Somaliland
nieuznawane państwo w Afryce Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Somaliland (Republika Somalilandu, somal. Soomaaliland, arab. Ard as-Sūmāl, ang. Somaliland) – islamska republika, nieuznawana przez społeczność międzynarodową, leżąca we wschodniej Afryce nad Zatoką Adeńską. Somaliland ogłosił secesję od Somalii w 1991 roku i od tamtej pory zdołał zbudować funkcjonujący organizm państwowy z demokratycznie wybieranym prezydentem i parlamentem. Graniczy z Dżibuti, Etiopią i Puntlandem – inną częścią Somalii.
| |||||
| Dewiza: „Justice, Peace, Freedom, Democracy and Success for All” (Sprawiedliwość, pokój, wolność, demokracja i sukces dla wszystkich) | |||||
| Hymn: Samo ku waar (Długie życie z pokojem) | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||
| Data powstania |
18 maja 1991 | ||||
| Prezydent | |||||
| Powierzchnia |
137 600 km²[1] | ||||
| Populacja (2013) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
32,7 os./km² | ||||
| Waluta |
szyling Somalilandu (SlSh) | ||||
| Telefoniczny nr kierunkowy |
+27 | ||||
| Strefa czasowa |
UTC +3 | ||||
| Narody i grupy etniczne | |||||
| Język urzędowy | |||||
| Religia dominująca | |||||
 | |||||
Położenie na mapie.svg) | |||||
Geografia
Somaliland zajmuje tereny dawnego Somali Brytyjskiego. Położony jest w zasięgu ciepłego klimatu pustynnego (BWh)[2]. Północne niziny położone są w sąsiedztwie Zatoki Adeńskiej[3]. Na północnym wschodzie wzdłuż wybrzeża ciągnie się pasmo górskie Cal Madow, którego najwyższy szczyt to Shimbiris (2407 m n.p.m.)[3]. Południowa część kraju jest wyżynna i w przeważającym stopniu półpustynna[3].
Górnictwo w Somalilandzie nie jest rozwinięte, choć w kraju potwierdzone jest występowanie złóż m.in. ropy naftowej, gazu ziemnego, złota i węgla brunatnego. Wschodnie regiony Sool i Sanaag, posiadające złoża ropy i gazu, są przedmiotem sporu z sąsiednim Puntlandem, który okresowo przeradza się w starcia zbrojne[4][5][6]. Do głównych miast kraju należą: Hargejsa (stolica), Burco, Boorama, Berbera, Ceerigaabo, Gabiley i Laas Caanood[3].
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Do 1960 Somaliland był protektoratem brytyjskim, następnie na krótko był niepodległy, by później, wraz z posiadłościami włoskimi, stworzyć Republikę Somalii[7]. 18 maja 1991 roku Somaliland w obliczu załamania się rządu somalijskiego wystąpił z unii i ogłosił swoją niepodległość[8]. Nowe państwo nie zostało uznane przez społeczność międzynarodową, co nie przeszkodziło mu w stabilnym istnieniu, podczas gdy pozostałe tereny Somalii są pogrążone w wojnie domowej[9].
W 1993 roku prezydentem został wybrany Mohammed Ibrahim Egal. W maju 2001 roku przeprowadzono referendum[10], w którym 97% obywateli opowiedziało się za niepodległością. Prezydent Egal zmarł podczas operacji w Południowej Afryce 3 maja 2002. Urząd po nim przejął jego dotychczasowy zastępca, Daahir Rayaale Kaahin. 29 września 2005 odbyły się wybory do parlamentu, pierwsze w regionie somalijskim od 1969 roku[11].
Następne wybory prezydenckie miały mieć miejsce 31 sierpnia 2008, jednak niestabilna sytuacja we wschodnich regionach kraju skłoniła wyższą izbę parlamentu do przesunięcia daty o pół roku. Mimo początkowej niechęci partii opozycyjnych, udało się wypracować kompromisowy termin 6 kwietnia 2009[12]. Mimo to, data została później przesunięta o kolejne pół roku. Partie opozycyjne nie uznały tej decyzji[13], w kraju doszło do protestów, a nawet starć[14]. Udało się jednak uniknąć rozlewu krwi, a strony postanowiły rozwiązać konflikt przy stole obrad[15]. Ostatecznie wybory odbyły się 26 czerwca 2010, zwyciężył w nich lider opozycyjnej partii Kulmiye („Jedność”), Ahmed M. Mahamoud Silanyo, zdobywając niemal 50% głosów[16].
28 czerwca 2012 prezydent Somalii Szarif Szajh Ahmed spotkał się z w Dubaju z prezydentem Somalilandu, Ahmedem Mahamoudem Silanyo. Było to pierwsze spotkanie przywódców dwóch krajów od czasu ogłoszenia przez Somaliland niepodległości w 1991. Prezydenci podpisali wówczas porozumienie o współpracy (tzw. Karta Dubajska), zakładające wzmocnienie wzajemnych stosunków oraz podjęcie wysiłków na rzecz osiągnięcia porozumienia w kwestiach spornych i dążenia do stabilizacji w regionie[17].
Demografia
Według danych szacunkowych Somaliland liczy około 3,5 miliona ludności[16][18][19]. Językiem narodowym jest somalijski, ale arabski i angielski także są w użyciu[19].
Religia
Największą religią w Somalilandzie jest sunnicki islam, który jest religią państwową. Konstytucja opiera się m.in. na prawie szariatu[20], na fladze znajduje się szahada, a na godle basmala. Promowanie innych religii jest zabronione[20]. W ostatnich latach odnotowano wzrost popularności wahhabizmu[21]. Niewielka grupa chrześcijan jest prześladowana przez islamskie społeczeństwo, w tym organy rządowe, które uważają chrześcijaństwo za obcy wpływ[22].
Język urzędowy
Po proklamowaniu niepodległości została przyjęta Narodowa Karta Somalilandu (przyjęta 25 kwietnia 1993, weszła w życie 3 maja tego samego roku), w której art. 4 określał, że językami oficjalnymi są somalijski, arabski i angielski[23]. W tymczasowej konstytucji, przyjętej w 1997 roku, określono, że językami urzędowymi są somalijski i arabski, angielski został pozbawiony tego statusu[24]. 31 maja 2001 weszła w życie nowa konstytucja, przyjęta w referendum, która zachowała status języka urzędowego dla somalijskiego i arabskiego (art. 6)[20].
Polityka
Podsumowanie
Perspektywa
Ustrój polityczny
,_Hargeisa,_House_of_Representatives_2.JPG)
(168).jpg)
Somaliland jest republiką konstytucyjną z systemem prezydenckim. Od 2017 roku prezydentem jest Muse Bihi Abdi. Parlament Somalilandu jest dwuizbowy: w jego skład wchodzi Izba Starszych (izba wyższa) i Izba Reprezentantów (izba niższa). Izba Reprezentantów wybierana jest w wyborach powszechnych. Od 2005 roku jej przewodniczącym jest Abdirahman Mohamed Abdullahi. Członkowie Izby Starszych wybierani są przez lokalne społeczności na 6-letnie kadencje. Obie izby liczą po 82 członków[25].
W wyborach parlamentarnych w 2005 roku wzięły udział trzy partie: Partia Pokoju, Jedności i Rozwoju (Kulmiye), Zjednoczona Demokratyczna Partia Ludowa (UDUB) oraz Partia Sprawiedliwości i Dobrobytu (UCIB). Freedom House w rankingu na 2017 rok ocenił Somaliland jako częściowo wolny[18].
Uznanie międzynarodowe
Somaliland nie jest uznawany przez żadne niepodległe państwo na świecie[8]. Ma na to wpływ niestabilna sytuacja w pozostałej części Somalii, jak również spór graniczny z sąsiednim Puntlandem o regiony Sool i Sanaag[26].
Unia Afrykańska pozostaje powściągliwa w sprawie Somalilandu, obawiając się prób rewizji granic w innych częściach kontynentu, choć raport z misji UA w 2005 roku jest przychylny wobec uznania republiki[27]. Brak uznania skutkuje tym, że kraj nie może liczyć na pomoc międzynarodową i zagraniczne inwestycje w jego rozwój są bardzo ograniczone[28]. Nie ma także wsparcia w walce z rosnącym problemem terroryzmu islamskich radykałów z Somalii[7].
Somaliland od 2004 roku jest członkiem Organizacji Narodów i Ludów Niereprezentowanych[1].
1 stycznia 2024 roku została podpisana umowa pomiędzy rządami Etiopii i Somalilandu, która umożliwi Etiopii korzystanie z 20 kilometrów wybrzeża nad Zatoką Adeńską, w zamian za to zobowiązała się do rozważenia możliwości uznania Somalilandu jako niepodległego państwa[29][30][31].
Stosunki dyplomatyczne
Somaliland nie jest oficjalnie uznawany przez jakiekolwiek państwo będące członkiem ONZ, ale utrzymuje nieformalne stosunki ze swoimi sąsiadami Dżibuti[32] i Etiopią, a także z Arabią Saudyjską[33], Francją[34], Ghaną[35], Irlandią[36], Kenią[37][38], Południową Afryką[35], Stanami Zjednoczonymi[39], Szwajcarią[40], Szwecją[41], Tanzanią[37][42], Wielką Brytanią[43][44] i Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi[45][46]. Organizacje międzynarodowe współpracujące z Somalilandem to Unia Afrykańska[27], Unia Europejska[47][48], Międzyrządowa Władza ds. Rozwoju[49] i Organizacja Narodów Zjednoczonych[50][51]. Somaliland utrzymuje bliskie stosunki z Tajwanem od 2020 roku[52].
Przedstawicielstwa dyplomatyczne Somalilandu mieszczą się w Dżibuti[53], Addis Abebie[54], Londynie[55], Waszyngtonie[56] i Tajpej[57]. W Hargejsie znajduje się przedstawicielstwo dyplomatyczne Danii[58], Republiki Chińskiej[59] oraz konsulaty Etiopii[60] i Turcji[61].
Siły zbrojne
.jpg)
Siły Zbrojne Somalilandu zostały założone 2 lutego 1994[62][63] i składają się z wojsk lądowych oraz marynarki wojennej, określanej często jako straż wybrzeża[64]. W 2011 roku armia liczyła około 28 tysięcy żołnierzy[64]. Marynarka wojenna zajmuje się przede wszystkim zwalczaniem piractwa[7], którego głównym ośrodkiem jest Puntland[65]. Armia powstrzymuje także islamskich ekstremistów takich jak Asz-Szabab przed zdobywaniem kolejnych terenów[7][66]. Jednym z najważniejszych partnerów wojskowych Somalilandu jest Wielka Brytania, która angażuje się w walkę z piractwem oraz wsparła budowę siedziby sił zbrojnych tego kraju, rozpoczętej w maju 2017 roku[67]. Wydatki na siły zbrojne stanowią około 30% budżetu Somalilandu[68].
19 marca 2017 Somaliland i Zjednoczone Emiraty Arabskie podpisały umowę dotyczącą utworzenia emirackiej bazy wojskowej w porcie w Berberze[46]. Miasto jest położone około 260 km od wybrzeża zniszczonego wojną domową Jemenu, gdzie interweniuje armia Zjednoczonych Emiratów Arabskich[45][69].
Gospodarka
Podsumowanie
Perspektywa
(023).jpg)
_(2).jpg)
Waluta kraju to szyling Somalilandu, który nie jest uznawany za granicą. Za jego wydawanie odpowiada Bank Somalilandu[19]. Brak uznania niepodległości Somalilandu przez inne kraje utrudnia jego rozwój gospodarczy. Bardzo duże znaczenie mają więc pieniądze przysyłane przez emigrantów rodakom pozostającym w kraju (szacunkowo miliard USD rocznie). Za większość przelewów zagranicznych odpowiada przedsiębiorstwo Dahabshiil. W lutym 2009 roku w Hargejsie otwarto placówkę dżibutyjskiego banku Banque pour le Commerce et l'Industrie – Mer Rouge[70].
Największą firmą telekomunikacyjną jest założone w 2002 roku przedsiębiorstwo Telesom. Odpowiada za sieć GSM, telefony stacjonarne oraz dostęp do Internetu. Jego zasięg obejmuje wszystkie największa miasta w Somalilandzie oraz 40 dystryktów w Somalilandzie, jak i w Somalii. Pozostałe firmy telekomunikacyjne to Somtel[71], Telcom[72], NationLink Telecom[73] i Golis Telecom[74].
Podstawą gospodarki Somalilandu jest hodowla zwierząt gospodarskich takich jak owce, wielbłądy i bydło, a następnie sprzedaż ich do państw Zatoki Perskiej, m.in. do Arabii Saudyjskiej. Eksport zwierząt wytwarza 60% PKB kraju[75]. Aby był możliwy, w mieście Shiikh otwarto szkołę weterynaryjną[76]. W wyniku suszy w 2017 roku padło od 50% do 80% zwierząt gospodarczych[77].
Najważniejszym portem w kraju jest port w Berberze, który jest największym portem do eksportu zwierząt w regionie. Władze obiektu zatrudniają co najmniej 3500 pracowników[75]. W maju 2016 roku Somaliland podpisał umowę z emiracką firmą DP World dotyczącą zainwestowania 442 mln USD w rozbudowę portu[45]. Korzystaniem z niego zainteresowana jest także Etiopia, która w 1993 roku utraciła dostęp do morza, a obecnie większość jej handlu morskiego jest prowadzona przez Dżibuti[32][78][79][80].
Transport
Transport drogowy w Somalilandzie jest słabo rozwinięty[81]. Jednym z problemów jest duża liczba wypadków[82]. Od 2015 roku rząd Somalilandu planuje naprawę drogi łączącą Berberę z miastem Shiikh[83][84]. Najpopularniejszymi liniami lotniczymi są dżibutyjskie Daallo Airlines, które obsługują lotniska w Hargejsie, Burco i Berberze[85]. Pozostałe linie lotnicze to Air Djibouti[86], Jubba Airways[87], African Express Airways[88] i Ethiopian Airlines[89].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.