Tonin (rodzaj ssaków)

Tonin
	Cephalorhynchus
	J.E. Gray, 1846
	; Tonin czarnogłowy (C. commersonii)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	zębowce
Nadrodzina	Delphinoidea
Rodzina	delfinowate
Podrodzina	Lissodelphininae
Rodzaj	tonin
	Typ nomenklatoryczny
	Delphinus (Grampus) heavisidii J.E. Gray, 1828
Synonimy
	Eutropia J.E. Gray, 1862;
	Eutropia J.E. Gray, 1862;
Gatunki
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tonin^[3] (Cephalorhynchus) – rodzaj wodnych ssaków z podrodziny Lissodelphininae w obrębie rodziny delfinowatych (Delphinidae).

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na półkuli południowej w Oceanie Atlantyckim, Indyjskim i Spokojnym^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała 144–180 cm; masa ciała 50–86 kg^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Dlphinus) zdefiniował w 1846 roku angielski zoolog John Edward Gray w rozdziale dotyczącym waleni w publikacji będącej relacją na temat odkryć zoologicznych podczas ekspedycji do Arktyki brytyjskich okrętów HMS „Terror” i „Erebus” w latach 1839–1843^[1]. Gatunkiem typowym jest (Linneuszowska tautonimia) tonin afrykański (C. heavisidii).

Etymologia

Cephalorhynchus: gr. κεφαλη kephalē ‘głowa’; ῥυγχος rhunkhos ‘pysk’^[8].
Eutropia: gr. ευ eu ‘ładny, dobry’; τρόπις tropis, τρόπιδoς tropidos ‘kil, linia grzbietowa’^[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Delphinus eutropia J.E. Gray, 1846.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]^[7]^[4]:

Więcej informacji Grafika, Gatunek ...

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^{[uwaga 1]}	Status IUCN^[11]
Cephalorhynchus heavisidii	(J.E. Gray, 1828)	tonin afrykański	gatunek monotypowy	wody przybrzeżne południowo-zachodniej Afryki od około 17° szerokości geograficznej południowej (Angola) do około 34° szerokości geograficznej południowej (Cape Point, Południowa Afryka)	DC: do 170 cm MC: do 75 kg	NT
Cephalorhynchus hectori	(van Bénéden, 1881)	tonin nowozelandzki	3 podgatunki	endemit Nowej Zelandii (Wyspa Północna (1 populacja na północno-zachodnim wybrzeżu) i Wyspa Południowa (3 populacje wokół))	DC: 144–163 cm MC: do 65 kg	EN
Cephalorhynchus commersonii	(Lacépède, 1804)	tonin czarnogłowy	2 podgatunki	Wyspy Kerguelena (południowa część Oceanu Indyjskiego), południowa część Ameryki Południowej i Falklandy (na północ do 40–42° szerokości geograficznej południowej na Oceanie Atlantyckim i do około 53° szerokości geograficznej południowej na Oceanie Spokojnym), na południe do Szetlandów Południowych	DC:do 180 cm MC: do 65 kg	LC
Cephalorhynchus eutropia	(J.E. Gray, 1846)	tonin chilijski	gatunek monotypowy	wody przybrzeżne południowo-zachodniej części Ameryki Południowej od około 33° szerokości geograficznej południowej do przylądka Horn na około 55° szerokości geograficznej południowej	DC: do 170 cm MC:do 63 kg	NT

Zamknij

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, EN – gatunek zagrożony.

Uwagi

[U 1]
DC – długość ciała; MC – masa ciała

Przypisy

[1]
J.E. Gray: On the cetaceous animals. W: J. Richardson (red.): The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. Cz. 1: Mammalia, Birds. London: E. W. Janson, 1846, s. 36. (ang.).
[2]
J.E. Gray. Notice of a New Species of Dolphin (Delphinus catalania), discovered in North Australia by Mr. John Macgillivray. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1862, s. 145, 1862. (ang.).
[3]
Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 187. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
[4]
C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 294. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
[5]
J. Wang, K. Riehl & S. Dungan: Family Delphinidae (Ocean Dolphins). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 524–526. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
[6]
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cephalorhynchus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-01]. (ang.).
[7]
Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 578. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
[8]
Palmer 1904 ↓, s. 169.
[9]
Palmer 1904 ↓, s. 283.
[10]
N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).
[11]
Taxonomy: Cephalorhynchus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).

Bibliografia

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[11] [U 1]
DC – długość ciała; MC – masa ciała

[Gray1846-1] [1]
J.E. Gray: On the cetaceous animals. W: J. Richardson (red.): The zoology of the voyage of the H.M.S. Erebus & Terror, under the command of Captain Sir James Clark Ross, during the years 1839 to 1843. Cz. 1: Mammalia, Birds. London: E. W. Janson, 1846, s. 36. (ang.).

[Gray1862-2] [2]
J.E. Gray. Notice of a New Species of Dolphin (Delphinus catalania), discovered in North Australia by Mr. John Macgillivray. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1862, s. 145, 1862. (ang.).

[Cichocki&inni-3] [3]
Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 187. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-4] [4]
C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 294. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Wang&inni-5] [5]
J. Wang, K. Riehl & S. Dungan: Family Delphinidae (Ocean Dolphins). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 524–526. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] [6]
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Cephalorhynchus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-04-01]. (ang.).

[amw-7] [7]
Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 578. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791916_169]-8] [8]
Palmer 1904 ↓, s. 169.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792030_283]-9] [9]
Palmer 1904 ↓, s. 283.

[mdd-10] [10]
N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).

[12] [11]
Taxonomy: Cephalorhynchus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-08]. (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[uwaga 1]

[11]