Gniazdowanie kooperatywne

Gniazdowanie kooperatywne – takie gniazdowanie u ptaków, podczas którego osobniki inne niż rodzice pomagają opiekować się pisklętami. Co najmniej 300^[1] gatunków ptaków odchowuje młode w ten sposób. Badania wykazały, że jest ono najbardziej rozpowszechnione wśród wróblowych.

Chwostka szafirowa (Malurus cyaneus) jest dobrym przykładem gniazdowania kooperatywnego

Czarno-białe zdjęcie przedstawiające młode kukabury chichotliwej

Istnieją dwie formy gniazdowania kooperatywnego:

• Młode ptaki nielęgowe pomagają chronić i karmić potomstwo. Dobrym przykładem są kukabury chichotliwe (Dacelo novaeguineae) – młode z poprzedniego lęgu pomagają rodzicom opiekować się swym rodzeństwem. Młode kagu (Rhynochetos jubatus) pozostają na terytorium rodziców nawet do sześciu lat pomagając karmić kolejne pisklęta zanim same założą własne gniazdo. U skałowronów (Corcorax melanorhamphos) młode pomagają nawet w budowie gniazda.
• Obowiązki związane z opieką młodych są podzielone na kilku rodziców. Badania wykazały, że takie młode dostają więcej owadów na godzinę. Przykładem jest chwostka szafirowa (Malurus cyaneus), która może tworzyć małe grupy 3 do 5 osobników gdzie obok pary posiadającej potomstwo na niewielkim terytorium przebywają wspomagające je w karmieniu młodych i ochronie terytorium.

Nie wiadomo, dlaczego gniazdowanie kooperatywne wyewoluowało u jednych gatunków ptaków, a u drugich nie. Nawet w obrębie danej rodziny ptaków może ono występować u jednych gatunków, a u innych nie, podczas gdy podobne zachowania mogą pojawiać się u niespokrewnionych bliżej z danym gatunkiem ptaków.

Przypisy

1. David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Encyklopedia Ptaki. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, 2009 ISBN 978-83-01-15733-3.

Bibliografia

• Jenni Bruce, Caren McGhee, Luba Vangelova, Richard Voght: "Encyklopedia zwierząt świata: tom 3: Ptaki" (dodatek do gazety wyborczej) tłumaczenie: Przemysław Chylarecki ISBN 978-83-7552-605-9