Sienno

Sienno – miasto w Polsce położone w województwie mazowieckim, w powiecie lipskim, w miejsko-wiejskiej gminie Sienno^[5][4]. Siedziba rzymskokatolickiej parafii św. Zygmunta w Siennie^[6].

Ten artykuł dotyczy miasta w Polsce. Zobacz też: inne znaczenia.

Sienno

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek sienneński
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	lipski
Gmina	Sienno
Prawa miejskie	1421–1870, od 2024
Burmistrz	Mariusz Strąk
Powierzchnia	10,6954[1] km²
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość	928[2] 86,77 os./km²
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	27-350[3]
Tablice rejestracyjne	WLI
Położenie na mapie gminy Sienno Sienno
Położenie na mapie Polski Sienno
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Sienno
Położenie na mapie powiatu lipskiego Sienno
51°05′08″N 21°28′30″E
TERC (TERYT)	1409054[4]
SIMC	0636650[4]
Urząd miejski Rynek 36/40 27-350 Sienno
Strona internetowa

Fragment tablicy erekcyjnej z 1442 roku w kościele św. Zygmunta w Siennie. Św. Zygmunt wspierający fundatora Dobiesława Oleśnickiego herbu Dębno. W centrum Matka Boska z Dzieciątkiem, po prawej Katarzyna z Bożydaru herbu Korczak, współfundatorka kościoła, żona Oleśnickiego. Gotycki napis wokół informuje, iż Dobiesław z Oleśnicy, kasztelan sandomierski i Katarzyna z Bożydaru ufundowali kościół pw. NMP i św. Zygmunta w 1442 roku.

Prywatne miasto szlacheckie lokowane w 1421 roku^[7], położone w drugiej połowie XVI wieku w powiecie radomskim w województwie sandomierskim^[8]. Zostało pozbawione praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączone do gminy Sienno w powiecie iłżeckim^[9]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Sienno, 1954–1972 gromady Sienno^[10] (od 1956 w powiecie lipskim^[11]), a od 1973 reaktywowanej gminy Sienno^[12]. W latach 1975–1998 należało administracyjnie do województwa radomskiego. 1 stycznia 2024 odzyskało status miasta^[1].

Części miasta

Integralne części miasta Sienno^[5][4]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
1054386	Krzywda	część miasta
1054392	Makarszczyzna	część miasta
1054417	Niwy Siennieńskie	część miasta
1054475	Przedmieście	część miasta
1054506	Sikornik	część miasta
1054601	Zakierkucie	część miasta

Historia

Historia Sienna sięga co najmniej XIV w. Około 1375 roku zbudowano pierwszy drewniany kościół, a Sienno należało do parafii w Chotczy. W latach 1431–1442 na jego miejscu wzniesiono murowany w stylu gotyckim, którego fundatorem był Dobiesław Oleśnicki, zaś konsekracji dokonał biskup Zbigniew Oleśnicki, ustanawiając parafię sienieńską. Przy kościele powstał klasztor paulinów. Pamiątką po tym jest gotycka tablica erekcyjna z piaskowca, przedstawiająca fundatorów i patronów świątyni. W XVI w. kościół został zamieniony przez Sebastiana Sienieńskiego na zbór kalwiński, katolicy konsekrowali go ponownie na początku XVIII w.

Został on częściowo zniszczony przez pożar w 1879 i podczas I wojny światowej. Odbudowany w okresie międzywojennym, jest przykładem sakralnej architektury gotyckiej. Pięć gotyckich obrazów na desce z ok. 1460 roku znajduje się w Galerii Sztuki Średniowiecznej w Muzeum Narodowym w Warszawie.

Sienno uzyskało prawa miejskie ok. 1430, zaś utraciło je po powstaniu styczniowym w 1870.

Z Sienna pochodzili wybitni członkowie rodu Oleśnickich herbu Dębno, m.in. biskup krakowski kardynał Zbigniew Oleśnicki oraz arcybiskup gnieźnieński Jakub z Sienna. Zamek Oleśnickich wznosił się we wschodniej części miasta, jego pozostałością jest tzw. Kopiec. Proboszczem w Siennie był od ok. 1531 Baltazar Opec, tłumacz i pisarz.

W Siennie kilka lat spędził ks. prof. Włodzimierz Sedlak przyczyniając się do utworzenia tuż po II wojnie światowej szkół średnich funkcjonujących do dzisiaj.

Mieszkańcy Sienna uczestniczyli w powstaniu styczniowym oraz w ruchu oporu w czasie II wojny światowej (AK i BCh). Położona 7 km na północ wieś Jawor Solecki była miejscem walk w powstaniu styczniowym i miejscem śmierci pułkownika Dionizego Czachowskiego.

Sienno stanowiło znaczne skupisko ludności żydowskiej. Pierwsza mała grupa wzmiankowana jest w 1576 roku. Gmina licząca ok. 100 osób powstała w XVIII w. W 1921 roku w Siennie o mieszkało 735 Żydów. Istniała tutaj drewniana synagoga z XVIII w. oraz cmentarz żydowski. Oba obiekty zostały zniszczone przez Niemców. W Siennie od 6 grudnia 1941 roku znajdowało się getto, w którym Niemcy zgromadzili ok. 2000 osób przed deportacją do obozu zagłady w Treblince w październiku 1942 roku. Na pograniczu Starej Wsi i Sienna znajduje się miejsce po kirkucie oznaczone pomnikiem-bramką ze stylizowanym siedmioramiennym świecznikiem. Rabinem w Siennie był przez jakiś czas Abraham Joshua Heschel, sławny żydowski filozof, teolog i pisarz.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w grudniu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2500 Żydów. We wrześniu 1942 roku zostali wywiezieni getta w Radomsku, a stamtąd do obozu zagłady Treblinka II i tam zamordowani^[13].

Herbem Sienna jest herb szlachecki Dębno, którym pieczętowały się m.in. rody Oleśnickich i Sienieńskich.

Zabytki

• Kościół pw. Św. Zygmunta
• Pozostałości po zamku Oleśnickich (tzw. Kopiec)

• 
  Kościół św. Zygmunta w Siennie
• 
  Kościół i plebania przed 1911

Sport

W Siennie swoją siedzibę ma Ludowy Klub Sportowy Zawisza Sienno, który uczestniczy w rozgrywkach Radomskiej Ligi Okręgowej. Co roku odbywa się bieg uliczny dookoła Sienna o puchar wójta gminy Sienno.

Ludzie związani z Siennem‎  

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Siennem‎.

Przypisy

1. Dz.U. z 2023 r. poz. 1472.
2. GUS - Bank Danych Lokalnych [online], stat.gov.pl [dostęp 2024-04-25].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1149 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
4. GUS. Rejestr TERYT
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Opis parafii na stronie diecezji
7. Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 156.
8. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapy, plany, Warszawa 1993, k. 3
9. Postanowienie z 17 (29) października 1869 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, s. 415)
10. Uchwała Nr 13k/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu iłżeckiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 20 grudnia 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 29 września 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 31 grudnia 1954 r., Nr. 15, Poz. 104)
11. Dz.U. z 1955 r. nr 44, poz. 288
12. Uchwała Nr XVII/80/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 8 grudnia 1972 w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie kieleckim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach z dnia 9 grudnia 1972, Nr 26, Poz. 174).
13. Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part A, s. 285.

Linki zewnętrzne

• Sienno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 564.
• Siennieński Portal Internetowy
• JewishGen