Loading AI tools
polski lekarz, kardiolog i oficer Wojska Polskiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zdzisław Askanas (ur. 1 czerwca 1910 w Warszawie, zm. 25 września 1974 tamże)[1] – polski lekarz, kardiolog, profesor nauk medycznych, nauczyciel akademicki Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Medycznej w Warszawie. Twórca Warszawskiej Akademickiej Szkoły Kardiologii, tzw. Szkoły Askanasa. W 1939 obrońca Twierdzy Modlin, działacz konspiracji antyniemieckiej, powstaniec warszawski.
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1 czerwca 1910 |
| Data i miejsce śmierci |
25 września 1974 |
| profesor nauk medycznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1950 |
| Habilitacja |
1951 |
| Profesura |
1954 |
| wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, profesor Akademii Medycznej w Warszawie | |
| Odznaczenia | |
  | |
Jego ojciec był farmaceutą. Przed maturą zarobkował jako pianista w warszawskich kawiarniach[2]. W 1935 uzyskał dyplom lekarza na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów był ofiarą tzw. getta ławkowego. Podjął pracę w Szpitalu św. Łazarza w Warszawie i w II Katedrze i Klinice Chorób Wewnętrznych kierowanej przez Mściwoja Semerau-Siemianowskiego[3][2]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1938 i 1. lokatą w korpusie oficerów rezerwy zdrowia, grupa lekarzy[4].
Podczas kampanii wrześniowej uczestniczył jako oficer w obronie Twierdzy Modlin, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych[3][5]. Podczas okupacji znalazł się wspólnie z żoną Alicją i synem Aleksandrem w warszawskim getcie. W 1943 udało mu się przerzucić żonę i syna na tzw. stronę aryjską. Później dołączył do nich. Został zadenuncjowany na Gestapo przez dawnego woźnego z Uniwersytetu Warszawskiego, lecz uniknął aresztowania[2]. Ukrywał się przed Niemcami (przybrał nazwisko Jan Dębowski), uczestniczył w konspiracji (pseudonim „Dąb”, „Adam”)[1][3]. Brał udział w powstaniu warszawskim jako lekarz. Przebywał w tzw. Reducie Kaliskiej (budynek Monopolu Tytoniowego, ul. Kaliska 11), udzielał pomocy ludności cywilnej[1]. Po kapitulacji powstania znalazł się w obozie przejściowym Dulag 121 w Pruszkowie[2]. Organizował szpitale Rady Głównej Opiekuńczej[3].
Po wojnie wstąpił do Wojska Polskiego. Pracował w Departamencie Zaopatrzenia Ministerstwa Zdrowia[3] oraz w lecznicy rządowej, gdzie był lekarzem m.in. Władysława Gomułki[2]. W 1948 został ponownie zatrudniony na Wydziale Lekarskim UW, a następnie w Akademii Medycznej w Warszawie[3]. Na podstawie przygotowanej w latach 30. rozprawy w 1950 nadano mu stopień naukowy doktora nauk medycznych[2]. W 1951 na podstawie dorobku naukowego oraz monografii pt. Ocena kliniczna dynamiki skurczu serca uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego, w 1954 tytuł naukowy profesora. Został konsultantem krajowym do spraw kardiologii. Dzięki jego staraniom utworzono w 1962 Centralną Poradnię Chorób Układu Krążenia, a w 1965 Instytut Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie[3][2].
Pod jego redakcją powstał w 1967 pierwszy podręcznik reanimacji kardiologicznej[3].
Został ekspertem Światowej Organizacji Zdrowia[3] i prezesem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego[5]. Nigdy nie przystąpił do PZPR[2].
Był autorem ponad 180 prac, w tym wielu monografii[3].
Pod jego kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskali m.in.: Leszek Ceremużyński, Tadeusz Kraska, Jerzy Kuch, Stanisław Rudnicki, Stefan Rywik, Mariusz Stopczyk[6]. Z grona tych uczniów Zdzisława Askanasa wywodzi się krąg warszawskich kardiologów tworzących tzw. Warszawską Akademicką Szkołę Kardiologii (Szkołę Askanasa)[6].
Zmarł w 1974 po około rocznym paraliżu. Został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 35A-3-9)[2][7].
Był żonaty z Alicją (1911–1991), docent pediatrii[2]. Miał syna Aleksandra, doktora nauk medycznych, który w 1968 wyemigrował z Polski do USA[6][2].
17–18 stycznia 2013 obchodzono w Warszawskim Uniwersytecie Medycznym 60-lecie założenia w 1953 przez prof. Zdzisława Askanasa I Katedry i Kliniki Kardiologii Akademii Medycznej. Z tej okazji odbyła się m.in. sesja naukowa, w trakcie której wspominano postać założyciela katedry[9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
