Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Taktyka spalonej ziemi, metoda spalonej ziemi, polityka spalonej ziemi, strategia spalonej ziemi, zasada spalonej ziemi – stosowany od starożytności sposób prowadzenia działań wojennych polegający na niszczeniu wszystkiego, co może być przydatne stronie przeciwnej[1], obecnie zakazany przez Konwencje genewskie.
![Thumb](#/media/Plik:Bundesarchiv_Bild_101I-279-0901-31,_Russland,_Einsatz_des_"Schienenwolf".jpg)
Niszczące działania mają miejsce podczas przemarszu lub wycofywania się armii, także na własnym terytorium. Celem jest pozbawienie nieprzyjaciela źródeł zaopatrzenia, spowolnienie poruszania się jego wojsk, pozbawienie możliwości późniejszego wykorzystania odzyskanego lub zdobytego majątku. Taktyka może być formą terroru wobec ludności cywilnej, odwetu czy szantażu itd.
Pierwotnie polegała na niszczeniu zbiorów, pól uprawnych, zapasów żywności lub studni z wodą pitną, co skutecznie uniemożliwiło prowadzenie wojny. Z czasem rozszerzyła się na niszczenie infrastruktury społecznej, technicznej, transportowej i komunikacyjnej. Obecnie dotyczy również rezerw paliwa, linii komunikacyjnych, bogactw mineralnych i materiałów przemysłowych, które mogłyby przydać się wrogiej armii[1].
Taktyka spalonej ziemi jest skuteczna i osłabia wojska przeciwnika, ale jej ofiarami padają przede wszystkim mieszkańcy pobliskich terenów, dlatego międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych chroni dobra, które są niezbędne do przetrwania dla ludności cywilnej i zakazuje niszczenia: zapasów żywności, zbiorów, zbiorników z wodą pitną, urządzeń nawadniających, pól uprawnych oraz sfer rolniczych[1].
Stosowanie taktyki spalonej ziemi jest zabronione przez Konwencje genewskie, ponieważ w znacznej mierze jej ofiarami zostaje ludność cywilna. W artykule 54 protokołów dodatkowych do Konwencji genewskich z 1977 roku, poświęconym ochronie dóbr niezbędnych dla przetrwania ludności cywilnej, zaznaczono[2]:
1. Zabronione jest stosowanie przeciwko osobom cywilnym głodu jako metody prowadzenia wojny.
2. Zabronione jest atakowanie, niszczenie, zabieranie lub czynienie nieużytecznymi dóbr niezbędnych dla przetrwania ludności cywilnej, takich jak środki żywnościowe i strefy rolnicze, które je wytwarzają, jak zbiory, bydło, urządzenia i zbiorniki z wodą do picia, urządzenia nawadniające w tym celu, aby uniemożliwić ludności cywilnej lub stronie przeciwnej korzystanie z nich – ze względu na ich znaczenie – niezależnie od motywów, którymi mogą być zamiar wygłodzenia ludności cywilnej, spowodowania jej przemieszczenia lub jakiś inny motyw.
Stosowanie taktyki spalonej ziemi może zostać potraktowane jako naruszenie Konwencji genewskich i tym samym zbrodnia wojenna.
Pierwszy opis taktyki znajduje się w IV księdze „Dziejów” Herodota. Została ona użyta około 512 roku p.n.e. przez Scytów przeciw wojskom Dariusza I, Szachinszacha Imperium Achemenidów na terenach dzisiejszej Ukrainy. Z relacji Herodota wynika, że Scytowie i wspierające ich plemiona mieszkające za Dunajem, odcięły wojska Dariusza od zaopatrzenia[3]. Uciekając przed atakiem podpalali pastwiska i niszczyli żywność. Tym samym perska armia zaczęła głodować, a ich konie padały. Scytowie zasypywali studnie i zabijali wszystkich, którzy pragnęli zdobyć pożywienie[4]. Jednocześnie wielokrotnie cofali się i napadali na wroga. W efekcie trzystutysięczna armia Dariusza została zdziesiątkowana i zmuszona do odwrotu, choć praktycznie nie stoczyła żadnej bitwy.
_-_NARA_-_31484548.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
