiacca m, scansafatiche m

źródła:

1.  Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.
3. Jan Brzechwa, Leń.