Loading AI tools
polska filolog i wykładowczyni, lingwistka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Teresa Skubalanka, wł. Skubała (ur. 18 czerwca 1928 w Łodzi, zm. 29 lipca 2016 w Lublinie) – polska filolog i wykładowczyni, lingwistka, współtwórczyni środowiska naukowego językoznawców i polonistów UMCS, przedstawicielka stylistyki lingwistycznej, teorii, a także historii języka. W latach 1975–1978 dyrektor Instytutu Badań Literackich w Warszawie, w okresie 1972–1976 posłanka na Sejm PRL VI kadencji.
Data i miejsce urodzenia |
18 czerwca 1928 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
29 lipca 2016 |
Posłanka VI kadencji Sejmu PRL | |
Okres |
od 19 marca 1972 |
Przynależność polityczna | |
Odznaczenia | |
Córka Mariana i Heleny. Po ukończeniu III Liceum Ogólnokształcącego im. Marii Konopnickiej we Włocławku studiowała filologię polską na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. Magisterium uzyskała na Uniwersytecie Wrocławskim, w 1960 doktorat na tejże uczelni, a w 1966 habilitację na UMK. Od 1967 zatrudniona na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej. W latach 1970–1985 pełniła tam funkcję dyrektora Instytutu Filologii Polskiej i kierownika Zakładu Języka Polskiego. Od 1974 była profesorem nadzwyczajnym. Profesorem zwyczajnym została w 1984. Od 1975 do 1978 była także dyrektorem Instytutu Badań Literackich w Warszawie. W latach 1992–2001 była pracownikiem Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii. Pomimo że domeną jej zainteresowań badawczych była stylistyka ujmowana jako samodzielna dyscyplina, inspirowała i współtworzyła wielowątkowe dociekania z zakresu stylistyki, semantyki, pragmatyki, socjolingwistyki, dialektologii, historii języka i gramatyki.
Pracowała społecznie w Związku Młodzieży Polskiej i Zrzeszeniu Studentów Polskich, pełniła też funkcje w Związku Nauczycielstwa Polskiego. Od 1969 działała w Stronnictwie Demokratycznym (członek prezydium Uczelnianego Komitetu oraz plenum Wojewódzkiego Komitetu w Lublinie). W 1972 uzyskała mandat posłanki na Sejm z okręgu Lublin. Była członkiem trzech Komisji: Nauki i Postępu Technicznego, Oświaty i Wychowania oraz Prac Ustawodawczych. Zasiadała w zarządzie Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej.
Dorobek Teresy Skubalanki obejmuje 18 monografii oraz ponad 125 rozpraw i artykułów. W jej naukowej twórczości można wyodrębnić następujące charakterystyczne rysy: podmiotowy charakter wywodów, budowanie własnych zrębów teorii, indywidualną interpretację najważniejszych pojęć, oryginalne zbiory kategorii interpretacyjnych, reinterpretację kluczowych pojęć i terminów dyscypliny, łączenie założeń teoretycznych z bogatą i wzorcowo prowadzoną praktyką analityczną, szeroki zakres podejmowanych zagadnień i wybór zjawisk najważniejszych dla dyscypliny: definicja stylu, poszukiwanie metod i kategorii jego opisu, stylistyczna dyferencjacja współczesnej polszczyzny, charakterystyka stylu artystycznego w perspektywie historycznej (w przekrojach epok, nurtów i indywidualności twórczych). Prace Teresy Skubalanki mieszczą się w ramach stylistyki teoretycznej (wielokrotnie powracała do podstawowych pojęć dyscypliny, zwłaszcza do pojęcia stylu), stylistyki historycznej (jest autorką jedynego do dziś syntetycznego ujęcia tej problematyki), stylistyki opisowej (funkcjonalnej) – opracowała oryginalną koncepcję stylistycznej dyferencjacji współczesnej polszczyzny – oraz stylistyki praktycznej.
Najbardziej oryginalnym wkładem Skubalanki do badań stylistycznych jest koncepcja gramatyki stylistycznej. Oprócz stylistyki w orbicie zainteresowań badawczych Teresy Skubalanki znajdowały się zagadnienia z kilku dyscyplin lingwistycznych: leksykologii i leksykografii (udział w pracach nad Słownikiem rymów Stanisława Trembeckiego, Słownikiem języka Adama Mickiewicza, Słownikiem gwary studenckiej), gramatyki (zwłaszcza fleksji, nie tylko w odniesieniu do języka ogólnego, lecz także gwar ludowych), historii języka (polszczyzna XIX wieku), wybranymi odmianami języka (językiem potocznym, polszczyzną mówioną, językiem regionu, językiem dziecka, odmianą artystyczną w ramach badań stylistycznych), a także społecznymi uwarunkowaniami stylów języka.
Najważniejszymi opracowaniami książkowymi autorstwa Teresy Skubalanki są:
Odznaczona Krzyżem Oficerskim (1998)[1] i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej. W 2002 została uhonorowana tytułem doktora honoris causa UMCS.
Została pochowana na cmentarzu komunalnym na Majdanku w Lublinie (kwatera S7K-4-4)[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.