Maciej

Maciej (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈmat͡ɕɛ̇j], AS: [maćėi ̯], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, nazwa własna

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	Maciej	Maciejowie[1] / pot. Macieje[2]
dopełniacz	Macieja	Maciejów
celownik	Maciejowi	Maciejom
biernik	Macieja	Maciejów
narzędnik	Maciejem	Maciejami
miejscownik	Macieju	Maciejach
wołacz	Macieju	Maciejowie / Macieje

(1.1) imię męskie; zob. też Maciej w Wikipedii

odmiana:

(1.1)

 

przykłady:

(1.1) Na kiedy przypadają imieniny Macieja?

składnia:

kolokacje:

(1.1) pan Maciej • brat / kuzyn / wujek / dziadek Maciej • mężczyzna imieniem (o imieniu) Maciej • święty / błogosławiony Maciej • mieć na imię / nosić imię / używać imienia Maciej • dać na imię / nadać imię / ochrzcić imieniem Maciej • otrzymać / dostać / przybrać imię Maciej • dzień imienin / imieniny Macieja • na Macieja (o dniu)

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. Maciejowa ż, Maciejówna ż, Maciejostwo n, Maćkowa ż, Maćkówna ż, maciejówka ż, maciejka ż, maciejeczka ż, Maciejów mrz, Maciejowice nmos, Maciejki nmos, Maciejówka ż, Maciejew mrz

zdrobn. Maciek mos, Maciuś mos, Maćko mos, Maciejek mos, Maciejunio mos

przest. Matysek m

forma żeńska Macieja ż

przym. maciejkowy, maciejski, maciejowicki, maciejówkowy

przest. gw. Maciejowy^[3][4], Maćkowy^[3][4], Maciusiowy^[3][4], Matyskowy^[3][4]

związki frazeologiczne:

przysłowia: gdy Święty Maciej zimę poprawia, to Oblubieniec mrozy zostawia • jak na święty Maciej ciepło, to się będzie długo wlekło • jaka Gromniczna bracie, taki Święty Maciej • jaka pogoda w nocy świętego Piotra i Macieja takiej czterdzieści dni i nocy nadzieja • kiedy Gromniczna zimę traci, to święty Maciej ją wzbogaci • Maciej do budynku rąbie drzewo • na świętego Macieja prędzej wiosny nadzieja • na świętego Macieja zniesie gęś pierwsze jejca • na święty Maciej lody wróżą długie chłody, a gdy płyną już strugą, to i zimy niedługo • na święty Maciej skowronek zapiej • to nie ja, to syn Macieja • w koło Macieju

etymologia:

łac. Matthias < gr. Ματθίας, gr. Μαθθίας < hebr. מתתיהו (matityáhu) → dar Boga (od tego samego słowa pochodzi imię Mateusz)^[5]

źródłosłów nazwisk: Mach, Maciaszczyk, Maciaszek, Maciejak, Maciejewski, Maciejewicz, Macierewicz, Macioszek, Maciuk, Maciukiewicz, Maciulewicz, Maciuła, Mackiewicz, Maculewicz, Maćko, Maćkowski, Maćkowicz, Maćków^[6]

uwagi:

zob. też Maciej w Wikicytatach

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Imiona

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) Matthias, Mac
• chorwacki: (1.1) Matej m
• czeski: (1.1) Matěj m
• francuski: (1.1) Matthias m
• górnołużycki: (1.1) Maćij m
• hiszpański: (1.1) Matías m
• kaszubski: (1.1) Macéj m
• łaciński: (1.1) Matthias m
• niderlandzki: (1.1) Matthias m
• niemiecki: (1.1) Matthias m
• portugalski: (1.1) Mathias m
• rosyjski: (1.1) Матфий m, Матвей m
• serbski: (1.1) Матија m
• słowacki: (1.1) Matej m
• starogrecki: (1.1) Ματθίας m, Μαθθίας m
• węgierski: (1.1) Mátyás
• wilamowski: (1.1) Moc m, Mōc m
• włoski: (1.1) Mattia m

źródła:

1.  Hasło „Maciej” w: Wielki słownik ortograficzny, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2.  Porada „imiona w liczbie mnogiej” w: Poradnia językowa PWN.
3.  Porada „przymiotniki dzierżawcze od imion” w: Poradnia językowa PWN.
4.  Porada „przymiotniki dzierżawcze” w: Poradnia językowa PWN.
5. Jan Miodek, Rozmyślajcie nad mową!, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, s. 150, 151.
6. Jan Miodek, Rozmyślajcie nad mową!, Prószyński i S-ka, Warszawa 1999, s. 151.