Srebrzelina (Nivenia Vent.) – rodzaj roślin należący do rodziny kosaćcowatych (Iridaceae), obejmujący 11 gatunków występujących w południowo-zachodnim Kraju Przylądkowym w Południowej Afryce[4], głównie na obszarach górskich[5]. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne[5].
Podziemny, zdrewniały kaudeks. Pędy naziemne od kilku do wielu, wzniesione lub nachylone, spłaszczone, poniżej zaokrąglone, z wyraźnie widocznymi bliznami liściowymi. Główne osie proste, rozgałęzione lub z krótkotrwałymi odnogami pędowymi[6].
Lancetowate do niemal równowąskich, u nasady tworzące pochwę liściową zamkniętą na około 1 mm, skupione wierzchołkowo, bez żyłki centralnej, żyjące ponad rok. Brzegi blaszki wąsko hialinowe[6].
Szypuły spłaszczone, krótkie (szczątkowe u N. fruticosa) i krótsze od liści lub długie i wyrastające ponad poziom liści. Kwiaty zebrane w pseudowiechę z bocznymi odgałęzieniami (przypominającą baldachogrono lub grono). Końcowe odgałęzienia szypuły kończą się parą przeciwstawnych podsadek, wspierających parę lub pojedynczy kwiat (dwurzędka). Podsadki łykowate do mniej więcej suchych, długie, z błoniastymi brzegami lub krótkie i mniej więcej tępe. Przysadki zwykle rzucające się w oczy, zwykle dłuższe od podsadek, łuskowate, srebrzysto-przezroczyste do brązowawych, gładkie lub pomarszczone. Kwiaty siedzące, talerzykowate do lejkowatych, w odcieniach od blado- do intensywnie niebieskiego, zwykle białawe u nasady, bezwonne. Listki okwiatu w dolnej części zrośnięte w rurkę, mniej więcej cylindryczną, rozszerzającą się w kierunku gardzieli, powyżej wolne, lancetowate do eliptycznych lub odwrotniejajowate, niemal równe lub te w wewnętrznym okółku nieco mniejsze, rozpostarte poziomo lub wznoszące się i odgięte (N. fruticosa), lub miseczkowate (N. levynsiae). U niektórych gatunków występuje różnosłupkowość. Nitki pręcików nitkowate, równe lub (u N. argentea) jeden krótszy od dwóch pozostałych, osadzone u nasady listków okwiatu. Główki pręcików skierowane na zewnątrz, po przekwitnięciu wielostronne, żółte do kremowych lub ciemnoniebieskich. Pyłek żółty lub niebieski. Zalążnia mniej więcej kulista, zwykle dwuzalążkowa, rzadziej (N. levynsiae) sześciozarodkowa. Szyjka słupka nitkowata, trójpłatowa (N. argentea) lub rozwidlona na trzy nitkowate łatki, kanalikowe, brodawkowate w całości lub tylko wierzchołkowo (N. concinna)[6].
Drewniejące torebki ze szczątkowym haczykowatym wyrostkiem. Nasiona tarczowate, spłaszczone, zwykle jedno na komorę, rzadko dwa do czterech u N. levynsiae, nierówne, ciemnobrązowe do czarniawych z półprzezroczystą łupiną, czasami częściowo złuszczoną[6].
Nazwa naukowa rodzaju została nadana na cześć Jamesa Nivena, ogrodnika i kolektora roślin, pracującego dla George'a Hibberta, Lee & Kennedy Vineyard Nursery w Hammersmith w Londynie oraz dla cesarzowej Józefiny, który w latach 1798–1812 przebywał w Kraju Przylądkowym, skąd wysyłał rośliny do ogrodów Europy. Odkrył i sprowadził do Wielkiej Brytanii gatunek typowy rodzaju N. corymbosa[6].
Po raz pierwszy nazwa srebrzelina jako polska nazwa rodzaju Nivenia pojawiła się w pracy Jakuba WagiFlora polska...[8]. Nazwa ta została również użyta w wydanym w roku 1894 Słowniku nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich...Erazma Majewskiego[9] oraz w Słowniku polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin z roku 1900 Józefa Rostafińskiego[10].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
PeterGoldblatt:The woody Iridaceae: Nivenia, Klattia, and Witsenia: systematics, biology & evolution.Missouri Botanical Garden National Botanical Institute,1993. ISBN978-0-585-33849-1. OCLC45885647.(ang.). Brak numerów stron w książce
Jakub Ignacy Waga:Flora polska w ograniczeniu do jawnokwiatowych rodzajów czyli botaniczne opisy tak dzikich jak i hodowanych pod otwartym niebem jawnokwiatowych Królestwa Polskiego roślin.Warszawa:Drukarnia Stanisława Strąbskiego,1848. Brak numerów stron w książce
Józef Rostafiński:Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach.Kraków:Akademia Umiejętności,1900,s.331.(pol.).
