Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zalążek – żeński organ rozmnażania występujący u roślin nasiennych, w którym rozwija się komórka jajowa i po jej zapłodnieniu – zarodek. Z zalążka powstaje nasiono[1].
U nagonasiennych zalążek powstaje na wzgórku merystematycznym w kącie łuski nasiennej lub na brzegu megasporofilu (u sagowców), dlatego nagonasienne zwane są także nagozalążkowymi. Pojedyncza osłonka (integumenta) z okienkiem otacza ośrodek (nucellus). Jedna z komórek ośrodka dzieli się mejotycznie, po czym z potomnych czterech komórek (tetrady) jedna rozwija się w gametofit żeński z rodniami zawierającymi komórki jajowe. Po zapłodnieniu zwykle tylko jedna z nich rozwija się w zarodek, dla którego pozostała część gametofitu pełni funkcję tkanki odżywczej. Osłonka rozwija się w łupinę nasienną[1].
Zalążek powstaje wewnątrz słupka w zalążni i dlatego okrytonasienne zwane są także okrytozalążkowymi. Liczba zalążków w zalążni może być różna i jest charakterystyczna dla danego gatunku rośliny. Przykładowo u pszenicy jest jeden zalążek, u fasoli kilka lub kilkanaście, a u maku lekarskiego kilkaset. Zalążek powstaje ze szczególnej tkanki twórczej tworzącej łożysko (placenta). Do łożyska przymocowuje się za pomocą sznureczka (funiculus), przez który wnikają do niego wiązki przewodzące. W zwykle owalnym zalążku rozróżnia się: najczęściej dwie osłonki (integumenta) z okienkiem i ośrodek (nucellus). Jedna z komórek ośrodka dzieli się mejotycznie, po czym z potomnych czterech komórek (tetrady) jedna rozwija się w bardzo zredukowany gametofit żeński określany tu mianem woreczka zalążkowego. Zazwyczaj od strony okienka różnicuje się w jego obrębie komórka jajowa wraz z dwiema komórkami pomocniczymi (synergidami). Po stronie przeciwnej skupiają się trzy komórki zwane antypodami, podczas gdy w środku rośnie okazała komórka centralna zawierająca dwa jądra komórkowe. Po wprowadzeniu do woreczka zalążkowego dwóch komórek plemnikowych przez łagiewkę pyłkową następuje podwójne zapłodnienie – jedna z nich łączy się z komórką jajową, tworząc zygotę rozwijającą się w zarodek, druga z komórką centralną woreczka zalążkowego, w rezultacie czego powstaje triploidalne bielmo. W rozwijającym się nasieniu z osłonek powstaje łupina nasienna[1].
W obrębie owocolistka zalążki mogą być umieszczone w różny sposób:
W obrębie zalążni zalążki mogą być osadzone:
Wyróżnia się kilka typów zalążków w zależności od położenia sznureczka i okienka:
Pomiędzy wyżej wymienionymi formami wyróżnia się niekiedy formy pośrednie.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
