Wielbłądowate

Wielbłądowate^[8] (Camelidae) – rodzina dużych, roślinożernych ssaków łożyskowych z rzędu parzystokopytnych (Atriodactyla).

Wielbłądowate

Camelidae[1]
J.E. Gray, 1821[2]
Przedstawiciel rodziny – wielbłąd dwugarbny (Camelus ferus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	żuchwowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	wielbłądokształtne
Rodzina	wielbłądowate
Typ nomenklatoryczny
Camelus Linnaeus, 1758
Synonimy
Poebrotheriidae[a] Cope, 1874[3] Poebrotherinae: Zittel, 1893[4] Poëbrotheriini: Winge, 1906[5] Poëbrotheriinae: Simpson, 1945[6] Poebrodoninae[b] J.A. Wilson, 1974[7]
Podrodziny
6 podrodzin (w tym 5 wymarłych) + 8 rodzajów wymarłych o statusie incertae sedis – zobacz opis w tekście
Zasięg występowania
Zasięg występowania wielbłądowatych. Czarne linie wskazują prawdopodobne trasy wędrówek od plejstocenu do czasów współczesnych.

Występowanie

Ssaki należące do tej rodziny w stanie dzikim występują na obszarach górskich i pustynnych w Ameryce Południowej, Afryce i Azji^[9][10]. Formy udomowione spotykane są niemal na całym świecie.

Charakterystyka

Wielbłądowate są ssakami dużymi i bardzo dużymi. Długość ich ciała wynosi 128-345 cm, wysokość w kłębie 80-230 cm, a masa ciała 45-1000 kg. Charakteryzują się długą, wygiętą szyją, małą głową, krótkim ogonem i długimi, smukłymi nogami zakończonymi dwoma palcami (III i IV), pozostałe palce są całkowicie zredukowane. Palce zaopatrzone są w małe i spłaszczone kopyta. Paliczki dystalne pokryte są blaszką rogową, a zwierzę chodząc opiera swój ciężar na poduszce skórnej paliczka środkowego (palcochodność). Poruszają się inochodem. Szerokie stopy ułatwiają im poruszanie się po piasku.

Wzór zębowy		I	C	P	M
30-34	=	1	1	2-3	3
		3	1	1-2	3

Skóra pokryta jest gęstą sierścią złożoną z dwóch warstw włosów. Górna warga wszystkich Camelidae jest rozszczepiona. Pomiędzy brzuchem a udem nie występuje fałd pachwinowy. W przeciwieństwie do pozostałych ssaków, wielbłądowate posiadają erytrocyty o owalnym kształcie, bardzo odporne na wahania ciśnienia osmotycznego. Posiadają trójkomorowy żołądek. Występuje u nich łożysko rozproszone, nabłonkowo-kosmówkowe. Kosmki są rozsiane nieregularnie na całej powierzchni kosmówki.

Są zwierzętami stadnymi, tworzą haremowe grupy rodzinne złożone z samca, kilku samic i ich potomstwa. Żywią się trawą i liśćmi drzew i krzewów. Kopulują w pozycji siedzącej. Ciąża trwa do 11 miesięcy. Samica rodzi jedno, w pełni rozwinięte młode, które podąża za matką krótko po urodzeniu.

Ewolucja

Przedstawiciele wielbłądowatych pojawili się na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej w górnym eocenie, gdzie rozprzestrzenili się w pliocenie, a następnie przedostali do Azji przez most lądowy Beringa i do Ameryki Południowej. Wielbłądowate Ameryki Północnej wyginęły ok. 10 tys. lat temu.

Systematyka

Wielbłąd jednogarbny

Rodzina wielbłądowatych obejmuje jedną współcześnie występującą podrodzinę^[11]:

• Camelinae J.E. Gray, 1821

Opisano również kilka podrodzin wymarłych^[12]:

• Floridatragulinae Maglio, 1966
• Miolabinae Hay, 1902
• Nothokemadinae T.E. White, 1947
• Protolabidinae Cope, 1884
• Stenomylinae Gregory & Mosenthal, 1910

Opisano również rodzaje wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie sklasyfikowane w żadnej z powyższych podrodzin:

• Australocamelus Patton, 1969^[13] – jedynym przedstawicielem był Australocamelus orarius Patton, 1969
• Delahomeryx M.S. Stevens, 1969^[14] – jedynym przedstawicielem był Delahomeryx browni Stevens, 1969
• Matthewlabis Prothero, 2011^[15] – jedynym przedstawicielem był Matthewlabis cedrensis (Matthew, 1901)
• Oxydactylus Peterson, 1904^[16]
• Paratylopus Matthew, 1904^[17]
• Poebrodon Gazin, 1955^[18]
• Poebrotherium Leidy, 1847^[19]
• Priscocamelus M.S. Stevens, 1969^[20] – jedynym przedstawicielem był Priscocamelus wilsoni Stevens, 1969

Mieszańce międzygatunkowe

Wielbłądy i lamy mogą krzyżować się pomiędzy sobą. Hybryda wielbłąda jednogarbnego z dwugarbnym to birtugan. Hybryda lamy i wielbłąda jednogarbnego (cama) została uzyskana poprzez sztuczne unasienianie.

Międzynarodowy Rok Wielbłądowatych

Zgromadzenie Ogólne ONZ, na wniosek FAO – ogłosiło rok 2024 Międzynarodowym Rokiem Wielbłądowatych: „ze względu na ich kluczową rolę w zapewnieniu środków do życia milionom gospodarstw domowych żyjących w nieprzyjaznym środowisku w ponad 90 krajach, zwłaszcza ludności tubylczej i społecznościom lokalnym” oraz „w celu budowania świadomości na temat niewykorzystanego potencjału wielbłądowatych oraz wezwania do zwiększonych inwestycji w sektorze wielbłądowatych, propagując intensyfikację badań, rozwój potencjału oraz wykorzystanie innowacyjnych praktyk i technologii”^[21][22][23].

Uwagi

1. Typ nomenklatoryczny: †Poebrotherium Leidy, 1847
2. Typ nomenklatoryczny: †Poebrodon Gazin, 1955.