Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Skocznia narciarska
obiekt sportowy używany do skoków narciarskich Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Remove ads
Skocznia narciarska – obiekt, na którym odbywają się zawody w skokach narciarskich i kombinacji norweskiej.
Skocznia narciarska składa się z dwóch głównych części: najazdu oraz zeskoku. Najazd zakończony jest progiem. W skład zeskoku wchodzą: bula, strefa lądowania, przejście oraz wybieg. Do elementów skoczni zalicza się również wieżę sędziowską[1].
Skocznie klasyfikuje się ze względu na rozmiar. Zawody olimpijskie i mistrzowskie przeprowadzane są od lat 60. XX wieku na skoczniach normalnych i dużych, pozwalających współcześnie na skoki na odpowiednio ok. 100 i 130 metrów. Największe skocznie, nazywane potocznie skoczniami mamucimi, umożliwiają osiąganie odległości przekraczających 240–250 metrów.
Remove ads
Najazd
Podsumowanie
Perspektywa
Profil najazdu składa się z dwóch prostych segmentów połączonych krzywą przejściową w kształcie klotoidy[1]. Typowy kąt nachylenia na początku rozbiegu wynosi 30–35°[1]. Segment końcowy, na którym zawodnik wykonuje odbicie, nazywany jest progiem skoczni. Próg jest nachylony w dół pod kątem ok. 10–11°. Do lat 80. XX wieku funkcjonowały progi poziome, które „katapultowały” skoczka w górę[2][wymaga weryfikacji?].
Na górze najazdu zlokalizowana jest strefa startowa, która pozwala na regulację długości rozbiegu. W strefie tej znajdują się bramki startowe, na których umieszczana jest belka startowa. Sędziowie, przesuwając belkę do góry lub w dół, mają wpływ na prędkość, jaką uzyskuje zawodnik[2]. Bramki startowe umieszcza się w równych, nie większych niż 40 cm odstępach oraz numeruje kolejno, rozpoczynając od numeru 1 dla najniższej pozycji. Skocznia musi być tak skonstruowana, aby możliwe było dobranie długości rozbiegu pozwalającej na dalekie i bezpieczne skoki niezależnie od umiejętności zawodników, warunków wietrznych czy właściwości nawierzchni[1].
Przed wprowadzeniem belki startowej, skok rozpoczynało się startem z bramki startowej. Jednym ze stosowanych systemów regulacji długości rozbiegu były bramki umieszczane z boku najazdu na różnych wysokościach, co umożliwiało jury wybór wykorzystywanej w zawodach platformy startowej. Jedną z pierwszych skoczni, na których umożliwiono precyzyjną regulację długości rozbiegu, była Wielka Krokiew w Zakopanem, gdzie w 1962 zamontowano ruchomą platformę startową[3].
Start z bramki startowej umieszczonej na szczycie najazdu skoczni Hiawatha Park Ski Jump w Sault Ste. Marie, Ontario (Kanada), 1952
Start z bramki startowej umieszczonej z boku najazdu w czasie Tygodnia Lotów Narciarskich na Bloudkovej velikance w Planicy (Słowenia), 1960
Najazd skoczni Holmenkollbakken w Holmenkollen, Oslo (Norwegia) z widocznymi bramkami startowymi, 1972
.jpg)
.jpg)
Remove ads
Zeskok
Podsumowanie
Perspektywa
Pierwszą częścią zeskoku jest bula, czyli grzbiet skoczni, za którym zaczyna się strefa lądowania. Jeśli narciarz spada tuż za bulą, oznacza to, że nie odbił się w ogóle albo odbił się zbyt wysoko[2]. Kształt profilu buli powinien być tak dobrany, aby najwyższy punkt trajektorii lotu skoczka wypadał w połowie drogi – tym kształtem może być np. parabola sześcienna[1].
Strefa lądowania, zwana również strefą bezpieczeństwa[5], powinna być wyprofilowana w taki sposób, aby osiągane przez zawodników odległości jak najlepiej odzwierciedlały ich umiejętności – założenie to spełnia się wykorzystując wypukły łuku okręgu[1]. W przeszłości jednak były dozwolone skocznie, na których profil strefy lądowania był odcinkiem prostym[6]. Ze strefą lądowania związane są nazwane punkty na profilu skoczni. Strefa rozpoczyna się w punkcie P, przechodzi przez punkt K (nazywany obecnie punktem konstrukcyjnym) i kończy się na punkcie L[1][7]. Odległość od progu do punktu L nazywana jest rozmiarem skoczni (ang. hill size, HS)[1].
.jpg)
Punkt P, tzw. punkt normatywny[5][8][9][10] (ang. norm point[11][12] lub datum point[13]), rozpoczyna strefę lądowania. Jest najbardziej stromym punktem na profilu zeskoku skoczni (punkt przegięcia). Maksymalne dozwolone nachylenie w tym punkcie wynosi obecnie 37°[1]. W latach 60.–80. XX wieku był wykorzystywany do określenia wielkości skoczni. Z tego względu zawody na skoczni normalnej nazywano skokami na skoczni 70-metrowej, a na skoczni dużej – 90-metrowej[14][15].
Punkt K, tzw. punkt konstrukcyjny (ang. construction point[1]), służy do oceny długości skoku. Zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami, jeżeli zawodnik wyląduje w punkcie K, otrzymuje 60 punktów za odległość (120 punktów w przypadku konkursów na skoczniach mamucich)[16]. Jeśli go przeskoczy, otrzymuje punkty dodatkowe, a w przypadku wcześniejszego wylądowania są one mu odejmowane[2]. Z tego powodu jest on również nazywany punktem kalkulacyjnym (ang. calculation point[16]).
Punkt K był nazywany dawniej punktem krytycznym[5][9][10] (ang. critical point[11][12]), gdyż przed wynalezieniem stylu „V” w skokach narciarskich, lądowanie na odległościach dalszych niż punkt K było uznawane za niebezpieczne[17]. Nazwa punkt konstrukcyjny odnosi się do faktu, iż odległość od progu do punktu K to parametr początkowy w procesie konstruowania profilu skoczni[1].
Punkt L, tzw. linia bezpieczeństwa, jest to punkt wyznaczający granicę bezpieczeństwa skoków dla współczesnej techniki lotu. Poza tą linią żaden skoczek nie powinien lądować, bowiem teren niebezpiecznie się spłaszcza[2]. Od 2017 roku typowe nachylenie w tym punkcie jest zestandaryzowane, wynosi ok. 32° dla skoczni normalnych, 31° dla skoczni dużych i 28° dla skoczni mamucich[18]. Za tą linią rozpoczyna się przejście do wybiegu, które ma kształt paraboli[1].
Linia upadku, nazywana również linią kończącą odjazd lub szpalerem choinek, wyznacza granicę między przejściem a wybiegiem – położona jest w pierwszym poziomym punkcie na profilu zeskoku (kąt nachylenia 0°). Jest to linia, do której ocenia się prawidłowy skok i ostatni jego etap – tak zwany odjazd. Do tego miejsca zawodnik nie powinien upaść[2][1]. Jeżeli to zrobi, sędziowie odejmują punkty za nieprawidłowy odjazd[19].
Wybieg to teren, na którym skoczkowie wyhamowują po wylądowaniu, a następnie wypinają narty[2]. Jego długość powinna dobrana tak, aby umożliwić zawodnikowi zatrzymanie się[1]. Zbyt krótki wybieg może przyczynić się do tego, iż skoczkowie nie zdążą wytracić prędkości i uderzają w bandy z reklamami, dlatego buduje się w takich wypadkach tak zwane przeciwstoki, które powodują lepsze wytracenie prędkości[potrzebny przypis].
Remove ads
Klasyfikacja skoczni narciarskich
Podsumowanie
Perspektywa
Skocznie klasyfikowane są według swojego rozmiaru (HS), zgodnie z poniższą tabelą:
Oficjalnego podziału skoczni na skocznie normalne, duże i mamucie, dokonano po raz pierwszy w 1983 roku[21][22]. Klasyfikacji dokonywano wtedy w oparciu o położenie punktu K, klasyfikacja skoczni ze względu na rozmiar skoczni (HS) została wprowadzona w sezonie 2004/2005[potrzebny przypis]. Ostatnia aktualizacja klasyfikacji miała miejsce w maju 2023 r., kiedy Międzynarodowa Federacja Narciarska i Snowboardowa (FIS) zadecydowała o wydzieleniu nowej klasy rozmiaru skoczni, plasującej się pomiędzy skocznią dużą a skocznią mamucią, pod nazwą skocznia wielka[23]. Na chwilę ogłoszenia zmian nie istnieje jednak na świecie żaden obiekt tego typu.
Termin skocznia średnia jest niekiedy (niepoprawnie) używany zamiennie z terminem skocznia normalna[potrzebny przypis].
Przed wprowadzeniem klasyfikacji, skocznie standaryzowano ze względu na odległość punktu normatywnego[24] – skocznie 70-metrowe stały się po wprowadzeniu klasyfikacji skoczniami normalnymi, 85–90-metrowe – dużymi, a większe – mamucimi[25][26][27][28][22].
Homologacja
Podsumowanie
Perspektywa
Aby zapobiec budowie niebezpiecznie dużych skoczni, FIS ustanawia ograniczenia co do dozwolonych wartości kluczowych parametrów konstrukcyjnych. Spełnienie tych wymagań jest konieczne, aby skocznia otrzymała homologację i tym samym została dopuszczona do zawodów pod patronatem FIS. Obecnie określono maksymalną dozwoloną różnicę poziomu między progiem a wybiegiem. Limit wynosi 88 metrów dla skoczni dużych i 135 metrów dla skoczni mamucich[29]. Przeciążenie oddziałujące na skoczka na przejściu między strefą lądowania a wybiegiem nie może przekraczać 1,8 g, co ogranicza parametry skoczni dużej do odległości punktu konstrukcyjnego ok. 130 m oraz rozmiaru skoczni ok. 145 m[1].
Pierwszym historycznie obowiązującym limitem wielkości było ograniczenie odległości punktu konstrukcyjnego do 70 metrów[30]. Limit ten został złamany w 1934 roku podczas budowy Bloudkovej velikanki w Planicy (Słowenia), nazwanej mamucią skocznią narciarską, o punkcie konstrukcyjnym wynoszącym 90 m (co doprowadziło do wyodrębnienia konkurencji lotów narciarskich w 1951 roku[31]). Ograniczenie odległości punktu konstrukcyjnego dla skoczni dużej zostało później podniesione do 80 m[32], a w 1957 roku do 90 m[33][34].
Pierwsze próby homologacji skoczni sięgają 1936 roku, kiedy na XIV kongresie FIS planował podzielić je na trzy kategorie: przepisowe-międzynarodowe, przepisowe-niemiędzynarodowe i nieprzepisowe[35]. Podział ten przetrwał do czasów współczesnych pod postacią podziału kompetencji w wystawianiu certyfikatów skoczni, które mogą być wystawiane przez FIS dla zawodów międzynarodowych, lub przez związki krajowe dla zawodów krajowych na skoczniach małych i średnich, gdzie standardy mogą odbiegać od wytycznych FIS[29].
Remove ads
Zobacz też
Linki zewnętrzne
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads