Troki

Troki^[1][2] (lit. Trakai, biał. Трокі) – miasto na Litwie, w okręgu wileńskim, siedziba rejonu trockiego.

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: troki myśliwskie.

Troki

Trakai

Zrekonstruowany zamek w Nowych Trokach
Herb
Państwo	Litwa
Okręg	wileński
Rejon	trocki
Burmistrz	Edita Rudelienė
Powierzchnia	11,52 km²
Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość	4298 479 os./km²
Nr kierunkowy	528
Kod pocztowy	LT-21106
Położenie na mapie Litwy Troki
54°38′N 24°56′E
Strona internetowa

Troki leżą na Pojezierzu Wileńskim, na półwyspie między jeziorami Galwe na północy, Tataryszki na zachodzie, Łuka na wschodzie i Giełusz na południu. Ośrodek turystyczny. Miasteczko położone 28 km od Wilna.

Troki były miastem królewskim Wielkiego Księstwa Litewskiego^[3], położonym w drugiej połowie XVI wieku w powiecie trockim województwa trockiego^[4]. Miejsce obrad sejmików ziemskich powiatu trockiego^[5][6].

Opis

Troki – widok karaimskiego brzegu^[7], akwarela Stanisława Masłowskiego z 1904 roku (Muzeum Narodowe w Warszawie)

Około 5 km na południowy wschód od Trok leży poprzednia stolica Litwy (do XIV wieku), obecnie wieś, Stare Troki. W latach 1413–1795 miasto było centrum województwa trockiego w Wielkim Księstwie Litewskim. Przed 1441 rokiem Troki uzyskały prawa miejskie magdeburskie^[8]. W 1609 katoliccy fanatycy spalili miejscowy meczet, świątynię protestancką i synagogę^[9]. Do 1939 znajdowało się na obszarze Polski w powiecie wileńsko-trockim ówczesnego województwa wileńskiego; siedziba wiejskiej gminy Troki. Troki były również garnizonem macierzystym batalionu KOP „Troki”. W 1928 Hadżi Seraja Szapszał objął urząd hachana (zwierzchnika Karaimów) z siedzibą w Trokach. W 1938 sumptem państwa polskiego rozpoczęto w Trokach budowę Muzeum Karaimskiego, które istnieje do dzisiaj.

Po II wojnie światowej i utracie miasta przez Polskę, do 1 listopada 1946 z rejonu trockiego w obecne granice Polski wysiedlono ok. 5,4 tys. Polaków, natomiast ok. 13,7 tys. zarejestrowanych do przesiedlenia Polaków pozostało w rejonie^[10]. Według danych litewskich w 2001 Polacy stanowili 21% mieszkańców Trok, a w 2011 – 19%^[11].

W 1991 na terenie miasteczka i okolicznych terenów (8,2 tys. ha) utworzono Trocki Historyczny Park Narodowy.

Miasto jest siedzibą grupy etnicznej i religijnej Karaimów, sprowadzonych tu w średniowieczu z Krymu przez wielkiego księcia litewskiego Witolda Kiejstutowicza. Funkcjonuje tu Muzeum Etnograficzne Karaimów im. Seraji Szapszała^[12].

Podczas okupacji hitlerowskiej, w czerwcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 400 osób. We wrześniu 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano na wyspie Troki^[13].

Zabytki

• zamek zbudowany przez księcia Witolda
• kościół farny pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiony w XV w. w stylu gotyckim, później przebudowany w stylu barokowym, ze słynącym łaskami obrazem Matki Bożej Trockiej
• kienesa karaimska z XVIII w.
• cerkiew prawosławna Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy z XIX w., parafialna
• kościół pobernardyński
• ruiny drugiego zamku, tzw. lądowego (zamek na półwyspie)
• stara zabudowa
• stary cmentarz
• strażnica KOP
• stara poczta
• pałac hr. Tyszkiewicza wraz z parkiem w Zatroczu

Sport

• Piłka nożna – FK Trakai (lit. Futbolo Klubas Trakai), klub grający w najwyższej klasie rozgrywkowej na Litwie, A lyga. Klub rozgrywa swoje mecze domowe na stadionie LFF w Wilnie, który może pomieścić 5 400 widzów. Własny Nowy Stadion w Trokach może pomieścić 2 000 widzów, ale nie spełnia wymogów A lygi.
• Hokej – drużyna hokeja na lodzie pod nazwą Gauja Troki przystąpiła do rozgrywek II ligi polskiej w sezonie 2016/2017^[14].

Miasta partnerskie

Troki są miastem bliźniaczym dla Rheine w Westfalii i dla Malborka w Polsce (od 1997).

• Malbork
• Rheine
• Bernburg (Saale)
• Nowy Sącz
• Giżycko
• Góra
• Szydłowiec
• Alanya
• Koszalin

Ludzie związani z Trokami

Zobacz też kategorię: Ludzie związani z Trokami.

Galeria

• 
  Współczesny widok na nowy zamek
• 
  Dom karaimski
• 
  Pałac Tyszkiewicza w Zatroczu
• 
  Kościół Nawiedzenia NMP
• 
  Kienesa karaimska
• 
  Stara poczta
• 
  Kamieniczka

Przypisy

1. Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
2. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. 1: Województwo wileńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938, s. 64.
3. Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
4. Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266-267.
5. na czas okupacji rosyjskiej przeniesione w 1659 roku do Simna (Kriegseisen mylnie określa je jako Siemno)
6. Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 33.
7. Zob.: M.Masłowski: "Stanisław Masłowski – Materiały do życiorysu i twórczości", Wrocław 1957, "Ossolineum", s.140 (przypis.61)
8. Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII wieku, w: Acta Baltico-Slavica, t. VII, Białystok 1970, s. 48.
9. J. Kiełpiński "Pogoń za Litwą. Sześćset lat po Grunwaldzie" PIW W-wa 2010
10. Stanisław Ciesielski, Aleksander Srebrakowski [online], hist.uni.wroc.pl [dostęp 2019-03-07] [zarchiwizowane z adresu 2002-10-17].
11. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-02)].
12. Karolina Laskowska: Troki. Magiczne miejsce na Litwie oddalone 2 godz. jazdy od Polski. 2021-06-18. [dostęp 2022-12-21].
13. Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933–1945, t. II, part B, s. 1133.
14. II liga: Rusza grupa północno-wschodnia. hokej.net, 2016-10-09. [dostęp 2016-11-07].

Linki zewnętrzne

• Troki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 485.
• Archiwalne widoki miasta w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (miasto):

• NKC: ge569042

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3989283
• БРЭ: 4199349
• VLE: trakai-1
• DSDE: Trakai