Remove ads
Tadeusz Franciszek Miękisz[a] (ur. 6 stycznia 1883 w Dobromilu, zm. 27 kwietnia 1957 we Wrocławiu) – polski nauczyciel.
.jpg) Tadeusz Miękisz (1937) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Stanowisko |
nauczyciel |
| Rodzice |
Franciszek |
| Dzieci |
Adam, Stanisław |
| Krewni i powinowaci |
Jacek (wnuk) |
 | |
| Odznaczenia | |
 | |
Tadeusz Franciszek Miękisz urodził się 6 stycznia 1883 w Dobromilu[1][2][3][4][5]. Był synem Marii z domu Tuchowskiej (zm. przed 1921[6]) i Franciszka (w 1894 dietariusz przy C. K. Dyrekcji Skarbu w Sanoku[1], w 1900 emerytowany nadstrażnik skarbowy w Sanoku[2], zm. w 1921 w wieku 75 lat[6]) wraz z którym zamieszkiwał w Sanoku przy ulicy Tadeusza Kościuszki (numer konskrypcyjny 195[1], potem 75[3][7]). Miał siostry Stanisławę (ur. 1880 w Zagórzu, zm. 1961 w Sanoku)[8], Helenę (ur. 1885, zamężna z Basylim Kulawym)[9], brata Mieczysława (ur. 1892 w Birczy, zm. 1900 w Sanoku)[10].
Kształcił się w C. K. Gimnazjum w Sanoku, gdzie w roku szkolnym pobierał stypendium[11], a w 1902 zdał egzamin dojrzałości (w jego klasie byli m.in. Bolesław Keim, Gustaw Kieszkowski, Wiesław Krawczyński, Mieczysław Wygrzywalski, Jan Zakrzewski)[12][13][14][15]. Od 1902 do 1906 odbył studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego o specjalności historii i geografii pod opieką naukową prof. Ludwika Finkela i prof. Bronisława Dembińskiego[13][14]. Jako student filozofii w 1904 był członkiem Komitetu Młodzieży Polskiej w Sanoku[16]. Był członkiem zwyczajnym Towarzystwa Czytelni Akademickiej we Lwowie[17].
Egzamin zawodowy nauczycielski złożył 13 listopada 1907 i podjął pracę nauczyciela od 1 stycznia 1908[4]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 8 stycznia 1908 jako egzaminowany kandydat stanu nauczycielskiego został mianowany zastępcą nauczyciela w macierzystym gimnazjum w Sanoku[18][19][13][14]. Jako egzaminowany zastępca nauczyciela uczył języka łacińskiego, historii, geografii, historii krajowej, dziejów ojczystych[20][21]. W sierpniu 1908 został przeniesiony z sanockiego gimnazjum do gimnazjum z językiem polskim wykładowym w Kołomyi[22]. W roku szkolnym 1909/1910 pełnił obowiązki nauczyciela rzeczywistego w gimnazjum realnym prywatnym w Łańcucie[23][24][25][26][13][14]. W roku szkolnym 1910/1911 ponownie pracował w Sanoku[27][28][13][14]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 31 sierpnia 1911 został przeniesiony na posadę egzaminowanego zastępcy nauczyciela w C. K. I Gimnazjum w Nowym Sączu[14][29][30][31], skąd od września 1912 został przeniesiony do szkoły realnej w Tarnowie[32][13][14].
Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 25 lipca 1913 został mianowany nauczycielem w C. K. I Gimnazjum w Rzeszowie[33][13], gdzie wykładał geografię i historię oraz był zawiadowcą zbiorów map i obrazów dla tychże przedmiotów[34]. Po wybuchu I wojny światowej przebywał w Sanoku, po czym od początku lipca 1915 ponownie pracował w rzeszowskim gimnazjum[35][36][37][38][39]. Rozporządzeniem z 27 stycznia 1917 został zatwierdzony w zawodzie nauczycielskim z tytułem c. k. profesora[40]. Został odznaczony austro-węgierskim Krzyżem Jubileuszowym dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych[39].
Profesorem I Gimnazjum w Rzeszowie, od 1923 o charakterze państwowym i noszącego imię ks. Stanisława Konarskiego, pozostawał także po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w latach 20. II Rzeczypospolitej[41], a poza ww. obowiązkami kierował także biblioteką nauczycielską[42][43][44]. Równolegle prowadził również lekcje w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim 1915/1916, 1918/1919, 1921/1922, 1924/1925[45][46][47].
Z I Gimnazjum w Rzeszowie decyzją z 17 lipca 1925 został przeniesiony do macierzystego Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku z dniem 1 września 1925[48][49][13]. W szkole uczył geografii prowadząc gabinet geograficzny i zawiadując zbiorami geograficznymi, a także wykładał historię, był opiekunem kółka historycznego, nadzorował Przysposobienie Wojskowe, wykładał język polski[5][50][51][52][53][54][55][56][57][58][59]. Na początku roku szkolnego 1930/1931 zastępczo pełnił funkcję kierownika gimnazjum po odejściu dyrektora Stanisława Cebuli[60][61]. Wśród sanockich gimnazjalistów zyskał przydomek „Karakon”[59]. Rozporządzeniem Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego z 9 stycznia 1934 został zaszeregowany do grupy VII w zawodzie[62]. Ponadto uczył historii i geografii w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim im. Emilii Plater w Sanoku i Miejskim Prywatnym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim w Sanoku (obie szkoły działały w budynku późniejszego II Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku)[63][64][65][66]. Rozporządzeniem KOSL z 10 października 1934 został zaszeregowany do grupy VI w zawodzie, a rozporządzeniem KOSL z 23 listopada 1934 został przeniesiony w stan spoczynku z dniem 31 grudnia 1934[67]. Według Adama Fastnachta przeniesienie na emeryturę Tadeusza miękisza było spowodowane jego przekonaniami politycznymi i tym że nie uznawał oportunizmu[68].
Był działaczem sanockiego koła Towarzystwa Szkoły Ludowej[69], w którym był zastępcą skarbnika[70][71], od 8 grudnia 1910 był sekretarzem założonego wówczas sanockiego związku okręgowego kół TSL[72][73]. Od 1907/1909 należał do Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych[74], 29 marca 1909 został wybrany członkiem wydziału sanockiego koła TNSW[75]. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku[76]. 28 stycznia 1934 został wybrany prezesem zarządu koła Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych[77]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” do 1939 oraz po nastaniu Polski Ludowej w 1946 zaangażował się w próbę reaktywacji oddziału[78][79][80]. Opracował także monografię dotyczącą historii sanockiego „Sokoła”, wydaną w 1939. W 1935 miał wygłosić w gmachu „Sokoła” w Sanoku odczyt pt. Kwestia żydowska w dawnej Polsce a dzisiaj, który po rozpoczęciu został przerwany przez policję, a zebranie rozwiązane jako niezgłoszone[81].
Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas okupacji niemieckiej podjął działalność w ramach tajnego nauczania w Sanoku[82][83][84][85]. W zorganizowanym na przełomie września i października 1944 Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Królowej Zofii w Sanoku zasiadł w Komisji Weryfikacyjnej, która przekazała do Kuratorium w Rzeszowie protokoły z egzaminów z okresu tajnego nauczania, na podstawie których zostały wydane uczniom świadectwa[86][87]. W reaktywowanej przez nowe władze macierzystej szkole uczył od 1944 do 1946[83]. 26 maja 1946 w Sanoku wygłosił odczyt pt. Wiosna Ludow, zorganizowany przez miejscowy Powiatowy Urząd Informacji i Propagandy[88]
Z Sanoka przeniósł się do Wrocławia[59]. W latach 1946–1948 był nauczycielem w tamtejszym II Gimnazjum[83]. Później, do końca życia pozostawał pracownikiem Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu[83][89].
Zmarł 27 kwietnia 1957 we Wrocławiu[13][14]. Został pochowany na cmentarzu we Wrocławiu (pożegnany tamże przez pochodzącego z Sanoka ks. Stanisława Turkowskiego)[83].
Był ojcem Adama Michała (ur. 1925, studiował w akademii górniczej)[90], Stanisława Miękisza (ur. 1927, biofizyk, wykładowca)[59][91] i dziadkiem Jacka Miękisza (ur. 1956, matematyk, pracownik naukowy)[92][93][94].
Po latach z uznaniem o prof. Miękiszu jako pedagogu wypowiedzieli się w swoich wspomnieniach Andrzej Tarnawski[59], ks. Zdzisław Peszkowski[95].
Remove ads
- Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia (1939[83], ponownie w wydane w publikacji pt. 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014[96])
- Ziemia Sanocka w twórczości Zygmunta Kaczkowskiego (rękopis)[97]
- Rok 1848 w Sanockiem (notatki po prof. Miękiszu) (red. Aleksander Codello; w: „Rocznik Sanocki” 1963)[98][83]
- W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Thaddäus Miękisz”.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads