Serotonina

Serotonina (5-HT, pot. hormon szczęścia)^[1] – organiczny związek chemiczny, 5-hydroksylowa pochodna tryptaminy. Należy do grupy amin biogennych, jest hormonem tkankowym^[1][2][3][4] i ważnym neuroprzekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym^[1][5][6]. Produkowana głównie w komórkach enterochromatofilnych w błonie śluzowej jelit (około 90% serotoniny przewodu pokarmowego)^[7] i jądrach szwu w mózgu^[5], a także w szyszynce oraz trombocytach. Najwyższy poziom serotoniny występuje u noworodków, okresowo spada podczas dojrzewania, po czym ponownie wzrasta. U mężczyzn jest średnio o 20–30% niższy niż u kobiet^[1].

Serotonina

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) 3-(2-aminoetylo)-1H-indol-5-ol Inne nazwy i oznaczenia 5-hydroksytryptamina[1], 5-HT[1]
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C10H12N2O
Masa molowa	176,22 g/mol
Identyfikacja
Numer CAS	50-67-9
PubChem	5202
DrugBank	DB08839
SMILES C1=CC2=C(C=C1O)C(=CN2)CCN
InChI InChI=1S/C10H12N2O/c11-4-3-7-6-12-10-2-1-8(13)5-9(7)10/h1-2,5-6,12-13H,3-4,11H2 InChIKey QZAYGJVTTNCVMB-UHFFFAOYSA-N
Podobne związki
Podobne związki	tryptamina
Pochodne	melatonina

Serotonina występuje także w niektórych roślinach (np. pokrzywa, banan)^[1].

Biosynteza

Biosynteza i rozkład serotoniny

W organizmie powstaje na drodze enzymatycznych przemian L-tryptofanu^[1]. Odbywa się to w dwóch etapach:

1. Addycja grupy hydroksylowej do tryptofanu w obecności hydroksylazy tryptofanowej. Powstaje 5-hydroksytryptofan.
2. Dekarboksylacja powstałego 5-hydroksytryptofanu przeprowadzana przez dekarboksylazę 5-hydroksytryptofanu.

Działanie

Schemat działania serotoniny w szczelinie synaptycznej Współdziałając ze swoim metabolitem – melatoniną, reguluje sen[1]. Blokowanie jej syntezy powoduje bezsenność[1][8]. Reguluje apetyt[8] (hamuje go po spożyciu węglowodanów, zaś podwyższa po spożyciu białek) oraz temperaturę ciała, ciśnienie krwi[1] (podwyższa)[6] i jej krzepnięcie[1]. Powoduje także skurcz mięśni gładkich[6] (naczyń krwionośnych, oskrzeli, macicy i jelit)[2]. Ilość serotoniny w mózgu wpływa również na potrzeby seksualne i zachowania impulsywne. Jej niski poziom może powodować agresywność[1][8] oraz zmęczenie, zwiększoną wrażliwość na ból[1], a także zaburzenia depresyjne[1][6]. Mutacje w genie kodującym receptor serotoninowy 2A (5-HT2A) mogą dwukrotnie zwiększać ryzyko popełnienia samobójstwa u osób z takim genotypem[9].

Farmakologia

Leki wpływające na mechanizmy działania serotoniny są stosowane w lecznictwie w postaci takich grup leków jak inhibitory MAO oraz SSRI, np. fluoksetyna (Prozac)^[1]. Są to leki przeciwdepresyjne działające dopiero po dłuższym czasie zażywania (od tygodnia do miesiąca). Pełne działanie terapeutyczne ukazuje się po okresie dwóch miesięcy. Mechanizm leków czy substancji psychoaktywnych wpływających na poziom serotoniny w mózgu polega zwykle na blokowaniu jej wychwytu zwrotnego. Należy uważać przy ich stosowaniu oraz łączeniu z innymi substancjami wpływającymi na ten neuroprzekaźnik (w przypadku inhibitorów MAO – można je stosować dopiero 2 tygodnie po odstawieniu leków z grupy selektywnie blokujących i na odwrót^[10]) by nie doprowadzić do zespołu serotoninowego.

Zobacz też

• selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny
• dopamina
• adrenalina