Szałwia omszona

Szałwia omszona (Salvia nemorosa L.) – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Rośnie na naturalnych stanowiskach w południowej, środkowej i wschodniej Europie, oraz na części obszaru Azji (Turcja, Kaukaz, Syberia, Kazachstan, Kirgistan). Jest też uprawiana w wielu krajach świata^[4]. W Polsce występuje w południowo-wschodniej części kraju, w innych miejscach tylko jako gatunek zawleczony. Status we florze Polski: kenofit, efemerofit^[5].

Szałwia omszona

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	szałwia
Gatunek	szałwia omszona
Nazwa systematyczna
Salvia nemorosa L. Sp. Pl. ed. 2 35 1762[3]

Morfologia

Łodyga

Posiada wzniesioną łodygę o wysokości 30–80 cm. Jest ona nierozgałęziona lub wyrastają z niej długie, wzniesione gałązki. Cała (gęściej w górnej części) jest owłosiona krótkimi, gęstymi i białawymi włoskami zwróconymi w dół, brak jednak włosków gruczołowych. Jest dość gęsto ulistniona^[6]. Łodyga w dole często fioletowo nabiegła^[7].

Liście

Dolne wyrastają na długich ogonkach, górne są krótkoogonkowe lub siedzące. Mają kształt podługowaty lub eliptyczny i są nieco pomarszczone, o brzegach podwójnie nierówno karbowano-piłkowanych. Dolna strona owłosiona gęstymi, szarymi włoskami (również brak włosków gruczołowych)^[6].

Kwiaty

Grzbieciste, fioletowe, wzniesione. Kielich krótko omszony i zazwyczaj purpurowo nabiegły. Korona ma długość 10–15 mm, a jej górna warga jest bardzo słabo łukowata i ma na szczycie 3 maleńkie i stulone ząbki. W rurce korony wewnątrz brak pierścienia włosków. Kwiaty zebrane są w okółki wyrastające w kątach szerokojajowatych, ciemnopurpurowych podsadek, które mają taką samą długość jak kielich. Przed rozkwitnięciem kwiatów podsadki zachodzą na siebie dachówkowato^[6].

Kwiatostan

Biologia i ekologia

Rozwój

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca (czasami już od maja) do sierpnia^[5].

Siedlisko

Rośnie na przydrożach, w siedliskach ruderalnych, w suchych murawach, na suchych łąkach, na zboczach^[5][6]. Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O). Festucetalia valesiacae^[8].

Genetyka

Liczba chromosomów 2n = 12, 14^[5].

Zmienność

Krzyżuje się z szałwią łąkową (Salvia pratensis). Powstaje mieszaniec Salvia × sylvestris L.^[5].

Zastosowanie i uprawa

Jest uprawiana jako roślina ozdobna. Jest łatwa w uprawie. Nadaje się na rabaty kwiatowe, jej walorami ozdobnymi są kwiaty. Istnieją kultywary o kwiatach białych, różowopurpurowych i fioletowych. Jest dość odporna na suszę, ale podlewana rośnie lepiej. Rozmnaża się przez podział kęp jesienią lub przez nasiona wysiewane w maju na rozsadnik. Jeżeli nasiona nie są zbierane, należy po przekwitnięciu rośliny ściąć kwiatostany. Wycięcie całych pędów tuż przy ziemi spowoduje, że jesienią zakwitnie ona drugi raz. Nawozi się kompostem, obornikiem lub nawozami wieloskładnikowymi^[9].