Rożnik[4][5], złotnik, sylfium[5] (Silphium L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 12[6][7] lub 17[8] gatunków. Rośliny te występują we wschodniej części Ameryki Północnej[5][7], gdzie należą do składników prerii[9] i widnych lasów[10]. Niektóre gatunki zostały rozprzestrzenione jako rośliny ozdobne. Uprawiane są także w Polsce, przy czym rożnik przerosłolistny czasem przejściowo dziczeje[5].
Rożnik strzępolistny zaliczany jest do „roślin kompasowych”, ponieważ odcinki jego liści ustawiają się równolegle do promieni południowego słońca w osi północ-południe[5][7]. Niektóre gatunki w obrębie pierwotnego zasięgu używane są jako lecznicze[7]. Ich organy podziemne, zwłaszcza kłącza, zawierają duże ilości inuliny[11]. Są to też cenione rośliny miododajne ze względu na dużą produkcję nektaru i późne kwitnienie. Nasiona są chętnie zjadane przez ptaki[10].
Naukowa nazwa rodzaju Silphion pochodzi z greki, gdzie w starożytności oznaczała niezidentyfikowaną współcześnie roślinę (→ sylfion) przedstawianą na monetach pochodzących z Cyrenajki[6].
Pokrój
Byliny osiągające od 0,2 do ponad 2,5 m wysokości (maksymalnie 3,5 m[12]), z podziemnym kłączem, korzeniem palowym lub tylko wiązką wrzecionowatych korzeni przybyszowych. Łodyga na przekroju okrągła lub czterokanciasta, zwykle prosto wzniesiona i rozgałęziona[6].
Skupione w rozecie przyziemnej, okółkowe, naprzeciwległe lub skrętoległe, czasem różne typy ulistnienia obecne na tych samych okazach. Ogonkowe lub siedzące, z blaszką z pojedynczą żyłką centralną lub z trzema, trójkątną, jajowatą, owalną do równowąskiej, u niektórych gatunków podzieloną pierzasto jedno- lub dwukrotnie. Całobrzegą lub ząbkowaną. Liście nagie lub owłosione[6], często szorstkie[12].
Zebrane w koszyczki, a te w złożone grona lub wiechy. Okrywy kwiatostanów dzwonkowate do półkolistych, o średnicy do 3 cm. Łuski okrywy trwałe, w dwóch-czterech rzędach, przy czym zewnętrzne są szersze i liściowate, a wewnętrzne mniejsze i cieńsze. Dno kwiatostanowe płaskie lub lekko wypukłe, pokryte plewinkami. Na skraju wyrastają słupkowekwiaty języczkowe w jednym do czterech szeregów (w liczbie od 8 do kilkudziesięciu). Wewnątrz koszyczka rozwijają się pręcikowekwiaty rurkowate. Korony kwiatów są żółte lub białe[6]. Koszyczki wraz z kwiatami języczkowymi mogą osiągać ok. 10 cm średnicy[5].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
Jennifer A. Clevinger:Silphium Linnaeus.[w:] Flora of North America [on-line].eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA..[dostęp 2019-11-29].
Zbigniew Podbielkowski:Fitogeografia części świata. Ameryka, Australia, Oceania, Antarktyda.Warszawa:Wydawnictwo Naukowe PWN,1995,s.91. ISBN83-01-07601-1.
Kowalski R., Wierciński J..Ocena niektórych gatunków Silphium jako surowców inulinowych.„Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E, Agricultura”.59, 1,s.189-195,2004.
ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 168, ISBN978-83-62975-45-7.
