Ulica Ciepła we Wrocławiu

Ulica Ciepła – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Huby, w dawnej dzielnicy Krzyki. Ma 210 m długości i biegnie od ulicy Glinianej na przedłużeniu ulicy Joannitów w kierunku ulicy Wesołej, lecz formalnie nie ma z tą ulicą połączenia pozostając sięgaczem^{[b][1][2][3][4]}. Ulica przebiega przez obszar wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki, którego historyczny układ urbanistyczny podlega ochronie^[5]. Ponadto przy ulicy i w najbliższym otoczeniu znajdują się obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków^[6]. Przed II wojną światową ulica Ciepła biegła od ulicy Glinianej do ulicy Przestrzennej lecz w wyniku powstania w okresie powojennym nowej zabudowy, ulica ta została skrócona i dziś stanowi sięgacz^[4][7].

Ulica Ciepła

Huby
Od ulicy Glinianej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	210 m
Poprzednie nazwy	Gottschallstrasse
Przebieg
ul. Joannitów ul. Gliniana ul. Ciepła koniec ulicy ul. Wesoła 14, 16 ul. Wesoła
Położenie na mapie Wrocławia Ulica Ciepła
Położenie na mapie Polski Ulica Ciepła
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Ulica Ciepła
51°05′33,178″N 17°02′09,583″E

Ul. Ciepła około 1910 r.^[a]

Historia

Obszar osiedla Huby przez który przebiega ulica Ciepła został włączony w granice miasta w 1868 r.^[8][9][10]. W 1901 r. ulica jeszcze nie istniała, natomiast istniała już w 1926 r. na całej swojej długości od ulicy Glinianej (Lehmgrubenstrasse) do ulicy Przestrzennej (Goethestrasse), w całości zabudowana zarówno w pierzei wschodniej jak i zachodniej^[4][11][7]. Najwięcej budynków powstało tu w latach 1900-1910, kiedy to zabudowano obie strony ulicy Ciepłej. Powstało tu wówczas 34 budynki^[12]. Na końcu ulicy przy zbiegu z ulicą Przestrzenną i Borowską istniał wówczas skwer. Numeracja adresowa budynków obejmowała po stronie zachodniej numery od 1 do 35, a po stronie wschodniej numery od 2 do 36^[7].

W rejonie osiedla Huby pod koniec II wojny światowej, podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r., prowadzone były działania wojenne^[8][13][14]. Front dotarł do ulicy Przestrzennej (Goethego), około 25–26 marca 1945 r. Trwały tu zacięte i bezpardonowe walki niemal o pojedyncze budynki^[14]. W wyniku tych działań znaczna część zabudowy uległa zniszczeniu^[8][13][15], choć niektórzy autorzy publikacji wskazują, że w tym rejonie miasta bardzo dużo zniszczeń było wynikiem podpaleń dokonanych przez żołnierzy Armii Radzieckiej dokonanych po zdobyciu tego obszaru^[16].

Odbudowę i nową zabudowę w tej części miasta rozpoczęto w latach 50. XX wieku i kontynuowano w latach 60. XX wieku w ramach budowy osiedla mieszkaniowego „Huby”. Część zabudowy ulicy została zachowana dzięki przywróceniu nadających się jeszcze do eksploatacji kamienic do stanu pozwalającego na ich użytkowanie. Z kolei w ramach budowy osiedla Huby, oprócz typowych bloków wolnostojących budowano także budynki w zabudowie plombowej^{[4][13][15][17][18][19]}. Nowa zabudowa zmieniała częściowo układ komunikacyjny osiedla. Przy ulicy Wesołej i Przestrzennej nowa zabudowa przecięła bieg południowego odcinka ulicy Ciepłej, ograniczając tę ulicę do sięgacza ulicy Glinianej^[1][2][4]. Istniały plany likwidacji ulicy Ciepłej (9.09.1972 r.) i włączenia znajdujących się tu posesji do sąsiednich ulic. Ostatecznie jednak do tego nie doszło^[20]. Jednakże dwie kamienice posadowione przy końcu ulicy, niegdyś z adresami przy ulicy Cieplej, po tych zmianach przypisano pod względem adresowym do ulicy Wesołej 6 i 8. Także posesje przy południowym odcinku dawnej ulicy otrzymały adresy przy ulicy Wesołej odpowiednio 11a, 13a i 13b, a sama droga stała się częścią ulicy Wesołej^{[2][6][21][22]}.

Nazwa

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:

• Gottschallstrasse, do 7.11.1946 r.^[4][7][20]
• Ciepła, od 7.11.1946 r.^{[1][4][23][24]}.

Niemiecka nazwa ulicy Gottschallstrasse upamiętniała Rudolfa von Gottschall, urodzonego 30.09.1823 r. we Wrocławiu, zmarłego 21.03.1909 r. w Lipsku, śląskiego poetę^[4][20]. Współczesna nazwa ulicy – ulica Ciepła – została nadana uchwałą Miejskiej Rady Narodowej Wrocławia z dnia 7.11.1946 r. nr 184^[1] i potwierdzona uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia z 16.04.1994 r. nr LXXVIII/526/94^[1][25].

Układ drogowy

Ulica Ciepła biegnie od ulicy Glinianej na przedłużeniu ulicy Joannitów w kierunku południowym i stanowi sięgacz^[b][1][2]. Ulica łączy się z następującymi drogami kołowymi^[2]:

Drogi powiązane

Powiązanie	kierunek	Droga	Fotografia	Opis
skrzyżowanie	↑ ↓	ulica Joannitów[26][27]		na pierwszym planie
	← →	ulica Gliniana[1][2][28][29] torowisko tramwajowe[30] [31]		w prawo i w lewo
sięgacz	•	ulica Ciepła[b][1][2]

Na końcu ulicy znajduje się budynek przy ulicy Wesołej 10-26, w ramach którego zbudowano przejazdy bramowe przy numerach 14 i 16, umożliwiające połączenie z ulicą Wesołą. Współcześnie jednak stanowią one własność lub współwłasność osób fizycznych, albo osób fizycznych i gminy, w związku z czym przebiegające tu drogi są drogami wewnętrznymi, które stanowią przestrzeni publicznej^{[32][33][34][35][36]}.

Drogi przypisane do ulicy

Do ulicy Ciepłej przypisana jest droga gminna (numer drogi 105439D, numer ewidencyjny drogi G1054390264011), która obejmuje ślepą ulicę o długości 210 m^{[c][1][2][37]}. Nawierzchnia ulicy wykonana jest jako brukowana z kamiennej kostki granitowej, z wyjątkiem krótkiego odcinka przy skrzyżowaniu z ulicą Glinianą gdzie zastosowano masę bitumiczną^[38]. Ulica przebiega przez teren położony na wysokości bezwzględnej od 119,5 do 121,2 m n.p.m.^[38][39]. Ulica (podobnie jak powiązane z nią pozostałe ulice z wyjątkiem ulicy Glinianej) położona jest w strefie ograniczenia prędkości do 30 km/h. Wskazana jest w ramach tej strefy dla ruchu rowerowego w powiązaniu z ulicą Joannitów i Wesołą^[40][41]. Ulica położona jest na działce ewidencyjnej o powierzchni 4 245 m²^{[c][d][42][43]}.

Zabudowa i zagospodarowanie

Ulica przebiega przez obszar zabudowy śródmiejskiej^[44][45]. Współczesna ulica Ciepła jest w tym obszarze jedynie ulicą osiedlową^[4]. Dla tak ukształtowanej ulicy dominującą funkcją zabudowy jest funkcja mieszkalna położonych tu budynków^[46]. Są to kamienice, budynki w uzupełniającej zabudowie plombowej. Znajdujące się tu budynki mają od pięciu do ośmiu kondygnacji^[46]. Za budynkami przy ulicy Ciepłej 2-24 we wnętrzu międzyblokowym położony jest Rodzinny Ogród Działkowy Bajki^[47].

Punkty adresowe i budynki

Punkty adresowe przy ulicy Ciepłej (wg stanu na 2021 r.)^[48]:

• strona zachodnia – numery nieparzyste:
  • ulica Ciepła 7^[49]: kamienica^[6] mieszkalna (5 kondygnacji)^[50]
  • ulica Ciepła 7b: garaże (1 kondygnacja)^[51]
  • ulica Ciepła 9-11^[52]: budynek mieszkalny (8 kondygnacji)^[50], Urząd Pocztowy Wrocław 42^[53], sklep^[54], apteka^[55]
  • ulica Ciepła 9a: budynek przemysłowy (1 kondygnacja)^[56]
  • ulica Ciepła 15^[57], 15a^[58]: budynek mieszkalny (7 kondygnacji)^[59]
  • ulica Ciepła 15b^[60]: inny budynek zbiorowego zamieszkania (2 kondygnacji)^[61], Dzienny Dom Pomocy "Na Ciepłej"^[62]

• strona północna – numery parzyste:
  • ulica Ciepła 2^[63], 4^[64]: budynek mieszkalny (7 kondygnacji)^[65]
  • ulica Ciepła 6^[66]: kamienica^[6] mieszkalna (6 kondygnacji)^[67]
  • ulica Ciepła 8^[68]: kamienica^[6] mieszkalna (5 kondygnacji)^[69]
  • ulica Ciepła 10^[70], 12^[71], 14^[72], 16^[73], 18^[74], 20^[75], 22^[76], 22a^[77], 24^[78]: budynek mieszkalny (6 kondygnacji)^[79]
  • ulica Ciepła 10a^[80]: budynek handlowo-usługowy (1 kondygnacja)^[81]
  • ulica Ciepła 20a^[82]: budynek handlowo-usługowy (2 kondygnacje)^[83]

Demografia

Ulica przebiega przez dwa rejony statystyczne, przy czym prezentowane dane są aktualne na dzień 31.12.2020 r.^[84]:

Demografia^[84]

Rejon statystyczny nr	Liczba osób zameldowanych na pobyt stały	Gęstość zaludnienia [os./km²]	Położenie
931650	948	21 273	strona zachodnia
931660	1 702	29 681	strona wschodnia

Ochrona i zabytki

Obszar przez który przebiega ulica Ciepła podlega ochronie i jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki^[5][85][86]. W szczególności ochronie podlega historyczny układ urbanistyczny w rejonie ulic Suchej, Hubskiej, Kamiennej i Borowskiej, wraz z Parkiem Andersa i zajezdnią oraz osiedlem w rejonie ulic Paczkowskiej i Nyskiej kształtowany sukcesywnie w latach 60. XIX wieku oraz w XX wieku i po 1945 r. Stan zachowania tego układu ocenia się na dobry^[87].

Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki wpisane do gminnej ewidencji zabytków:

Obiekty zabytkowe

Obiekt, położenie	Powstanie, rodzaj ochrony	Fotografia
Kamienica ulica Ciepła 6 (strona wschodnia)[6][88][89]	około 1905 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Ciepła 7 (strona zachodnia)[6][90][91]	około 1910 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Ciepła 8 (strona wschodnia)[6][92][93]	około 1910 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Wesoła 6 (strona zachodnia)[6][94][95]	około 1905 r. rodzaj ochrony: inny[6]
Kamienica ulica Wesoła 8 (strona zachodnia)[6][96][97]	około 1905 r. rodzaj ochrony: inny[6]

Baza TERYT

Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC):

• województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02)
• powiat: Wrocław (0264)
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Krzyki (0264039) delegatura
• Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Krzyki (0986544) delegatura
• kategoria/rodzaj: ulica
• Nazwa ulicy: ul. Ciepła (03032)^[98].

Zobacz też

• Historia Wrocławia
• Architektura Wrocławia

Uwagi

1. Ulica Ciepła około 1910 r. Po lewej (prawdopodobnie na podstawie elewacji i zwieńczenia) kamienice przy ulicy Wesołej 6 i 8.
2. Formalnie ulica Ciepła biegnie do ulicy Glinianej i pozostaje bez wylotu^[1], gdyż w wyniku przekształceń układu urbanistycznego, które nastąpiły głównie w latach 60. XX wieku, kiedy budowano powojenne osiedle Huby, bieg ulicy Ciepłej został przerwany budynkami zbudowanymi wzdłuż ulicy Wesołej 10-34 po stronie północnej i 5-31 po stronie południowej. Jednakże zbudowano przejazdy bramowe pod tymi budynkami w ciągu ulicy Ciepłej. Przekształcenia własnościowe jakie nastąpiły po zmianie ustrojowej w Polsce z lat 80. i 90. XX wieku spowodowały jednak, że przejazdy i przejścia te stały się własnością prywatną, tracąc status przestrzeni publicznej, co wymusiło wprowadzenie specjalnych uregulowań prawnych i zmiany w zapewnieniu nieruchomościom położonym w nowo ukształtowanych wnętrzach urbanistycznych dostępu do dróg publicznych. Między innymi południowy odcinek ulicy Ciepłej stał się sięgaczem ulicy Wesołej, a budynki położone dawniej przy ulicy Ciepłej otrzymały adresy ulicy Wesołej 11a, 13a, 13b i droga przy nich stała się sięgaczem tej ulicy, natomiast w kierunku północnym formalnie brak jest publicznego połączenia ulicy Wesołej z ulicą Ciepłą^{[4][13][15][1][99]}.
3. Powierzchnia terenu przypisana do ulicy określona jest na podstawie powierzchni działek ewidencyjnych przypisanych do tej ulicy w zestawieniu udostępnianym przez zarządcę drogi: Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta (ZDiUM). W każdym przypadku teren samego skrzyżowania z inną ulicą może być przypisany do jednej z ulic, a tym samym powierzchnia terenu samego skrzyżowania może być przypisana do ulicy lub być pominięta jako uwzględniona w innej ulicy. Dotyczy to prawdopodobnie także długości ulicy podawanej przez zarządcę drogi, który nie opisuje w jaki sposób jest ona określana. Najprawdopodobniej jest ona określana jako suma długości drogi w obrębie działek ewidencyjnych przypisanych do danej drogi, co oznacza, że długość odcinka w obrębie skrzyżowania jest przypisana tylko jednej z krzyżujących się ulic, tej do której ulicy przypisano daną działkę.
4. Pole powierzchni określono na podstawie powierzchni działki/działek ewidencyjnych odczytanych ze wskazanych w przypisach portali/geoportali. W przypadku terenów zieleni może nie obejmować przyległej zieleni położonej w ramach działek, na których przebiegają ulice; w przypadku dróg mogą nie obejmować dróg stanowiących kontynuację lub chodniki, ale położonych na przyległych działkach prywatnych lub publicznych, przypisanych do innych ulic.