Richard Lynch

Richard Hugh Lynch^[1] (ur. 12 lutego 1940 w Brooklynie, zm. 19 czerwca 2012 w Palm Springs^[2] (niektóre źródła podają Yucca Valley^[3]) – amerykański aktor i producent filmowy i telewizyjny.

Richard Lynch

Imię i nazwisko	Richard Hugh Lynch
Data i miejsce urodzenia	12 lutego 1940 Brooklyn
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 2012 Palm Springs
Zawód	aktor, producent
Współmałżonek	Béatrix Lynch (19??-19??; rozwód); 1 dziecko Lily Lynch (?-?)
Lata aktywności	1965–2012

Życiorys

Wczesne lata

Urodził się w nowojorskim w Brooklynie^[4] w irlandzkiej rodzinie rzymskokatolickiej. Miał starszego brata Barry’ego J. (ur. 23 stycznia 1944)^[5], który został także aktorem. Przez cztery lata służył w United States Marine Corps^[6]. Uczył się aktorstwa w Herbert Berghof Studios na Manhattanie i konserwatorium Actors Studio.

W 1967 w nowojorskim Central Parku, pod wpływem narkotyków LSD, podpalił się, stąd pozostały na jego ciele blizny^[7][8].

Kariera

W 1965 zadebiutował na Broadwayu jako Ludwik XIII w sztuce Johna Whitinga Demony^[9]. W 1970 wystąpił w produkcji off-broadwayowskiej Jednorazowa przygoda hałaśliwego pasażera (One Night Stands of a Noisy Passenger)^[10] w roli u boku Roberta De Niro, Diane Ladd i Sally Kirkland^[11].

Karierę ekranową rozpoczął w 1973^[12] od występu w roli Rileya w dramacie Jerry’ego Schatzberga Strach na wróble (Scarecrow). Stał się znany z małego ekranu dzięki telewizyjnym postaciom w serialach science fiction, w tym Battlestar Galactica (1978) i Star Trek: Następne pokolenie (1993).

W 1982 za kreację złego króla Titusa Cromwella w filmie Alberta Pyuna Miecz i czarnoksiężnik (The Sword and the Sorcerer) Academy of Science Fiction, Fantasy and Horror Films przyznała mu nagrodę Saturna.

Dzięki charakterystycznemu wyglądowi grał role czarnych charakterów w filmach, m.in.: Strach na wróble, Mały Nikita czy Halloween^[13][14].

Życie prywatne

Był dwukrotnie żonaty; z Beatrix, z którą miał syna Christophera Lyncha (ur. 10 marca 1970, zm. 10 października 2005 na zapalenie płuc), i Lily^[15].

Zmarł 19 czerwca 2012 w Palm Springs w stanie Kalifornia na atak serca^[16][17].

Filmografia

Filmy fabularne

• 1973: Strach na wróble (Scarecrow) jako Riley
• 1976: Bóg mi powiedział (God Told Me To) jako Bernard Phillips
• 1977: Kaskaderzy (Stunts) jako Pete Lustig
• 1980: Wzór (The Formula) jako generał Helmut Kladen/Frank Tedesco
• 1982: Miecz i czarnoksiężnik (The Sword and the Sorcerer) jako Król Cromwell
• 1985: Inwazja na USA (Invasion U.S.A.) jako Michaił Rostow/Michael Hames
• 1987: Barbarzyńcy (The Barbarians) jako Kadar
• 1988: Mały Nikita (Little Nikita) jako Scuba
• 1990: The Forbidden Dance jako Benjamin Maxwell
• 1990: Kojak: Flowers for Matty (TV) jako Sands
• 1994: Cyborg 3 (Cyborg 3: The Recycler) jako Anton Lewellyn
• 2009: Mroczne niebo (Dark Fields) jako Karl Lumis

Seriale TV

• 1975: Starsky i Hutch (Starsky & Hutch) jako Zane
• 1977: Ulice San Francisco (Streets of San Francisco) jako Harry Kraft
• 1978: Battlestar Galactica jako Wolfe
• 1978: Starsky i Hutch (Starsky & Hutch) jako Lionel Fitzgerald II
• 1979: Barnaby Jones jako Terry Shaw
• 1979: Aniołki Charliego (Charlie’s Angels) jako Freddie Jefferson
• 1979: Starsky i Hutch (Starsky & Hutch) jako Joey
• 1980: Galactica 1980 jako Xavier
• 1981: Vega$ jako Benjamin Lang
• 1983: T.J. Hooker jako Virgil Dobbs
• 1984: Niebezpieczne ujęcia (Cover Up) jako Moreau
• 1984: Drużyna A (The A-Team) jako Johnny Turian
• 1985: Airwolf jako John Bradford Horn / Gerald Van Dorian / Neal Streep
• 1985: Strach na wróble i pani King (Scarecrow and Mrs. King) jako Craig Eiger
• 1985: Riptide jako Martin Stonewall
• 1990: Zawód policjant (True Blue)
• 1992: Napisała: Morderstwo (Murder, She Wrote) jako Michael O’Connor
• 1993: Star Trek: Następne pokolenie (Star Trek: The Next Generation) jako Baran
• 1994: Napisała: Morderstwo (Murder, She Wrote) jako Philip de Kooning
• 1995: Słoneczny patrol (Baywatch) jako Diederick
• 1995: Nieśmiertelny (Highlander: The Series)
• 1998: Mike Hammer, Prywatne Oko (Mike Hammer, Private Eye) jako Graham Mintner
• 1999: Air America jako Glen
• 1999: Brygada Acapulco (Acapulco HEAT) jako Elliot Roth
• 2002: Sześć stóp pod ziemią (Six Feet Under) jako uczestnik ceremonii
• 2003: Czarodziejki (Charmed) jako Cronyn

Przypisy

1. Richard Lynch. Listal. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
2. Richard Lynch (1940-2012). Find a Grave Memorial. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
3. Richard Lynch. AlloCiné. [dostęp 2016-12-28]. (fr.).
4. Richard Lynch. SensaCine.com. [dostęp 2016-12-28]. (hiszp.).
5. Barry Lynch w bazie IMDb (ang.)
6. Richard Lynch, scar-faced character actor, dies at 72. „Los Angeles Times”. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
7. Sadie Gennis (2012-06-21): Halloween Actor Richard Lynch Dies at 76. „TV Guide”. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
8. Lynch Got Second Chance. Times Daily (Florence (Alabama), 1971-03-17). [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
9. Richard Lynch – Actor. Internet Broadway Database. [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
10. Richard Lynch. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-08-24]. (ang.).
11. One Night Stands of a Noisy Passenger (1970-1975). slleiter.com. [dostęp 2021-08-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-12)]. (ang.).
12. Rovi: Richard Lynch Biography. AllMovie. [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
13. Richard Lynch. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
14. Richard Lynch. MYmovies. [dostęp 2016-12-28]. (wł.).
15. Richard Lynch Biography (1936-). Film Reference. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
16. Zmarł Richard Lynch. Onet.pl. [dostęp 2016-12-28]. (pol.).
17. Richard Lynch, Who Played Bad Guys, Dies at 76. „New York Times”. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Richard Lynch w bazie IMDb (ang.)
• Richard Lynch w bazie Filmweb
• Richard Lynch w bazie Notable Names Database (ang.)

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 000000011872905X, 000000011880892X
• VIAF: 10033876, 107566277
• LCCN: no97065698
• GND: 1289288283
• BnF: 138968892
• SUDOC: 160120381
• BNE: XX4897421
• PLWABN: 9810553212005606