Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich

Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich – pułk piechoty cesarskiej i królewskiej Armii.

Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich

Tiroler Jäger-Regiment Kaiser

Historia
Państwo	Austro-Węgry
Sformowanie	1816
Rozformowanie	1895
Tradycje
Rodowód	Korpus Strzelców Fennera
Kontynuacja	1 Pułk Strzelców 2 Pułk Strzelców 3 Pułk Strzelców 4 Pułk Strzelców
Dowódcy
Pierwszy	Karl Schneider von Arno
Ostatni	płk Hans von Urich
Działania zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja	Innsbruck
Rodzaj sił zbrojnych	cesarska i królewska Armii
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	3 Dywizja Piechoty 8 Dywizja Piechoty 25 Dywizja Piechoty

Historia pułku

W 1813 roku został utworzony Korpus Strzelców Fennera (niem. Fenner-Jäger-Corps). Szefem korpusu był FML Franz Philipp Fenner von Fenneberg(inne języki). Trzy lata później korpus został przekształcony w Tyrolski Pułk Strzelców Cesarza Franciszka (niem. Tiroler Jäger-Regiment Kaiser Franz)^[1][2]. Sztab pułku mieścił się w Innsbrucku^[1].

Istnienie specjalnej tyrolskiej formacji pieszej było wyrazem bardzo poważnych odrębności systemu obronnego tej części Monarchii habburskiej, co wynikało zarówno z geograficznej specyfiki tego obszaru, jak też z zasług Tyrolczyków względem dynastii. Do 1893 roku była to jedyna formacja, w której Tyrolczycy odbywali służbę wojskową. Ustalony w 1857 roku etat przewidywał 4358 żołnierzy na stopie pokojowej i 6966 po mobilizacji. Od 1866 roku pułk miał siedem batalionów; od 1880 roku – dziesięć^[3].

W 1889 roku w skład pułku wchodził:

• sztab pułku w Innsbrucku,
• 1. Batalion w Innsbrucku,
• 2. Batalion w Pergine,
• 3. Batalion w Trydencie (niem. Trient),
• 4. Batalion w Riva,
• 5. Batalion w Bolzano (niem. Bozen),
• 6. Batalion w Bregencja (niem. Bregenz),
• 7. Batalion w Cavalese,
• 8. Batalion w Bressanone (niem. Brixen),
• 9. Batalion w Avtovac,
• 10. Batalion w Rovereto,
• Kadra Batalionu Zapasowego w Innsbrucku^[4].

Bataliony 1., 5., 6. i 8. wchodziły w skład 15 Brygady Piechoty w Innsbrucku, a bataliony 2., 3., 4., 7. i 10. wchodziły w skład 16 Brygady Piechoty w Trydencie. Obie brygady należały do 8 Dywizji Piechoty. Natomiast 9. batalion był detaszowany na terytorium 15 Korpusu i podporządkowany komendantowi 3 Brygady Górskiej w Nevesinje należącej do 18 Dywizji Piechoty^[5].

Zadziwiający ten rozrost pułku wynikał z wprowadzenia w Tyrolu i Vorarlbergu powszechnego obowiązku służby wojskowej, przy zachowaniu wszakże dawnego przywileju odbywania służby tylko w tyrolskim pułku strzelców cesarskich. Od początku lat 90. władze wojskowe przystąpiły do reorganizacji tej monstrualnej jednostki^[3].

Organizacja i podporządkowanie pułku w 1895[6]			Organizacja i podporządkowanie po reorganizacji przeprowadzonej 20 kwietnia 1895[7]
Komenda pułku	Innsbruck		Komenda pułku	Innsbruck	1 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich
1 Batalion	Bregencja	15 Brygada Piechoty w Innsbrucku	1 Batalion	Bregencja
2 Batalion	Innsbruck		2 Batalion	Innsbruck
3 Batalion			3 Batalion
4 Batalion			4 Batalion
Kadra Batalionu Zapasowego Nr 1			Kadra Batalionu Zapasowego
Zastępca komendanta pułku	Wiedeń		Komenda pułku	Wiedeń	2 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich
5 Batalion		49 Brygada Piechoty w Wiedniu	1 Batalion
6 Batalion			2 Batalion
7 Batalion	Bressanone	15 Brygada Piechoty	3 Batalion	Bressanone
8 Batalion	Wiedeń	49 Brygada Piechoty	4 Batalion	Wiedeń
Kadra Batalionu Zapasowego Nr 2	Bressanone		Kadra Batalionu Zapasowego	Bressanone
Zastępca komendanta pułku	Trydent		Komenda pułku	Trydent	3 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich
9 Batalion	Rovereto	16 Brygada Piechoty w Trydencie	3 Batalion	Rovereto
10 Batalion	Riva		2 Batalion	Riva
11 Batalion	Trydent		1 Batalion	Trydent
12 Batalion			4 Batalion
Kadra Batalionu Zapasowego Nr 3			Kadra Batalionu Zapasowego
Zastępca komendanta pułku	Linz		Komenda pułku	Linz	4 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich
13 Batalion	Hall	5 Brygada Piechoty w Linzu	1 Batalion	Hall
14 Batalion	Linz		2 Batalion	Linz
15 Batalion			3 Batalion
16 Batalion			4 Batalion
Kadra Batalionu Zapasowego Nr 4	Hall		Kadra Batalionu Zapasowego	Hall

Szefowie pułku

Drudzy szefowie pułku

FML Franz Georg Dominik von Waldstätten

FZM Peter Martin Pirquet von Cesenatico

FML Johann von Castiglione

Osobny artykuł: Szef pułku.

Szefami pułku byli kolejni cesarze austriaccy:

• Franciszek II (1816 – †2 III 1835),
• Ferdynand I (1835 – 1848),
• Franciszek Józef I (1848 – †21 XI 1916).

Funkcje drugiego szefa pułku wykonywali:

• FML Franz Philipp Fenner von Fenneberg (1816 †19 X 1824^[8]),
• FML Philipp Pflüger von Lindenfels (1824 – †1837^[9]),
• FML Franz Georg Dominik von Waldstätten(inne języki) (1837 – †24 XI 1843^[10]),
• FZM Peter Martin Pirquet von Cesenatico(inne języki) (1843 – †21 XI 1861^[11]),
• FML Johann von Castiglione (1861 – †7 XI 1871^[12])^[2].

Komendanci pułku

• płk Karl Schneider von Arno (1816^[1] – 1820 → komendant 3 Czeskiego Batalionu Strzelców)
• płk Daniel Baroni von Cavalcabo (1820 – )
• płk Hans von Urich ( – 1895 → komendant 64 Brygady Piechoty^[13])

Przypisy

1. Militär-Schematismus 1816 ↓, s. 330.
2. Schematismus 1895 ↓, s. 529.
3. Rydel 2001 ↓, s. 45.
4. Schematismus 1890 ↓, s. 510.
5. Schematismus 1890 ↓, s. 121, 123.
6. Schematismus 1895 ↓, s. 87, 111, 529.
7. Schematismus 1896 ↓, s. 528, 530, 532, 534.
8. Schmidt-Brentano 2006 ↓, s. 30.
9. Schmidt-Brentano 2006 ↓, s. 76.
10. Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 196.
11. Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 139.
12. Schmidt-Brentano 2007 ↓, s. 26.
13. Schematismus 1896 ↓, s. 93, 133.

Bibliografia

• Militär-Schematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1816. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1890. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1889. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1895. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1895. (niem.).
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.).
• Johann C. Allmayer-Beck, Erich Lessing: Die K.u.k. Armee. 1848–1918. Verlag Bertelsmann, München 1974, ISBN 3-570-07287-8.
• Jan Rydel: W służbie cesarza i króla: generałowie i admirałowie narodowości polskiej w siłach zbrojnych Austro-Węgier w latach 1868-1918. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2001. ISBN 83-7188-235-1.
• Antonio Schmidt-Brentano: Kaiserliche und k.k. Generale (1618–1815). Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2006.
• Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2007.

Linki zewnętrzne

• http://berg.heim.at/almwiesen/410100/5120.htm
• http://www.mlorenz.at
• Kwatera Tyrolskich Strzelców Cesarskich na cmentarzu w Kamieniu