Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1968 roku

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1968 roku – czterdzieste szóste wybory prezydenckie w historii Stanów Zjednoczonych. Na urząd prezydenta wybrano Richarda Nixona, a wiceprezydentem został Spiro T. Agnew.

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych w 1968 roku

Państwo	Stany Zjednoczone
Rodzaj	wybory prezydenckie
Data przeprowadzenia	5 listopada 1968 (głosowanie powszechne)
Podstawa prawna	Konstytucja Stanów Zjednoczonych
Głosowanie
Wyniki wyborów prezydenckich (% głosów elektorskich): Nixon 56% Humphrey 35,5% Wallace 8,5%
Wyniki wyborów wiceprezydenckich (% głosów elektorskich): Agnew 56% Muskie 35,5% LeMay 8,5%
Frekwencja: 60,7%
poprzednie: 1964 następne: 1972

Mapa wyborcza Stanów Zjednoczonych w 1968 roku. Liczba na mapie określa liczbę przedstawicieli stanu w Kolegium Elektorów

Kampania wyborcza

Wybory prezydenckie w 1968 roku odbywały się w cieniu trwającej wojny wietnamskiej i to właśnie ona była głównym tematem kampanii wyborczej^[1]. Żadna z dominujących sił politycznych nie miała wówczas oczywistego kandydata na prezydenta. W Partii Republikańskiej o nominację starali się George W. Romney, Nelson Rockefeller, Ronald Reagan i Richard Nixon^[2]. Ponieważ Nixon przegrał już raz wybory w 1960, dwa lata później przegrał wybory na gubernatora Kalifornii^[3], więc musiał przekonać bossów partyjnych, że nie jest „kandydatem przegranym”^[4]. By tego dowieść, zawiązał sojusz ze Stromem Thurmondem, obiecując że powoła Południowców do sądów federalnych i Sądu Najwyższego^[4]. Zapowiedział także złagodzenie walki z segregacjonizmem co przysporzyło mu poparcia na Południu, kosztem Reagana i ogłosił gotowość do rychłego zakończenia wojny w Wietnamie^[4]. Kandydatem na wiceprezydenta został Spiro Agnew^[4]. W Partii Demokratycznej istniał dwugłos w sprawie sytuacji w Indochinach – urzędujący wiceprezydent Hubert Humphrey chciał kontynuowania wojny, natomiast Eugene McCarthy i Robert F. Kennedy byli nastawieni bardziej pokojowo^[1]. Kennedy pokonał w prawyborach McCarthy’ego, ale zmarł w wyniku zamachu w czerwcu 1968^[3]. Wobec tego na konwencji partii w Chicago nominację uzyskał Humphrey^[3]. Dodatkowo, demokratyczny gubernator Alabamy, George Wallace założył własne ugrupowanie Amerykańską Partię Niezależnych i zgłosił swój akces w wyborach^[3]. Był zdecydowanym zwolennikiem segregacji rasowej, co zapewniło mu głosy głębokiego Południa i klasy robotniczej na Północy^[3]. Główną przyczyną zwycięstwa Nixona w wyborach były jego zapowiedzi zakończenia wojny wietnamskiej^[4].

Kandydaci

Amerykańska Partia Niezależna

• 
  George Wallace
• 
  Curtis LeMay

Partia Demokratyczna

• 
  Hubert Humphrey
• 
  Edmund Muskie

Partia Republikańska

• 
  Richard Nixon
• 
  Spiro Agnew

Wyniki głosowania

Głosowanie powszechne odbyło się 5 listopada 1968^[5]. Nixon uzyskał 43,4% poparcia, wobec 42,7% dla Humphreya i 13,5% dla Wallace’a^[5]. Ponadto, niecałe 250 000 głosów oddano na niezależnych elektorów, głosujących na innych kandydatów^[5]. Frekwencja wyniosła 60,7%^[6]. W głosowaniu Kolegium Elektorów Nixon uzyskał 301 głosów, przy wymaganej większości 270 głosów^[7]. Na Humphreya zagłosowało 191 elektorów, a na Wallace’a – 46^[7]. W głosowaniu wiceprezydenckim zwyciężył Agnew, uzyskując 301 głosów, wobec 191 dla Muskiego i 46 dla LeMaya^[7].

Richard Nixon został zaprzysiężony 20 stycznia 1969 roku^[4].

Kandydat na prezydenta	Partia	Głosowanie powszechne		Kolegium Elektorów
		Głosy	Procent
Richard Nixon	Partia Republikańska	31 785 480	43,4%	301
Hubert Humphrey	Partia Demokratyczna	31 275 166	42,7%	191
George Wallace	Amerykańska Partia Niezależnych	9 906 473	13,5%	46
Łącznie				538

Kandydat na wiceprezydenta	Partia	Kolegium Elektorów
Spiro T. Agnew	Partia Republikańska	301
Edmund Muskie	Partia Demokratyczna	191
Curtis LeMay	Amerykańska Partia Niezależnych	46
Łącznie		538

Przypisy

1. Jones 2016 ↓, s. 643.
2. Pastusiak 1999 ↓, s. 822.
3. Jones 2016 ↓, s. 644.
4. Pastusiak 1999 ↓, s. 823.
5. US President – National Vote. Our Campaign. [dostęp 2017-10-22]. (ang.).
6. Election of 1968. CountingTheVotes. [dostęp 2017-10-22]. (ang.).
7. Electoral College Box – 1968. NARA. [dostęp 2017-10-22]. (ang.).

Bibliografia

• Maldwyn Jones: Historia USA. Gdynia: Latarnia, 2016. ISBN 978-83-65387-02-8. (pol.).
• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.).

Kontrola autorytatywna (wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych):

• LCCN: sh2008109960
• BnF: 12023352n
• J9U: 987007530845705171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: event/United-States-presidential-election-of-1968