Zdzisław Maklakiewicz

Zdzisław Maklakiewicz (ur. 9 lipca 1927 w Warszawie, zm. 9 października 1977 tamże) – polski aktor teatralny i filmowy, powstaniec warszawski.

Zdzisław Maklakiewicz

Data i miejsce urodzenia	9 lipca 1927 Warszawa
Data i miejsce śmierci	9 października 1977 Warszawa
Zawód	aktor
Lata aktywności	1950–1977
Odznaczenia

Życiorys

Syn ekonomisty Ładysława Maklakiewicza^[1] (1901–1975) i Czesławy z domu Normark (1904–1981); bratanek kompozytorów Jana, Franciszka i Tadeusza^[2].

Podczas II wojny światowej służył w Armii Krajowej. Brał udział w powstaniu warszawskim (ps. „Hanzen”), walcząc w Śródmieściu jako strzelec w „kompanii motorowej Iskra” batalionu „Kiliński”^[1]. Po kapitulacji powstańczej Warszawy przewieziony do niemieckiego obozu jenieckiego (Stalag XVIII C (317) Markt Pongau, nr jeniecki: 105022)^[3], skąd powrócił do Polski we wrześniu 1945 roku.

W 1947 roku podjął studia aktorskie w Krakowie, potem w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie – dyplom uzyskał w 1950 roku. Próbował studiować reżyserię, lecz nie skończył studiów. Był aktorem Teatru Syrena, Teatru Polskiego im. Arnolda Szyfmana, Teatru Ludowego w Warszawie. Występował w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. Od 1958 do 1962 roku był aktorem w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. W latach 1962–1964 grał w Teatrze Kameralnym i Teatrze Polskim we Wrocławiu. W latach 1967–1969 występował w Teatrze Starym im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, w latach siedemdziesiątych – w Teatrze Narodowym i Teatrze Rozmaitości w Warszawie^[4]. W wielu filmach (m.in. Andrzeja Kondratiuka) grywał razem z Janem Himilsbachem, którego był przyjacielem.

Pierwszą żoną aktora była Renata Firek (1931–1991)^[5], z którą miał córkę Martę Maklakiewicz^[6]. Z drugą żoną Wiesławą Kosmalską (ur. 1935)^[7], miał córkę Agatę^[8].

Zdzisław Maklakiewicz był uzależniony od alkoholu^[9]. Na początku października 1977 roku świętował ze znajomymi przyznanie Złotej Kamery filmowi pod tytułem Przepraszam, czy tu biją? w reżyserii Marka Piwowskiego, po czym udał się na spacer, usiadł na ławce i zasnął. Obudziły go prostytutki, które chciały wejść do Kamieniołomów, lokalu znajdującego się w podziemiach Hotelu Europejskiego, i poprosiły o to, żeby on je tam wprowadził. Aktor postanowił im pomóc. Przy wejściu wywiązała się szarpanina z ochroniarzami, pojawili się funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej. Zdzisław Maklakiewicz leżał nieprzytomny przy ulicy Krakowskie Przedmieście, czym nikt się nie przejmował, biorąc go za pijanego. Kilka dni później aktor zmarł^[10]. Pochowano go na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 3-3-29/30/31)^[11].

Rondo Zdzisława Maklakiewicza w Warszawie

Grób Zdzisława Maklakiewicza na cmentarzu Powązkowskim

Postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z 17 lipca 2009 roku, 32 lata po śmierci, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz środowisk kombatanckich, za osiągnięcia w pracy społecznej^[12][13].

Filmografia

Scenarzysta

• 1974: Jak to się robi

Aktor

• 1978: Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz jako ojciec rodziny
• 1977: Polskie drogi jako prof. Karol Maria Fabiankiewicz, nauczyciel tańca (odc. 7)
• 1977: Milioner jako kierownik sklepu mięsnego
• 1977: Królowa pszczół jako inżynier Kopacki
• 1977: Lalka jako Konstanty, kamerdyner barona Krzeszowskiego (odc. 3, 8)
• 1977: Wesołych świąt jako konkurent Ruiny
• 1977: Rekolekcje jako Zdzisiek
• 1976: Szaleństwo Majki Skowron
• 1976: Zofia jako kelner
• 1976: Brunet wieczorową porą jako kustosz muzeum
• 1976: Kradzież jako Zdzisio
• 1976: Złota kaczka
• 1976: Za rok, za dzień, za chwilę... jako artysta
• 1976: Karino jako Małecki
• 1975: Zaklęte rewiry jako Grela
• 1975: Hazardziści jako brat Jaskólskiego
• 1975: Grzech Antoniego Grudy jako Michał Samostrzelny
• 1975: Trzecia granica jako mężczyzna w konsulacie
• 1974: Nie ma mocnych jako kombajnista
• 1974: Gąszcz jako pijaczek w knajpie Biedronki
• 1974: Jabłka
• 1974: Karino jako Małecki
• 1974: Jak to się robi jako reżyser Kozłowski
• 1974: Jej portret jako mąż
• 1974: Głowy pełne gwiazd jako ksiądz kapelan
• 1973: Wniebowzięci jako Arkaszka
• 1973: Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy jako robotnik Karolak
• 1973: Brzydkie kaczątko
• 1973: Pies
• 1972: Siedem czerwonych róż, czyli Benek Kwiaciarz o sobie i o innych jako inżynier Zdzisław Bartkowiak
• 1972: Na krawędzi jako pracownik obsługujący wykrywacz kłamstw
• 1972: Opętanie jako mechanik Balcerzan
• 1972: Rewizja osobista jako szef placówki celnej
• 1972: Trzeba zabić tę miłość jako dyrektor
• 1972: Chłopi jako pisarz w Tymowie
• 1971: Nos
• 1971: Niebieskie jak Morze Czarne jako dyrektor Fisz
• 1971: Motodrama jako dziennikarz
• 1971: Jak daleko stąd, jak blisko jako Włodek
• 1971: Seksolatki jako pan Józef
• 1971: Gwiazda wytrwałości
• 1971: Obcy w lesie
• 1971: Trąd jako Tuś
• 1971: Aktorka jako Mikołaj Jazykow
• 1971: Złote Koło jako Semko
• 1971: Hydrozagadka jako doktor Plama
• 1970: Dzięcioł jako Zdzicho
• 1970: Wakacje z duchami jako Graf, prezes Towarzystwa Przyjaciół Zamku, członek bandy
• 1970: Prawdzie w oczy jako członek brygady Klisia
• 1970: Dziura w ziemi jako strażak
• 1970: Przystań jako sternik Masztalerz
• 1970: Rejs jako inżynier Mamoń
• 1970: Kolumbowie jako powstaniec
• 1969: Czerwone i złote jako sierżant Knaps, za rolę którego dostał nagrodę „Złote Grono” w kategorii najlepsza męska rola drugoplanowa na festiwalu w Łagowie, w 1970 roku.
• 1969: Urząd
• 1969: Jak rozpętałem drugą wojnę światową jako włoski żołnierz
• 1969: Jarzębina czerwona jako sierżant Kojtycz
• 1969: Co jest w człowieku w środku
• 1969: Nasze miasto – teatr tv jako Sam
• 1968: Dancing w kwaterze Hitlera jako przewodnik
• 1968: Przygoda z piosenką jako Drybek
• 1968: Ostatni po Bogu jako doktor Bryl
• 1968: Lalka jako Maruszewicz
• 1968: Klub profesora Tutki (serial TV, odc. 11) jako radca prawny w ministerstwie, znajomy profesora Tutki
• 1967: Katarynka
• 1967: Zabijaka
• 1967: Wycieczka w nieznane jako Niejaki P.
• 1967: Marsjanie
• 1967: Słońce wschodzi raz na dzień jako Moskała
• 1967: Zamrożone błyskawice (Gefrorenen Blitze, Die) jako drwal
• 1967: Ojciec
• 1967: Komedia z pomyłek jako Hans Kesche
• 1967: Długa noc
• 1967: Kwestia sumienia
• 1967: Cyrograf dojrzałości jako fryzjer Franek
• 1966: Przedświąteczny wieczór jako kombatant
• 1966: Klub profesora Tutki (serial TV, odc. 2) jako misjonarz, znawca archipelagu Małe Kokosy
• 1966: Bokser jako dziennikarz
• 1966: Bariera jako przyjaciółka
• 1966: Cała naprzód jako Leon/nieznośny pasażer na statku
• 1966: Ktokolwiek wie... jako mąż Wikty
• 1966: Marysia i Napoleon jako Poniatowski Józef
• 1966: Bumerang jako pan z goździkiem
• 1966: Chciałbym się ogolić jako fryzjer
• 1965: Katastrofa jako Kotarski
• 1965: Śmierć w środkowym pokoju (TV) jako Wójcik
• 1965: Salto jako rotmistrz
• 1965: Święta wojna jako Kożuszek
• 1965: Trzy kroki po ziemi jako lekarz powiatowy
• 1964: Rękopis znaleziony w Saragossie jako don Roque Busqueros
• 1964: Giuseppe w Warszawie jako fałszywy wartownik
• 1964: Barwy walki jako dowódca oddziału AK
• 1964: Rachunek sumienia jako Wójcik
• 1964: Prawo i pięść jako Czesiek
• 1964: Pierwszy dzień wolności jako podporucznik
• 1963: Pamiętnik pani Hanki jako Władek Brzeski
• 1963: Rozwodów nie będzie jako kierownik „Estrady”
• 1963: Skąpani w ogniu jako Sprężyna
• 1963: Dwa żebra Adama jako prokurator
• 1962: Jak być kochaną jako dziennikarz
• 1961: Samson
• 1961: Złoto jako Smutny
• 1959: Wspólny pokój jako student prawa Bednarczyk

Aktor gościnnie

• 1976: Zaklęty dwór jako żołnierz
• 1976: Polskie drogi jako profesor Karol Maria Fabiankiewicz, nauczyciel tańca
• 1976: Daleko od szosy jako sprzedawca w domu handlowym
• 1975: Obrazki z życia jako Sobierajski, przewodniczący rady zakładowej
• 1974–1977: Czterdziestolatek jako Jodłowski „Dżuma”, kolega Karwowskiego z podstawówki
• 1973: Stawiam na Tolka Banana jako Aksamitny Heniek, paser
• 1967–1968: Stawka większa niż życie jako Untersturmführer Max Abusch

Aktor niewymieniony w czołówce

• 1972: Chłopi
• 1972: Jezioro osobliwości
• 1971: Kocie ślady
• 1971: Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni...
• 1968: Wszystko na sprzedaż
• 1967: Żywot Mateusza – głos młynarza^[14]

Film dokumentalny

• Ludzie kina – Zdzisław Maklakiewicz – reżyseria: Łukasz Kos, Jacek Papis, scenariusz: Jacek Papis, Łukasz Kos

Upamiętnienie

• W styczniu 2013 roku nazwę rondo Zdzisława Maklakiewicza nadano skrzyżowaniu ulic w warszawskim Śródmieściu, położonemu po wschodniej stronie alei Jana Pawła II pomiędzy rondem Zgrupowania AK „Radosław” a ulicą Ludwika Rydygiera^[15].
• 3 lutego 2015 roku nakładem wydawnictwa Prószyński i S-ka ukazała się książka poświęcona Maklakiewiczowi autorstwa córki aktora, Marty Maklakiewicz – Maklak. Oczami córki.
• 19 listopada 2015 roku w Warszawie uroczyście odsłonięto mural „Kadry z filmów z Himilsbachem i Maklakiewiczem”. Mural wykonano na ścianie wiaduktu pod al. Jana Pawła II w Warszawie, pomiędzy rondem Jana Himilsbacha i rondem Zdzisława Maklakiewicza. Mural w formie taśmy filmowej o wymiarach około 60 × 5 m, oprócz 7 foto-realistycznie oddanych kadrów z filmów, zawiera biogramy Zdzisława Maklakiewicza i Jana Himilsbacha. Pomysłodawczynią i autorką projektu muralu jest architekt krajobrazu Katarzyna Łowicka^[16].
• W Konstancinie-Jeziornie (pod Warszawą) organizowany jest Festiwal filmowy „Świat Maklaka i jego przyjaciół” poświęcony popularyzacji dokonań artystycznych Zdzisława Maklakiewicza oraz jego przyjaciół, kultowych aktorów, reżyserów… ikon polskiego filmu^[17]. Organizatorem festiwalu jest Konstanciński Dom Kultury.