Sądzia

Sądzia (pol. hist. Nowa Wieś^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie leszczyńskim, w gminie Włoszakowice.

Sądzia

wieś
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	leszczyński
Gmina	Włoszakowice
Liczba ludności (2008)	242
Strefa numeracyjna	65
Kod pocztowy	64-117[1]
Tablice rejestracyjne	PLE
SIMC	0377733
Położenie na mapie gminy Włoszakowice Sądzia
Położenie na mapie Polski Sądzia
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Sądzia
Położenie na mapie powiatu leszczyńskiego Sądzia
51°55′24″N 16°25′51″E[2]

Historia

Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od końca XV wieku. Kiedyś miała inną nazwę i nazywała się Nowa Wieś. Wymieniona w dokumencie zapisanym po łacinie z 1497 pod nazwą Noua Uilla, 1498 Nowawiess, 1510 Nowa Vyesz, 1531 Villa Nowa^[3].

Była wsią szlachecką należącą do lokalnego rodu szlacheckiego Krzyckich herbu Kotwicz. W 1497 miejscowość leżała w powiecie wschowskim Korony Królestwa Polskiego. W 1510 należała do parafii Krzycko Małe^[3].

W 1497 Jan Krzycki zapisał swojej żonie Katarzynie jako zabezpieczenie posagu i wiana połowę swoich części w Zbarzewie, Krzycku i Sądzi. W 1498 brat Jana Mikołaj Krzycki, który był scholastykiem w Krakowie, częściowo dał, a częściowo sprzedał swym braciom Andrzejowi oraz Piotrowi swe dobra w Krzycku i Sądzi. 1/3 majątku została dana, a pozostałe 2/3 sprzedano za 500 grzywien. W 1510 Jan Krzycki toczył proces sądowy ze swymi braćmi Andrzejem i Piotrem o podział dóbr w Krzycku, Krzycku Małym oraz Sądzi. W latach 1510–1511 Piotr Krzycki zapisał swej żonie Zofii posag oraz wiano na Krzycku, Krzycku Małym oraz Sądzi. W 1522 Andrzej Krzycki, prepozyt kolegiaty św. Floriana w Krakowie, sprzedał swemu bratankowi Mikołajowi Krzyckiemu wieś za 500 złotych. W 1523 Mikołaj Krzycki vel Zbarzewski zapisał swojej żonie Annie Strzeleckiej po 300 złotych posagu i wiana na Osowej Sieni, rezerwując sobie równoważnie dobra w Sądzi. W 1564 odnotowano znaki podziałowe oznaczone na drzewach z rodzaju olcha przez Andrzeja Krzyckiego wobec majętności jego brata stryjecznego Mikołaja Krzyckiego, które dzieliły łąki w Nowej Wsi od roli kmiecia Hankiera poddanego Krzysztofa Krzyckiego^[3].

Miejscowość odnotowano w rejestrach podatkowych. W 1510 Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej spisane z polecenia Jana Łaskiego odnotowało, że wieś ma 8 łanów oraz 9 prętów osiadłych, a jeden łan należy do sołectwa. W 1531 wieś należała do panów z Krzycka. Odnotowano pobór podatków od 3 łanów po jednym wiardunku. W 1535 pobór odbył się od 3 łanów. W 1563 miał miejsce pobór od 7 łanów oraz 1,5 pręta, jednego komornika oraz jednego komornika ubogiego. W latach 1566–1567 pobrano podatki z działu należącego do Krzysztofa Krzyckiego od jednego łana, a z działu Andrzeja Krzyckiego od 5 łanów. W 1579 pobór z Sądzi odbył się z majątku Krzysztofa Krzyckiego od 4,5 łana, zagrodnika bez roli, dwóch komorników z bydłem^[3].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.

Przypisy

1. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1150 [zarchiwizowane 2022-10-26].
2. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121102
3. Chmielewski 1986 ↓, s. 319.

Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III L-Q, zeszyt 1, hasło „Nowa Wieś”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1993, s. 319.

Linki zewnętrzne

• Sądzia jako Nowa Wieś w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”