Loading AI tools
rodzaj rośliny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szałwia (Salvia L.) – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 900[5], 950[6] lub nawet 1010[4] gatunków i jest to najliczniejszy w gatunki rodzaj rodziny jasnotowatych[2]. Szałwie występują w stanie dzikim na całej kuli ziemskiej, z wyjątkiem obszarów o klimacie polarnym[7]. Najbardziej zróżnicowane są na obu kontynentach amerykańskich, gdzie rośnie 591 gatunków, z czego ok. 250 w samym Meksyku. Drugi ośrodek z dużym zróżnicowaniem to Azja[6] – od Chin, gdzie rosną 84 gatunki[8], po Azję południowo-zachodnią, gdzie w samej Turcji rośnie 86 gatunków z czego połowa to endemity tego kraju. W Afryce rośnie 59 gatunków, w Australii 1, w Europie – 36[6] (z czego w Polsce cztery rodzime – szałwia lepka S. glutinosa, łąkowa S. pratensis, okręgowa S. verticillata i omszona S. nemorosa[9]). Po rewizji taksonomicznej do szałwii zaliczone zostały rodzaje dawniej tradycyjnie wyodrębniane m.in. rozmaryn Rosmarinus i perowskia Perovskia.
Morfologia (szałwia łąkowa) | |||||
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj |
szałwia | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Salvia L. Sp. Pl. 23. 1753 | |||||
Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Łacińska nazwa rodzaju pochodzi od słowa salvus oznaczającego ocalony, nietknięty, żywy – niektóre gatunki szałwii mają bowiem własności lecznicze i od dawna używane były w lecznictwie[7]. Spożywcze znaczenie ma zwłaszcza szałwia lekarska i hiszpańska, zwana chia, niektóre gatunki mają właściwości halucynogenne (np. szałwia wieszcza S. divinorum) lub stosowane są w przemyśle kosmetycznym, liczne uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza: szałwia błyszcząca S. splendens, szałwia szkarłatna S. coccinea, szałwia błękitna S. azurea, szałwia ananasowa S. elegans, szałwia zielona Salvia viridis[6].
Szałwia to rodzaj z rodziny jasnotowatych Lamiaceae z podrodziny Nepetoideae z plemienia Mentheae i podplemienia Salviinae[12].
Badania molekularne i analizy filogenetyczne od końca XX wieku, a zwłaszcza z początków XXI wieku wykazały, że rodzaj w tradycyjnym ujęciu ma charakter parafiletyczny. Wśród różnych linii rozwojowych szałwii zagnieżdżone są inne rodzaje. Ostatecznie w 2017 opublikowana została rewizja taksonomiczna rozszerzająca ujęcie rodzaju i włączająca tu rośliny z rodzajów: Dorystaechas, Meriandra, Perovskia, Rosmarinus i Zhumeria. W ujęciu tym podrodzaj perowskia Perovskia jest siostrzany względem podrodzaju rozmaryn Rosmarinus, a wraz z nim tworzy grupę siostrzaną kladowi obejmującemu część gatunków z rodzaju Salvia, włącznie z S. officinalis[12]. Alternatywnie przedstawiono też rozwiązanie taksonomiczne zachowujące rodzaj Perovskia i dzielące rodzaj Salvia na 6 rodzajów monofiletycznych[13]. Dominuje jednak szerokie ujęcie rodzaju, włączające do niego gatunki z ww. taksonów[6][4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.