Loading AI tools
rodzaj wymarłej ryby mięśniopłetwej z grupy Tetrapodomorpha, która może stanowić "formę przejściową" pomiędzy rybami i płazami Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tiktaalik – rodzaj ryb mięśniopłetwych z grupy Tetrapodomorpha. Nazwa pochodzi z Inuktitut – języka Inuitów, ludu eskimoskiego zamieszkującego wyspę, na której znaleziono skamielinę zwierzęcia; oznacza „dużą rybę słodkowodną”[1].
Skamieniałości tego kręgowca sprzed 375 milionów lat (późny dewon – czwarty okres ery paleozoicznej) znaleziono na początku roku 2006, w osadzie dna rzeki na Wyspie Ellesmere’a w arktycznej części Kanady. Wiele wskazuje na to, że może ona stanowić tzw. formę przejściową pomiędzy rybami i płazami, ponieważ wykazuje cechy charakterystyczne dla obu tych gromad kręgowców. To drapieżne zwierzę żyło na płyciznach rzek tropikalnych (w tamtym okresie połączony kontynent euroamerykański był położony w strefie tropikalnej).
Odkrycie środkowodewońskich tropów tetrapodów, starszych od tiktaalika o około 18–20 mln lat, sugeruje, że był on boczną gałęzią ewolucyjną Sarcopterygii[2].
Długość ciała zwierzęcia wynosiła od 1 do 3 metrów. Było ono walcowate i zakończone podobną do krokodylej głową.
Tiktaalik miał płetwy piersiowe zbudowane w taki sposób, że mogły się one zginać w połowie. Chociaż bardziej przypominały płetwy niż łapy z palcami, umożliwiały jednak zwierzęciu poruszanie się w płaszczyznach pionowej i poziomej, a także obrót.
Zwierzę miało szyję (a nie, tak jak w przypadku ryb, nieruchomą głowę zrośniętą z tułowiem), głowę z trójkątną czaszką (charakterystyczną dla wczesnych płazów) i oczy umieszczone na szczycie głowy, a nie po bokach. Sugeruje to, że zwierzę to sporo czasu spędzało w płytkiej wodzie. Układ kostny „płazoryby” miał nietypową budowę: w przekroju widać bark, łokieć oraz wczesną wersję kości nadgarstka. Dzięki tym wczesnym elementom układu kostnego, zwierzę mogło spędzać sporo czasu także na lądzie. W budowie ciała nie obserwuje się spłaszczenia bocznego (charakterystycznego dla ryb) jest za to spłaszczenie grzbietowo-brzuszne (typowe dla płazów). Chociaż Tiktaalik miał skrzela, to nie miał już pokryw skrzelowych i całkiem prawdopodobne jest, że miał także płuca. Ciało zwierzęcia pokryte było łuskami.
Zwierzę prawdopodobnie część czasu spędzało w wodzie, mogąc także chodzić na płetwo-łapach po dnie rzeki. Wychodziło także na dłuższe piesze „wycieczki” w pobliżu bagnistego brzegu rzeki.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
