Zuolong

Zuolong (chiń. 左龙) – rodzaj teropoda z grupy celurozaurów (Coelurosauria) żyjącego w późnej jurze na terenach współczesnej Azji. Jego szczątki zostały odkryte w 2001 roku przez uczestników chińsko-amerykańskiej ekspedycji paleontologicznej w górnojurajskich osadach formacji Shishugou w chińskim regionie autonomicznym Sinciang i wstępnie opisane przez Jamesa Clarka i współpracowników w 2002 roku^[1]. Bardziej szczegółowy opis ukazał się w 2008 roku^[2], jednak takson został formalnie nazwany dopiero w 2010 roku przez Jonaha Choiniere'a, Clarka, Catherine Forster i Xu Xinga. Holotyp (IVPP V15912) obejmuje kilka kości czaszki i niepołączone stawowo kości szkieletu pozaczaszkowego. Datowanie metodą argonowo-argonową wskazuje, że górne warstwy formacji Shishugou powstały na przełomie oksfordu i keloweju – ponieważ szczątki zuolonga pochodzą z ich szczytowego poziomu, Choiniere i in. sugerują, że dinozaur ten żył w oksfordzie^[3].

Zuolong
Okres istnienia: jura późna PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q 161.5/145 161.5/145
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury gadziomiedniczne
Podrząd	teropody
Infrarząd	tetanury
(bez rangi)	celurozaury
Rodzaj	Zuolong Choiniere et al., 2010
Gatunki
Z. salleei Choiniere et al., 2010

Zuolong osiągał prawdopodobnie nieco ponad 3 m długości. Jego masę szacuje się – w zależności na użytą metodę pomiaru – na 16,22–50,38 kg. Miał duży, nachylony otwór w kości kwadratowej, ciągnący się do przyśrodkowej powierzchni kości kwadratowo-jarzmowej, bardzo duży dołek głowy kości udowej i duże dystalne kłykcie na III kości śródręcza, z przyśrodkowo wystającą kryzą na prostowniku, będące jego cechą apomorficzną^[3]. Zarówno wstępna analiza kladystyczna z 2008 roku, jak i obszerniejsza z 2010 roku wskazują, że Zuolong jest bazalnym przedstawicielem celurozaurów. Badania z 2008 sugerowały jego bliskie pokrewieństwo z tuguluzaurem^[2]. Ich bliskiego pokrewieństwa nie potwierdziła jednoznacznie analiza z 2010 roku, z której wynika, że Zuolong mógł być najbardziej bazalnym celurozaurem, tworzyć nierozwikłaną trychotomię z tuguluzaurem i kladem obejmującym pozostałe celurozaury, lub być przedstawicielem kladu Tyrannoraptora bliżej spokrewnionym z kladem Maniraptoriformes niż z Tyrannosauroidea (w tym ostatnim wypadku Zuolong byłby taksonem siostrzanym do rodzaju Bagaraatan lub do rodzaju Proceratosaurus). Na drzewie konsensusowym wygenerowanym na podstawie 421 najbardziej oszczędnych drzew Zuolong jest w politomii z rodzajami Proceratosaurus, Tanycolagreus, Xinjiangovenator, Coelurus i Ornitholestes oraz kladami Ornithomimosauria, Tyrannosauroidea, Compsognathidae i Maniraptora^[3].

Nazwa Zuolong honoruje chińskiego polityka i wojskowego Zuo Zongtanga, który za czasów dynastii Qing podbił część Sinciangu, a przyrostek long po chińsku oznacza „smok”. Nazwa gatunkowa gatunku typowego, salleei, honoruje Hilmara Salleego, którego zapis w testamencie pozwolił na częściowe sfinansowanie prac wykopaliskowych^[3].

Przypisy

1. James M. Clark, Xu Xing, Catherine Forster, Wang Yuan, Brian Andres. New small dinosaurs from the Upper Jurassic Shishugou Formation at Wucaiwan, Xinjiang, China. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 22 (3), s. 44A, 2002. (ang.).
2. Jonah N. Choiniere, James M. Clark, Catherine A. Forster, Xu Xing. A new basal coelurosaur from the upper Shishugou Formation (Xinjiang, People's Republic of China). „Journal of Vertebrate Paleontology”. 28 (3), s. 63A, 2008. DOI: 10.1080/02724634.2008.10010459. (ang.).
3. Jonah N. Choiniere, James M. Clark, Catherine A. Forster, Xu Xing. A basal coelurosaur (Dinosauria: Theropoda) from the Late Jurassic (Oxfordian) of the Shishugou Formation in Wucaiwan, People's Republic of China. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 30 (6), s. 1773–1796, 2010. DOI: 10.1080/02724634.2010.520779. (ang.).