Rowokół
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rowokół (niem. Revekol) – wzgórze polodowcowe o wysokości 114,8 m n.p.m.[1] na Wysoczyźnie Damnickiej[2], położone w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Smołdzino, w odległości 6 km od morza.
 Widok na Rowokół z jeziora Gardno | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Pasmo |
Bałtijskaja griada↗ |
| Wysokość |
114,8 m n.p.m. |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
Położenie na mapie gminy Smołdzino  | |
 54°39′21″N 17°12′36″E | |
Znajduje się na terenie Słowińskiego Parku Narodowego, bardzo dobrze widoczny z morza żeglarski punkt nawigacyjny, odnotowany na najstarszych mapach morskich tej części Bałtyku. Palone na szczycie wzgórza ogniska ułatwiały nocną żeglugę[3]. Około 0,5 km od wierzchołka Rowokołu leży wieś Smołdzino.
W 1984 roku wzgórze Rowokół i jego okolice objęto ochroną w formie rezerwatu przyrody „Rowokół” o powierzchni 562,81 ha[4], mającego na celu ochronę bukowo-jodłowego lasu na stokach wzgórza moreny czołowej o wysokości dochodzącej do 114,8 m n.p.m. Obecnie obszar ten nie jest chroniony w formie rezerwatu, lecz stanowi enklawę Słowińskiego Parku Narodowego (tzw. uroczysko Rowokół), należącą do Obwodu Ochronnego Smołdzino[5].
Pod względem geologicznym Rowokół należy do ciągu wzgórz, będących morenami czołowymi subfazy gardzieńskiej. Ten ciąg wzgórz odpowiada ostatniemu postojowi lądolodu skandynawskiego na ziemiach polskich[6].
Na szczycie znajduje się czynna od maja do września platforma widokowa na Smołdzino oraz jeziora Gardno, Łebsko i wybrzeże Bałtyku. Prowadzi tu szlak turystyczny.
Na szczycie wzgórza zarejestrowano bliżej nieokreśloną formę wału lub fosy, które okalały niewielki majdan[7]. Na stoku góry ulokowane jest grodzisko wczesnośredniowieczne datowane na IX–XI wiek. Na szczycie odkryto natomiast odosobniony pochówek dziecka wyposażony między innymi w dwie kłódki[8].
Od XII do XVI wieku na wierzchołku Rowokołu mieściło się sanktuarium Najświętszej Maryi Panny. Po sanktuarium pozostały zagłębione w gruncie fundamenty budowli, które dały asumpt do powstania wielu legend związanych z tym miejscem. Ostatnie pozostałości zostały rozebrane na początku XIX wieku[9].
W 1681 książę Ernest Bogusław von Croy zrobił zapis testamentowy sumy 200 talarów na budowę latarni morskiej na Rowokole, którego nie zrealizowano[10].
Z górą związane są liczne mity i legendy: zatopione dzwony, gorejące pieniądze, przerzucane głazy, skarb Bandemerów – w większości przywiezione w ten rejon przez niemieckich osadników[11].
Od początku XXI wieku na Wielkanoc odbywa się tu misterium ukrzyżowania Chrystusa.
W 2017 gmina Smołdzino otrzymała od ministra środowiska Jana Szyszki zgodę na wzniesienie na wzgórzu kaplicy pw. św. Mikołaja. Prace miały rozpoczęte do 2019[12]. Ten pomysł zbudził sprzeciw w środowisku rodzimowierczym[13], które 15 czerwca 2017 r. zorganizowało na Rowokole protest przeciwko zawłaszczaniu dawnych miejsc kultu[14].
Pierwsze zapisy nazwy Rowokół widnieją na starych szwedzkich mapach morskich z 1695 roku (Reefcoll) i holenderskich z 1660 roku (inne zapisy – Refkul lub Ravkuul)[15]. Na mapach morskich z początku XX wieku administracji niemieckiej widniała nazwa Revekol.
Nazwa góry, składająca się z członów „rów” i „okół”, pochodzi od istniejącego na jej szczycie grodziska i oznacza miejsce otoczone rowem i wałem[8]
Nazwę Rowokół wprowadzono urzędowo rozporządzeniem w 1949 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę Revekol Berg[16].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
