Urle

Urle – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie wołomińskim, w gminie Jadów^[3][5].

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Urle

Zobacz też: Urle w innych znaczeniach tego słowa.

Urle

wieś
Rzeka Liwiec w Urlach
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	wołomiński
Gmina	Jadów
Liczba ludności (2021)	462[1]
Strefa numeracyjna	25
Kod pocztowy	05-281[2]
Tablice rejestracyjne	WWL
SIMC	0673383[3]
Położenie na mapie gminy Jadów Urle
Położenie na mapie Polski Urle
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Urle
Położenie na mapie powiatu wołomińskiego Urle
52°31′03″N 21°37′09″E[4]

W latach 1930–1939 siedziba gminy Urle. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie siedleckim.

Wieś została założona w drugiej połowie XVIII w. na uroczysku Orle w Puszczy Kamienieckiej^[6]. Od połowy XIX w była to popularna miejscowość letniskowa, położona nad rzeką Liwiec, w pobliżu Łochowa i Tłuszcza. Przystanek kolejowy obsługiwany obecnie przez Koleje Mazowieckie na linii kolejowej nr 6 Zielonka – Kuźnica Białostocka, powstały po otwarciu Kolei Warszawsko-Petersburskiej w 1862 r. pomagał w rozwoju tego letniska.

Urle, wieś, pow. radzymiński. Na obszarze lasów przyległych do tej wsi a stanowiących własność hr. Zamojskiego [...], pobudowano wille i domki przeznaczone na letni pobyt mieszkańców Warszawy. Kolej warsz.-petersburska, której tor przecina te lasy, urządziła tu przystanek zw. Platformą hr. Zamojskiego, odl. 45 wiorst od Warszawy. Około 4000 osób zamieszkuje tu w letnich miesiącach.

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom XV cz.2, Warszawa 1902.^[7]

W XX w. powstały tu ośrodki wypoczynkowe Telewizji, Telekomunikacji, PKP.

Na terenie miejscowości powstało w 2002 roku Liceum Ogólnokształcące im. Bitwy Warszawskiej 1920 roku. Jest to jedyna w Powiecie Wołomińskim i jedna z nielicznych w Polsce koedukacyjna szkoła o charakterze wojskowym^[8].

Urle leżą w otoczeniu lasów sosnowych, od wschodu ich granicą jest rzeka Liwiec. Do ciekawych miejsc we wsi należy usytuowana na skraju lasu przy ul. 1 Maja symboliczna mogiła żołnierzy francuskich zmarłych tu w 1945 roku. Obok niej znajduje się samotna mogiła Włocha Danilo Slaviero, również symboliczna. W latach 60 XX w. ich szczątki przeniesiono w bliżej nieznane miejsce (jest prawdopodobne, że po ekshumacji wróciły do ojczystych krajów). Do Urli przywieziono na początku 1945 jeńców z wyzwolonych obozów jenieckich. Byli to Francuzi, Anglicy, Jugosłowianie, Grecy. Umieszczono ich w pustych wówczas domach letniskowych w celu rekonwalescencji. Część z nich nie doczekała powrotu do domów i zmarła w Urlach^[9].

W Urlach stoi kilka zabytkowych budynków drewnianych z początku XX w., kiedy to miejscowość była znanym miejscem wypoczynku.

Od nazwy miejscowości pochodzi nazwa Leśnictwa Urle należącego do Nadleśnictwa Łochów. Siedziba tego leśnictwa zlokalizowana jest w sąsiednich Borzymach.

Parafia

We wsi (a dokładnie już na terenie sąsiedniego sołectwa Borzymy przy ulicy Pięknej 8) znajduje się kościół parafialny Matki Bożej Częstochowskiej. Parafia wchodzi w skład dekanatu jadowskiego diecezji warszawsko-praskiej.

Już w końcu XIX w. hrabia Zamoyski ufundował w jednym z drewnianych domów powstającego letniska kaplicę Niepokalanego Poczęcia NMP obsługiwaną przez duchowieństwo z parafii Jadów. Od czerwca 1964 kapłan zaczął rezydować na stałe w Urlach.

W 1974 ks. Tadeusz Armijak wykorzystując pozwolenie na remont kapitalny dotychczasowej kaplicy rozpoczął budowę obecnego kościoła według przygotowanych przez siebie i parafian planów. Ponieważ został przekroczony zakres pozwolenia władze nakazały rozbiórkę postawionych murów. Dopiero wiosną 1976 uzyskano pozwolenie na dalszą budowę pod warunkiem wykonania planów. Pierwsza Msza Św. w nowej świątyni była odprawiona w uroczystość odpustową, 26 sierpnia 1977.

W 1977 został utworzony w Urlach samodzielny ośrodek duszpasterski. 9 lipca 1978 ks. Prymas Stefan Wyszyński poświęcił kościół a 15 października 1978 erygował przy nim nową parafię.

Liczba parafian: 1150

Do parafii należą następujące miejscowości: Adampol, Borzymy, Dębe Duże, Iły, Letnisko Nowy Jadów, Urle^[10].

Administratorzy parafii

• 1964–1966 – ks. Mirosław Rółkowski
• 1966–1967 – ks. Kazimierz Olszewski
• 1970 – ks. Bernard Szefler
• 1970–1978 – ks.Tadeusz Armijak

Proboszczowie parafii

• 1978–1982 – ks.Tadeusz Armijak
• 1982–1991 – ks. Kazimierz Zoch-Chrabołowski
• 1991–1993 – ks. Roman Trzciński
• 1993–2007 – ks. Kazimierz Seta
• 2007–2021 – ks. Leszek Bieńkowski
• od 2021 – ks. Paweł Trzciński

Galeria zdjęć

• 
  Drewniana zabudowa letniskowa
• 
  Kościół parafialny Matki Bożej Częstochowskiej znajdujący się w sąsiedniej miejscowości Borzymy
• 
  Grób Francuzów przy drodze
• 
  Przystanek kolejowy Urle
• 
  Dawny most kolejowy na rzece Liwiec
• 
  Budowa mostu kolejowego (2015)
• 
  Nowy most kolejowy na Liwcu

Przypisy

1. Wieś Urle w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1315 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
3. GUS. Wyszukiwarka TERYT
4. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143105
5. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński "Mazowsze, mały przewodnik" Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 252
7. Urle, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 674.
8. Liceum Ogólnokształcące im. Bitwy Warszawskiej 1920 roku. 2010-07-14. [dostęp 2010-09-27]. (pol.).
9. Miejsce pamięci w Urlach.
10. Parafia Matki Bożej Częstochowskiej, Urle. [dostęp 2010-09-27]. (pol.).

Linki zewnętrzne

• Urle, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 818.
• Urle, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 674.
• Stowarzyszenie Przyjaciół Kultury w Urlach
• Portal mieszkańców oraz przyjaciół Urli i okolic. urle.info.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-21)].
• informacje o parafii na stronie diecezji warszawsko-praskiej
• Historia Urli na portalu w serwisie dawny.pl