Tetyjów

Tetyjów (ukr. Тетіїв, Tetijiw) – miasto na Ukrainie w obwodzie kijowskim w rejonie białocerkiewskim.

Tetyjów

Тетіїв

Kaplica Świeykowskich
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	kijowski
Rejon	białocerkiewski
Populacja (2021) • liczba ludności	12 776[1]
Nr kierunkowy	+380 4560
Kod pocztowy	09804
Położenie na mapie Kijowa i obwodu kijowskiego Tetyjów
Położenie na mapie Ukrainy Tetyjów
49°22′15″N 29°41′24″E
Strona internetowa

Prywatne miasto szlacheckie położone było w 1789 roku w województwie bracławskim^[2].

Historia

Od XIV wieku Tetyjów znajdował się w granicach Wielkiego Księstwa Litewskiego. Po unii lubelskiej w 1569 roku został przyłączony do Korony. Jako posiadłość księcia Janusza Ostrogskiego otrzymał prawa miejskie na początku XVII wieku z rąk Zygmunta III Wazy. Od 1620 roku należał do książąt Zasławskich, po czym jeszcze kilkukrotnie zmieniał właścicieli.

Dla zgaszenia nieustających rebelij, panowie polscy osiadali w Ukrainie, opiekowali się ludem, nie dopuszczali ucisku włościan, budowali domy, zakładali miasteczka. Tomasz Ostrowski, podskarbi W. koronny, mąż w Polsce szanowany, ojczyznę kochający, nabył prawa u Leduchowskich wojewodziców Czernichowskich, braci swej żony; został dziedzicem Tetyjowa. Dom wymurował, często tu przemieszkiwał. Grunta pomierzył. Padura komornik, plany i pomiary całej Tetijowszczyzny pokończył. Zaprowadził lepsze gospodarstwo, rząd stały i gorliwą dla włościan opiekę. Puszcza Olbaczowska, czyli Łobacziwska(inne języki) z wielkimi lasami była głównym bogactwem i ozdobą majątku. Dobrze była administrowaną i strzeżoną. (...)^[3]

Polski szlachcic Dominik Zawrocki był zarządcą dóbr tetyjowskich. Swoje wspomnienia z czasów koliszczyzny zatytułował „Opisanie awantury, rzezaniny przez Haydamaków y domowników [czyli lud zamieszkały polską Ukrainę], [rzezanin] Polaków i Żydów wyniszczaiących w woiewództwach kiiowskim y bracławskim w roku 1768”^[4].

W 1793 roku, w wyniku II rozbioru Polski, Tetyjów przyłączono do Imperium Rosyjskiego, gdzie był siedzibą gminy Tetyjów(inne języki) w powiecie taraszczańskim, w guberni kijowskiej.

W marcu 1920 roku białogwardziści dokonali krwawej masakry żydowskich mieszkańców miasta. Zabito 4–5 tysięcy z 7 tysięcy tetyjowskich Żydów, rujnując zamieszkiwaną przez nich część miasta^[5].

W 1958 r. zbudowano cegielnię(inne języki)^[6].

Prawa miejskie posiada od 1968^[6].

Demografia

W 1959 liczyło 7523 mieszkańców^[7].

W 1989 liczyło 14 605 mieszkańców^[6][8].

W 2013 liczyło 13 329 mieszkańców^[9].

W 2018 liczyło 13 190 mieszkańców^[10].

Zabytki i obiekty historyczne

• ślady wałów obwodowych po zamku^[11]
• parterowy dwór wybudowany w stylu klasycystycznym przez Tomasza Adama Ostrowskiego (1735–1817)^[12]
• kaplica Świeykowskich z XIX wieku
• ruiny młyna wodnego z XIX wieku

Urodzeni w Tetyjowie

• Józef Lipiński – pedagog, krytyk teatralny, powieściopisarz i poeta

Miasta partnerskie

Rada miejska

• Żory (Polska)