Feldmarschalleutnant

Feldmarschalleutnant (FML), dawniej pisany Feldmarschall-Leutenant) – ranga generalska (lecz nie marszałkowska) w wojskach Świętego Cesarstwa, Cesarstwa austriackiego, Austro-Węgier, pierwszej Republiki Austriackiej (1918–1934) i Państwa Austriackiego (1934–1938). W armii węgierskiej jego odpowiednikiem jest stopień altábornagy^[1][2][3], stosowany do dziś^[4].

Odznaka stopnia wojskowego feldmarschalleuntanta w armii austro-węgierskiej

W armiach innych państw odpowiednik to dwugwiazdkowy generał (generał porucznik, w Wojsku Polskim obecnie generał dywizji^[5]).

W języku polskim nazwa feldmarschalleutnant jest niekiedy tłumaczona w sposób dosłowny, choć mylący, jako feldmarszałek-lejtnant, feldmarszałek-porucznik lub marszałek polny porucznik. Ze względu na podobieństwo nazwy z feldmarszałkiem te dwa pojęcia są często mylone i feldmarschalleuntantom niesłusznie przypisuje się rangę (feld-)marszałkowską.

Zarys historyczny

Ranga feldmarschalleutnanta pojawiła się w Niemczech jednocześnie ze stopniem feldmarszałka na początku wojny trzydziestoletniej. Głównodowodzący, którym był cesarz, przydzielał feldmarszałkowi zastępcę – podfeldmarszałka, do którego obowiązków należało występowanie w imieniu marszałka, oprowiantowanie żołnierza, kontrolowanie dróg i straż itd.

Od 1648 do 1705 ranga feldmarschalleutnanta (fältmarskalklöjtnant) istniała także w Szwecji – ostatnim jej posiadaczem był Axel Julius De la Gardie(inne języki), syn Jacoba Pontussona^[6].

W wojskach Świętego Cesarstwa stopień istniał do 1806, w armii Austro-Węgier do 1918. Pierwszym habsburskim oficerem noszącym stopień feldmarschalleutnanta był Hieronim von Colloredo(inne języki) (1582–1638), a ostatnim mianowanym Wilhelm Bankowski von Frugnoni (1867–1932). Armia pierwszej Republiki Austriackiej miała trzynastu posiadaczy tego stopnia^{[potrzebny przypis]}.

Feldmarschalleutnant nie otrzymywał przy nominacji głównego atrybutu rangi marszałkowskiej – laski marszałkowskiej (której polską odmianą jest buława), ale miał prawo do tytułu ekscelencja. Wyższą rangą od feldmarschalleutnanta był w armii austro-węgierskiej generał odpowiedniego rodzaju broni: piechoty (General der Infanterie), kawalerii (General der Kavallerie) lub artylerii (Feldzeugmeister).

Przypisy

1. Szabó Szilárd. Az Evidenzbureau. Az Osztrák-Magyar Monarchia felderítő szervezete 1850-1919. „Rendvédelem-történeti Füzetek”. 25 (43-46), s. 127, 130, 146, 148, 149, 151, 2015. ISSN 1216-6774.
2. Attila Süli. Uzoni Béldi Gergely „jegyzőkönyve” a magyar forradalom erdélyi eseményeiről 1849. január elejéig. „Hadtörténelmi Közlemények”. 2, s. 532-547, 2016. ISSN 0017-6540.
3. World War I: The Definitive Encyclopedia and Document Collection. Spencer C. Tucker (red.). T. I. s. 1729. ISBN 978-1851099641. [dostęp 2023-06-07]. (ang.).
4. Honvéd Vezérkar. honvedelem.hu. [dostęp 2023-06-07]. (węg.).
5. Glosariusz terminów policyjnych po polsku, węgiersku, czesku i słowacku. ksp.policja.gov.pl. [dostęp 2023-06-07].
6. Fältmarskalklöjtnant. Nordisk familjebok. [dostęp 2023-06-07]. (szw.).

Bibliografia

• Georg von Alten: Handbuch für Heer und Flotte, Band III. Berlin: 1911. Brak numerów stron w książce