Tuchola (gmina)

Tuchola – gmina miejsko-wiejska w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie tucholskim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Tuchola

gmina miejsko-wiejska
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	tucholski
TERC	0416063
Burmistrz	Tadeusz Henryk Kowalski (2006)
Powierzchnia	239,43 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności	20 461[1]
• gęstość	85,4 os./km²
Nr kierunkowy	52
Tablice rejestracyjne	CTU
Adres urzędu: pl. Zamkowy 1 89-500 Tuchola
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw 10
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Tuchola
Położenie na mapie Polski Tuchola
53°36′N 17°51′E
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej

Siedzibą gminy jest Tuchola.

Według danych z 31 grudnia 2012^[2] gminę zamieszkiwało 20 451 osób.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2007^[3] gmina Tuchola ma obszar 239,43 km², w tym:

• użytki rolne: 44,10%
• użytki leśne: 47,33%
• pozostałe grunty: 8,57%

Gmina stanowi 22,27% powierzchni powiatu.

Ochrona przyrody

Na terenie gminy znajdują się 3 rezerwaty przyrody:

• część Rezerwatu przyrody Dolina Rzeki Brdy – krajobrazowy, chroni system przyrodniczy Brdy
• Rezerwat przyrody Jeziorka Kozie – torfowiskowy, chroni zarastające jeziora z wykształconą roślinnością torfowiska wysokiego
• Rezerwat przyrody Jezioro Zdręczno – wodny, chroni ekosystem jeziora etroficznego

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[3]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	20 068	100	10 248	51,1	9820	48,9
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	83,8		42,8		41

Miejscowości

Tab. 1. Miejscowości podstawowe oraz ich integralne części w administracji gminy miejsko-wiejskiej Tuchola - obszar miasta
Identyfikator SIMC	Nazwa miejscowości	Rodzaj miejscowości	Miejscowość podstawowa	Położenie geograficzne
0929724	Tuchola	miasto		53°35′18″N 17°51′42″E
0929747	Koślinka	część miasta	Tuchola	53°35′44″N 17°50′57″E
0929753	Miejski Rów	część miasta	Tuchola	53°35′36″N 17°53′10″E
0929760	Międzylesie	część miasta	Tuchola	53°34′33″N 17°53′30″E
0929776	Nad Brdą	część miasta	Tuchola	53°35′16″N 17°54′37″E
0929799	Piszczek	część miasta	Tuchola	53°33′38″N 17°53′34″E
0929807	Plaskosz	część miasta	Tuchola	53°35′48″N 17°54′18″E
0929813	Rudzki Most	część miasta	Tuchola	53°34′11″N 17°53′39″E

Tab. 2. Miejscowości podstawowe oraz ich integralne części w administracji gminy miejsko-wiejskiej Tuchola - obszar wiejski
Identyfikator SIMC	Nazwa miejscowości	Rodzaj miejscowości	Miejscowość podstawowa	Położenie geograficzne
0098878	Barłogi	kolonia	Rzepiczna	53°42′53″N 17°58′40″E
1031907	Barłogi	osada leśna	Biała	53°41′54″N 17°59′50″E
0098460	Biała	wieś	Klocek	53°40′49″N 17°58′32″E
0098482	Białowieża	osada	Stobno	53°37′38″N 17°49′42″E
0098476	Bielska Struga	kolonia	Biała	53°39′31″N 17°58′39″E
0098499	Bladowo	wieś		53°35′46″N 17°49′01″E
0098513	Bladowo-Wybudowanie	przysiółek wsi	Bladowo	53°36′59″N 17°49′10″E
1037519	Borki	przysiółek wsi	Raciąż	53°39′53″N 17°49′35″E
0098520	Brody	kolonia	Legbąd	53°42′22″N 17°56′30″E
0098944	Dąbrówka	osada	Wielka Komorza	53°39′12″N 17°52′25″E
0098648	Dziekcz	osada	Klocek	53°41′02″N 17°51′48″E
0098714	Fojutowo	kolonia	Łosiny	53°43′35″N 17°54′07″E
0098750	Huby	część wsi	Mały Mędromierz	53°33′11″N 17°50′02″E
0098720	Jaty	osada	Łosiny	53°44′51″N 17°53′39″E
0929730	Jesionowo	część wsi	Kiełpin	53°36′47″N 17°50′49″E
0098559	Kiełpin	wieś		53°37′26″N 17°52′53″E
1037525	Kiełpin-Wymysłowo	osada wsi	Kiełpin	53°36′59″N 17°53′50″E
0098619	Klocek	wieś		53°41′30″N 17°56′24″E
0098625	Klocek-Wybudowanie	część wsi	Klocek	53°41′29″N 17°55′15″E
0098536	Końskie Błota	osada	Legbąd	53°42′43″N 17°54′21″E
0098803	Koślinka	kolonia	Legbąd	53°43′33″N 17°58′31″E
0098810	Lasek	osada	Legbąd	53°44′01″N 17°56′17″E
0098683	Legbąd	wieś		53°42′40″N 17°56′28″E
0098690	Lubierzyn	osada	Stobno	53°38′38″N 17°47′21″E
0098708	Łosiny	wieś		53°44′28″N 17°55′48″E
0098737	Mała Komorza	wieś	Stobno	53°38′47″N 17°51′36″E
0098743	Mały Mędromierz	wieś		53°33′57″N 17°48′42″E
0098980	Mrowiniec	osada	Raciąż	53°41′10″N 17°45′57″E
0098565	Na Polach	przysiółek wsi	Kiełpin	53°36′19″N 17°52′57″E
0098507	Nad Bladówkiem	przysiółek wsi	Bladowo	53°35′53″N 17°47′48″E
0098849	Nadolna Karczma	wieś	Raciąż	53°41′27″N 17°50′01″E
0098855	Nadolnik	osada	Raciąż	53°41′08″N 17°50′10″E
0098795	Niwki	kolonia	Legbąd	53°43′24″N 17°55′59″E
0098766	Nowa Tuchola	przysiółek wsi	Mały Mędromierz	53°34′38″N 17°50′37″E
0098915	Pod Komorzą	przysiółek wsi	Stobno	53°38′44″N 17°49′40″E
0098571	Pod Lasem	przysiółek wsi	Kiełpin	53°37′58″N 17°53′55″E
0999736	Przy Szosie Bydgoskiej	część wsi	Mały Mędromierz	53°34′09″N 17°51′39″E
0098772	Przy Szosie Sępoleńskiej	część wsi	Mały Mędromierz	53°34′37″N 17°49′40″E
0098973	Raciąski Młyn	osada	Raciąż	53°40′30″N 17°46′53″E
0098826	Raciąż	wieś		53°39′52″N 17°47′15″E
0098542	Radonek	osada	Legbąd	53°42′13″N 17°57′23″E
0098861	Rzepiczna	wieś		53°43′00″N 18°00′38″E
0098884	Słupy	wieś	Bladowo	53°34′42″N 17°46′36″E
0098588	Stegny	przysiółek wsi	Kiełpin	53°37′29″N 17°53′44″E
0098890	Stobno	wieś		53°38′47″N 17°48′34″E
0098909	Stobno-Borki	przysiółek wsi	Stobno	53°39′26″N 17°49′16″E
0098921	Tajwan	osada wsi	Stobno	53°39′01″N 17°49′50″E
0999759	Trzcionek	przysiółek wsi	Kiełpin	53°36′03″N 17°53′49″E
0098938	Wielka Komorza	wieś		53°38′53″N 17°53′06″E
0098594	Wiśniówka	przysiółek wsi	Kiełpin	53°37′26″N 17°51′35″E
0098950	Woziwoda	osada	Klocek	53°40′09″N 17°54′37″E
0098602	Wymysłowo	osada	Kiełpin	53°36′24″N 17°54′59″E
0098996	Wysocki Młyn	osada	Raciąż	53°40′46″N 17°46′17″E
0098967	Wysoka	osada	Raciąż	53°40′13″N 17°44′51″E
0098789	Wysoka Wieś	część wsi	Mały Mędromierz	53°33′38″N 17°50′57″E
0098631	Za Jeziorem	część wsi	Klocek	53°41′18″N 17°56′12″E
0098660	Zielona Łąka	osada	Klocek	53°39′25″N 17°56′29″E
0098677	Zielonka	osada leśna	Klocek	53°39′40″N 17°56′05″E
Źródła: Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023, Dz.U. z 2015 r. poz. 1636

• Piramida wieku mieszkańców gminy Tuchola w 2014 roku^[1].

Drogi dojazdowe

Drogi dojazdowe^[4] do gminy:

• 25
• drogi wojewódzkie 237, 240, 241

Zabytki

Pałac w Małej Komorzy.

Akwedukt w Fojutowie.

Wykaz zarejestrowanych zabytków nieruchomych na terenie gminy^[5]:

• zespół kościelny pod wezwaniem św. Jana Nepomucena w Dąbrówce, obejmujący: szachulcowy kościół filialny z XVIII w.; kaplicę grobową rodziny Janta-Połczyńskich; cmentarz przykościelny, nr A/861/1-3 z 14.11.1994 roku
• dwór z pierwszej połowy XIX w. w Dąbrówce, nr A/239/1 z 23.05.1989 roku
• zespół dworski z połowy XIX w. w Kiełpinie, obejmujący: dwór; park, nr 160/A z 05.06.1985 roku
• akwedukt na kanale Brdy (Legbąd - Fojutowo) z lat 1847-1848 w miejscowości Fojutowo, nr A/427/1 z 21.10.1994 roku
• zespół pałacowy z połowy XIX w. w Małej Komorzy, obejmujący: odbudowany pałac; park, nr 161/A z 15.01.1985 roku
• zespół kościelno-cmentarny z drugiej połowy XIX w. w Raciążu, obejmujący: kościół cmentarny, obecnie parafii pod wezwaniem Świętej Trójcy z lat 1862-1866; cmentarz grzebalny; mauzoleum rodziny Janta-Połczyńskich z XIX/XX w.; ogrodzenie z bramą, nr A/834/1-4 z 31.12.1997 roku
• dzielnica Starego Miasta Tucholi z XIII w., nr 374 z 30.09.1957 roku
• zbór ewangelicki, obecnie kościół rzymskokatolicki parafii pod wezwaniem św. Jakuba Apostoła z lat 1837-1838 w Tucholi, nr A/830/1 z 26.11.1996 roku
• cmentarz rzymskokatolicki z połowy XIX w. przy ul. Świeckiej w Tucholi, nr A/1037 z 29.04.1993 roku
• cmentarz jeniecki z lat 1920-1921 przy ul. Świeckiej w Tucholi, nr A/446/1 z 15.05.1995 roku
• cmentarz jeniecki z okresu I wojny światowej, przy ul. Towarowej 1 w Tucholi, nr A/445/1 z 13.05.1995 roku
• fragmenty murów obronnych z XIV-XV w. w Tucholi, nr 426 z 04.02.1960 roku
• dwór, obecnie siedziba Domu Pomocy Społecznej z XVIII/XIX w. w Wysokiej, nr 100/A z 18.12.1981 roku.

Wsie sołeckie

Białowieża, Bladowo, Kiełpin, Klocek, Legbąd, Mała Komorza, Mały Mędromierz, Raciąż, Rzepiczna, Stobno, Białowieża Niestandaryzowanymi częściami miasta są^[6]: Osiedle Adama Mickiewicza, Osiedle Czarna Droga, Osiedle Leśne, Osiedle Mikołaja Kopernika, Osiedle Piastowskie, Osiedle Przemysłowe, Stare Miasto.

Sąsiednie gminy

Cekcyn, Chojnice, Czersk, Gostycyn, Kęsowo, Śliwice

Przypisy

1. Gmina Tuchola w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-14], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym;. GUS.
3. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
4. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
5. Rejestr zabytków nieruchomych na terenie województwa kujawsko-pomorskiego stan na dzień 31 grudnia 2011 roku, s. 99-100. [dostęp 2012-03-05].
6. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023