Zaleszczotek książkowy

Zaleszczotek książkowy, zaleszczotek pospolity (Chelifer cancroides) – gatunek drobnego pajęczaka z rodziny Cheliferidae.

Opis

Ma długość do 2,5-4,5 mm. Kolor całego ciała z wyjątkiem nóg jest ciemnobrązowy, nogi są czerwonawe. Odwłok wyraźnie prążkowany. Nieduże nogogłaszczki zakończone są szczypcami i mają gruczoły jadowe. Wyglądem przypomina małego skorpiona, ale bez odwłoka z kolcem jadowym.

Występowanie

W Polsce jest dość pospolity. Występuje w lasach pod odstającą korą drzew oraz w zabudowaniach, np. pomiędzy książkami (stąd pochodzi jego nazwa gatunkowa – książkowy). Występuje także w ulach, gdzie żywi się roztoczami i drobnymi owadami, np. łowi małe gąsieniczki barciaków.

Tryb życia

Jest drapieżnikiem. Poluje głównie na małe owady. Ofiarę nawet większą od siebie paraliżuje jadem, spływającym do jej ciała ze szczypiec.

Rozmnażanie

Podczas godów zarówno samiec, jak i samica poruszają się tuż obok siebie, wykonując charakterystyczne ruchy tu i z powrotem, nie dotykając się. Samiec przekazuje samicy spermatofor z plemnikami. Samica wkłada go do dróg rodnych. Jaja składa w torbie lęgowej. Młode po wylęgnięciu się z nich przez jakiś czas są jeszcze pod opieką samicy.

Znaczenie dla człowieka

W pszczelarstwie przyczyniają się do tępienia szkodników wewnątrzulowych. Zaleszczotki książkowe żyją również w bibliotekach. Odżywiają się m.in. szkodnikami, które zjadają papier.

Zaleszczotek książkowy

Chelifer cancroides
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	szczękoczułkowce
Gromada	pajęczaki
Rząd	zaleszczotki
Rodzina	Cheliferidae
Rodzaj	Chelifer
Gatunek	zaleszczotek książkowy
Synonimy Acarus cancroides Linnaeus, 1758 Phalangium cancroides (Linnaeus, 1758) Scorpio cancroides (Linnaeus, 1758) Obisium cancroides (Linnaeus, 1758) Chelifer europaeus de Geer, 1778 Chelifer hermanni Leach, 1817 Chelifer sesamoides Audouin, 1826 Chelifer ixoides C.W. Hahn, 1834 Chelifer granulatus C.L. Koch, 1843 Chelifer grandimanus C.L. Koch, 1843 Chelifer rhododactylus Menge, 1855 Chelifer serratus Stecker, 1874 Chelifer cancroides dentatus Ewing, 1911 Chelifer dentatus Ewing, 1911 Chelifer walliskewi Ellingsen, 1912

Rozprzestrzenienie

Gatunek kosmopolityczny, podawany ze wszystkich krain zoogeograficznych. W Europie znany jest z Islandii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii. Albanii, Macedonii Północnej, Grecji i Rosji. W Afryce występuje w Algierii, Egipcie, Etiopii, Ghanie, Kenii, Tanzanii, Demokratycznej Republiki Konga, Malawi i RPA. W Azji notowany był z Syberii, Gruzji, Azerbejdżanu, Izraela, Kazachstanu, Uzbekistanu, Turkmenistanu, Kirgistanu, Afganistanu, Mongolii, Japonii, Indii i Wietnamu. W Ameryce Północnej zamieszkuje Kanadę, Stany Zjednoczone, Meksyk i Kubę, zaś w Południowej stwierdzono jego obecność w Brazylii, Argentynie, Chile. Poza tym znany jest z Nowej Zelandii^[1].