Skałoskoczek

Skałoskoczek
	Chaetops frenatus
	(Temminck, 1826)
	; Samiec C. f. frenatus
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	Chaetopidae; Fjeldså, Ericson, Johansson & Zuccon, 2015
Rodzaj	Chaetops; Swainson, 1832
Gatunek	skałoskoczek
Synonimy
	Malurus frenatus Temminck, 1826;
	Malurus frenatus Temminck, 1826;
Podgatunki
	C. f. frenatus (Temminck, 1826); C. f. aurantius E.L. Layard, 1867;
	C. f. frenatus (Temminck, 1826); C. f. aurantius E.L. Layard, 1867;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Skałoskoczek^[5] (Chaetops frenatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny skałoskoczków^[5] (Chaetopidae) której jest jedynym przedstawicielem. Zasiedla Republikę Południowej Afryki i Lesotho. Bliski zagrożenia wyginięciem. Środowisko to skaliste tereny.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Wyróżniono dwa podgatunki C. frenatus^[5]:

C. frenatus frenatus – skałoskoczek duży – zachodnia RPA
C. frenatus aurantius – skałoskoczek mały – wschodnia RPA, Lesotho. Takson o niepewnej pozycji systematycznej, przez niektórych autorów wyodrębniany do rangi gatunku^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]^[11].

Występuje niewielki dymorfizm płciowy. Samiec posiada białą brew na szarej głowie, samica nie. Poza tym obie płcie identyczne. Czerwone tęczówki. Wierzch ciała szary w ciemniejsze plamki, lotki już czarne. Na skrzydle, przy lotkach, trzy białe plamki. Brązowe spód ciała i kuper, ogon szary z białymi kropkami na końcu.

Wymiary: Mierzy 24 cm i osiąga masę 48 g^[12].

Skałoskoczek duży występuje głównie w skalistych górskich formacjach fynbos, choć zasięg jego występowania rozciąga się aż po poziom morza^[4]. Skałoskoczek mały występuje na stromych trawiastych i skalistych obszarach generalnie powyżej 2250 m n.p.m., niekiedy niżej – do 1800 m n.p.m.^[11]

Zjada owady i jaszczurki. Gniazdo znajduje się w trawie rosnącej na skałach^[12]. Jest monogamiczny, gniazduje kooperatywnie. Składa 2 białe jaja, wysiadują oboje rodzice przez 19–21 dni. Opuszczają gniazdo po 18–21 dniach, po 3 tygodniach są już niezależne od rodziców^[13].

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) traktuje podgatunki skałoskoczka jako osobne gatunki i oba zalicza do kategorii „bliski zagrożenia” (NT – near threatened). Liczebność populacji skałoskoczka dużego, według szacunków z 2015 roku, zawierała się w przedziale 32 551 – 59 289 osobników. Liczebność skałoskoczka małego w 2007 roku szacowano na 100–500 tysięcy osobników. Trend liczebności populacji obu tych taksonów uznawany jest za spadkowy^[4]^[11].

[1]
J. Fjeldså, P.G.P. Ericson, U. Johansson & D. Zuccon: Three new bird family names. W: D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette (redaktorzy): Bird Families of the World: An Invitation to the Spectacular Diversity of Birds. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 33–34. ISBN 978-84-941892-0-3. (ang.).
[2]
W. Swainson: Appendix, No. I. Characters of genera and sub-genera hitherto undefined. W: J. Richardson & W. Swainson: Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America: containing descriptions of the objects of natural history collected on the late northern land expeditions under command of Captain Sir John Franklin, R.N.. Cz. 2: The Birds. London: John Murray, 1831, s. 486. (ang.).
[3]
C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l’Imprimerie royale, 1770. Paris: F.G. Levrault, 1838, s. ryc. 385. (fr.).
[4]
BirdLife International, Chaetops frenatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-18] (ang.).
[5]
Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Chaetopidae Fjeldså, Ericson, Johansson & Zuccon, 2015 - skałoskoczki - Rockjumper (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-22].
[6]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Australasian robins, rockfowl, rockjumpers, Rail-babbler. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-18]. (ang.).
[7]
Charles G. Sibley, Burt L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.
[8]
Ian Sinclair, Peter Ryan: Birds of Africa south of the Sahara. A comprehensive illustrated field guide. Kapsztad: Random House Struik, 2003. ISBN 1-86872-857-9. (ang.).
[9]
Austin Roberts, P. A. R. Hockey, William Richard John Dean, Peter Ryan: Roberts Birds of Southern Africa. Wyd. 7. Kapsztad: Trustees of the J. Voelcker Bird Book Fund, 2005. ISBN 0-620-34053-3. (ang.).
[10]
Nigel Collar, Craig Robson: Family Timaliidae (Babblers). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 291. ISBN 84-96553-42-6. (ang.).
[11]
BirdLife International, Chaetops aurantius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-18] (ang.).
[12]
Cape Rockjumper - Chaetops frenatus. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-22)].
[13]
Chaetops frenatus (Cape rock-jumper). [w:] Biodiversity Explorer [on-line]. [dostęp 2020-12-18]. (ang.).

Zdjęcia i materiały audiowizualne – skałoskoczek duży. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Zdjęcia i materiały audiowizualne – skałoskoczek mały. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[fje&inni-1] [1]
J. Fjeldså, P.G.P. Ericson, U. Johansson & D. Zuccon: Three new bird family names. W: D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette (redaktorzy): Bird Families of the World: An Invitation to the Spectacular Diversity of Birds. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 33–34. ISBN 978-84-941892-0-3. (ang.).

[swa-2] [2]
W. Swainson: Appendix, No. I. Characters of genera and sub-genera hitherto undefined. W: J. Richardson & W. Swainson: Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America: containing descriptions of the objects of natural history collected on the late northern land expeditions under command of Captain Sir John Franklin, R.N.. Cz. 2: The Birds. London: John Murray, 1831, s. 486. (ang.).

[tem-3] [3]
C.J. Temminck: Nouveau recueil de planches coloriées d’oiseaux: pour servir de suite et de complément aux planches enluminées de Buffon, édition in-folio et in-4⁰ de l’Imprimerie royale, 1770. Paris: F.G. Levrault, 1838, s. ryc. 385. (fr.).

[iucn-4] [4]
BirdLife International, Chaetops frenatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-18] (ang.).

[mk-5] [5]
Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Chaetopidae Fjeldså, Ericson, Johansson & Zuccon, 2015 - skałoskoczki - Rockjumper (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-22].

[ioc-6] [6]
F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Australasian robins, rockfowl, rockjumpers, Rail-babbler. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-18]. (ang.).

[sib&mon-7] [7]
Charles G. Sibley, Burt L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.

[sin&ryan-8] [8]
Ian Sinclair, Peter Ryan: Birds of Africa south of the Sahara. A comprehensive illustrated field guide. Kapsztad: Random House Struik, 2003. ISBN 1-86872-857-9. (ang.).

[roberts-9] [9]
Austin Roberts, P. A. R. Hockey, William Richard John Dean, Peter Ryan: Roberts Birds of Southern Africa. Wyd. 7. Kapsztad: Trustees of the J. Voelcker Bird Book Fund, 2005. ISBN 0-620-34053-3. (ang.).

[hbw12-10] [10]
Nigel Collar, Craig Robson: Family Timaliidae (Babblers). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Barcelona: Lynx Edicions, 2005, s. 291. ISBN 84-96553-42-6. (ang.).

[iucn1-11] [11]
BirdLife International, Chaetops aurantius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2020-3 [dostęp 2020-12-18] (ang.).

[ecotravel-12] [12]
Cape Rockjumper - Chaetops frenatus. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-22)].

[be-13] [13]
Chaetops frenatus (Cape rock-jumper). [w:] Biodiversity Explorer [on-line]. [dostęp 2020-12-18]. (ang.).

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Wikiwand in your browser!

Skałoskoczek

Wikiwand in your browser!

Podgatunki

Morfologia

Środowisko

Zachowanie

Status

Przypisy

Linki zewnętrzne