Sześć stóp pod ziemią

Sześć stóp pod ziemią (ang. Six Feet Under) – wielokrotnie nagradzany, amerykański serial telewizyjny produkowany w latach 2001–2005 przez stację telewizyjną HBO, stworzony przez scenarzystę American Beauty (1999) Alana Balla.

Ten artykuł dotyczy serialu. Zobacz też: inne znaczenia nazwy Six feet under.

Sześć stóp pod ziemią

Six Feet Under

Gatunek	dramat
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Oryginalny język	angielski
Główne role	Peter Krause Michael C. Hall Frances Conroy Lauren Ambrose Mathew St. Patrick Freddy Rodriguez Rachel Griffiths
Liczba odcinków	63
Liczba serii	5 sezonów
Nagrody	m.in. Nagrody Emmy: 9 wygranych i 43 nominacje (w tym 4 za najlepszy serial dramatyczny); Złote Globy: 3 wygrane (w tym 1 za najlepszy serial dramatyczny) i 32 nominacje (w tym 2 za najlepszy serial dramatyczny)
Produkcja
Produkcja	Alan Ball
Reżyseria	Alan Ball
Scenariusz	Alan Ball
Muzyka	Thomas Newman
Czas trwania odcinka	ok. 60 min (w oryg. brak reklam)
Pierwsza emisja
Data premiery	3 czerwca 2001
Stacja telewizyjna	USA: HBO PL: HBO, TVN, Fox Life
Lata emisji	USA: 3 czerwca 2001 – 21 sierpnia 2005
Status	zakończony
Strona internetowa

Akcja serialu skupia się wokół zakładu pogrzebowego „Fisher & Sons”, prowadzonego przez rodzinę Fisherów i opowiada o ich życiu po śmierci głowy rodziny. Miejscem akcji jest współczesne Los Angeles. Tytuł oznacza w potocznym angielskim śmierć – 6 stóp (ok. 1,83 m) to tradycyjna głębokość, na której chowane są zwłoki zmarłego.

Wyprodukowano łącznie 63 odcinki. Prawie każdy rozpoczynał się sceną śmierci osoby, której przygotowaniami do pogrzebu zajmował się potem zakład Fisherów.

Motyw przewodni

Serial skupia się na ludzkiej śmiertelności i życiu ludzi, którzy mają z nią kontakt codziennie. Twórca produkcji, Alan Ball, wyjaśniając przesłanie serialu, przytacza pytania, na jakie ma odpowiedzieć:

Kim są kierownicy zakładów pogrzebowych, których wynajmujemy, aby zmierzyli się za nas ze śmiercią? Jaki ma to wpływ na ich życie – dorastających w domu z ludzkimi zwłokami w piwnicy, zastających jako dzieci swojego ojca pracującego nad martwym ciałem na stole? Co to znaczy dla ciebie?^[1]

W Sześciu stopach pod ziemią to rodzina Fisherów analizuje te pytania. Przez 5 sezonów, 63 odcinki główne postaci doświadczają kryzysów będących w ścisłym związku z ich otoczeniem i żalu z nimi związanego. Alan Ball odnosi te przeżycia i wybór tytułu dla serialu ponownie do stałego założonego konceptu:

Sześć stóp pod ziemią odnosi się nie tylko do bycia zagrzebanym, jak pogrzebane jest ludzkie ciało, ale też do pierwotnych emocji i uczuć toczących się pod powierzchnią. W sytuacji otaczającej śmierci, dla równowagi, rodzi się potrzeba pewnej intensywności doznań, chęć ucieczki. Uganianie się Nate'a za kobietami, seksualne eksperymentowanie Claire, uprawianie seksu przez Davida z męskimi prostytutkami w miejscach publicznych, kolejne romanse Ruth – to siła życiowa starająca się przebić przez całe to cierpienie, żal i depresję^[2].

Obsada i bohaterowie

Aktor	Postać	Rodzaj roli					Opis
		Sezon 1	Sezon 2	Sezon 3	Sezon 4	Sezon 5
Obsada główna
Krause !Peter Krause	Fisher Nate !Nate Fisher	Główna					Najstarszy syn Ruth i Nathaniela, współwłaściciel domu pogrzebowego.
Hall !Michael C. Hall	Fisher David !David Fisher	Główna					Drugie dziecko Ruth i Nathaniela, współwłaściciel domu pogrzebowego.
Conroy !Frances Conroy	Fisher Ruth !Ruth Fisher	Główna					Matka Nate’a, Davida i Claire, wdowa po Nathanielu, chwilowo florystka.
Ambrose !Lauren Ambrose	Fisher Claire !Claire Fisher	Główna					Najmłodsza córka Ruth i Nathaniela, artystka, chwilowo sekretarka.
Rodríguez Freddy !Freddy Rodríguez	Diaz Federico !Federico Diaz	Główna					Pracownik, a później współwłaściciel domu pogrzebowego.
Patrick !Mathew St. Patrick	Charles Keith !Keith Charles	Główna					Partner Davida, policjant, a później ochroniarz.
Griffiths !Rachel Griffiths	Chenowith Brenda !Brenda Chenowith	Główna					Partnerka, a później żona Nate’a. Praktykantka shiatsu, a później terapeutka.
Sisto !Jeremy Sisto	Chenowith Billy !Billy Chenowith	Główna	Drugoplanowa				Brat Brendy, artysta, cierpiący na chorobę afektywną dwubiegunową.
Machado !Justina Machado	Diaz Vanessa !Vanessa Diaz	Drugoplanowa				Główna	Żona Federico, pielęgniarka.
Cromwell !James Cromwell	Sibley George !Goerge Sibley			Drugoplanowa	Główna		Drugi mąż Ruth, profesor geologii.
Obsada drugoplanowa
Jenkis !Richard Jenkins	Fisher Nathaniel, Sr. !Nathaniel Fisher Sr.	Drugoplanowa					Patriarcha rodziny Fisherów, ojciec Nate’a, Davida i Claire, a przed swoją śmiercią mąż Ruth.
Cassidy !Joanna Cassidy	Chenowith Margaret !Margaret Chenowith	Drugoplanowa					Matka Brendy i Billy’ego, żona Bernarda, psychiatra.
Rodríguez Giancarlo !Giancarlo Rodríguez	Diaz Julio !Julio Diaz	Drugoplanowa	Gościnna	Drugoplanowa			Syn Federico i Vanessy.
Maculan Tim !Tim Maculan	Jack !ojciec Jack	Drugoplanowa					Kapłan odprawiający pogrzeby.
Balfour !Eric Balfour	Dimas Gabriel !Gabriel Dimas	Drugoplanowa		Gościnna			Uzależniony od narkotyków chłopak Claire.
Foxworth !Robert Foxworth	Chenowith Bernard !Bernard Chenowith	Drugoplanowa		Gościnna			Mąż Margaret, ojciec Brendy i Billy’ego, psychiatra.
O’Ross !Ed O’Ross	Nikolai	Drugoplanowa				Gościnna	Partner Ruth, prowadzący kwiaciarnię.
Black !Marina Black	McKenna Parker !Parker McKenna	Drugoplanowa					Szkolna przyjaciółka Claire.
Norona !David Norona	Deitman Gary !Gary Deitman	Drugoplanowa					Doradca zawodowy Claire.
Hershberger !Gary Hershberger	Gilardi Matthew !Matthew Gilardi	Drugoplanowa	Gościnna				Pracownik zakładu pogrzebowego Kroehner.
Begley !Ed Begley Jr.	Gunderson Hiram !Hiram Gunderson	Drugoplanowa				Drugoplanowa	Partner Ruth.
Douglas !Illeana Douglas	Angela	Drugoplanowa				Gościnna	Chwilowo pracownica zakładu pogrzebowego, a później kochanka Federico.
White !Julie White	Dalton-Huntley !Mitzi Dalton-Huntley	Gościnna	Drugoplanowa				Prowadząca zakład pogrzebowy Kroehner.
Clarkson !Patricia Clarkson	O’Connor Sarah !Sarah O’Connor		Drugoplanowa	Gościnna		Drugoplanowa	Siostra Ruth, artystka.
Taylor !Lili Taylor	Kimmel Lisa !Lisa Kimmel Fisher		Drugoplanowa				Pierwsza żona Nate’a, matka Mayi.
Marsala !Melissa Marsala	Angelica		Gościnna	Drugoplanowa		Gościnna	Siostra Vanessy.
Polk !Aysia Polk	Charles Taylor !Taylor Charles		Drugoplanowa	Gościnna			Siostrzenica Keitha.
Pitoc !John Paul Pitoc	Phil		Gościnna	Drugoplanowa			Chwilowo pracownik zakładu pogrzebowego i partner Claire.
Waymire !Kellie Waymire	Melissa		Drugoplanowa				Przyjaciółka Brendy, prostytutka.
Micheaux !Nicki Micheaux	Charles Karla !Karla Charles		Drugoplanowa				Uzależniona od narkotyków siostra Keitha i matka Taylor.
Bates !Kathy Bates	Bettina			Drugoplanowa			Przyjaciółka Sarah i Ruth.
Macdissi !Peter Macdissi	Castro-Staal Olivier !Olivier Castro-Staal			Drugoplanowa			Nauczyciel Claire w szkole artystycznej i partner Margaret.
Foster !Ben Foster	Corwin Russell !Russell Corwin			Drugoplanowa		Gościnna	Partner Claire, poznany w szkole artystycznej.
Tosh Brenna !Brenna Tosh	Fisher Maya !Maya Fisher			Drugoplanowa			Córka Nate’a i Lisy.
Tosh Bronwyn !Bronwyn Tosh
Willson !Rainn Wilson	Martin Arthur !Arthur Martin			Drugoplanowa		Gościnna	Pracownik zakładu pogrzebowego, współlokator Fisherów i przyjaciel Ruth.
Theroux !Justin Theroux	Joe			Gościnna	Drugoplanowa		Partner Brendy.
DeLeón !Idalis DeLeón	Sophia			Gościnna	Drugoplanowa		Kochanka Federico.
O’Hara !Catherine O’Hara	Ward Carol !Carol Ward			Drugoplanowa		Gościnna	Szefowa Lisy, producentka filmowa.
Grayden !Sprague Grayden	Miller Anita !Anita Miller				Drugoplanowa	Gościnna	Przyjaciółka Claire ze szkoły artystycznej.
Facinelli !Peter Facinelli	Jimmy				Drugoplanowa	Gościnna	Przyjaciel Claire ze szkoły artystycznej.
Suvari !Mena Suvari	Edie				Drugoplanowa		Przyjaciółka Claire ze szkoły artystycznej.
Weston !Michael Weston	Jake				Drugoplanowa	Gościnna	Uzależniony od narkotyków mężczyzna, który atakuje Davida.
Holmes !Tina Holmes	Sibley Maggie !Maggie Sibley				Gościnna	Drugoplanowa	Córka George’a i kochanka Nate’a.
Malloy !Matt Malloy	Pasquese Roger !Roger Pasquese				Drugoplanowa		Szef Keitha.
Dretzin !Julie Dretzin	Barb				Drugoplanowa	Gościnna	Siostra Lisy.
Yagher !Jeff Yagher	Hoyt				Drugoplanowa	Gościnna	Mąż Barb.
Trachtenberg !Michelle Trachtenberg	Celeste				Drugoplanowa		Piosenkarka, dla której pracuje Keith.
Cannavale !Bobby Cannavale	Javier				Drugoplanowa		Kolega Keitha.
Messina !Chris Messina	Fairwell Ted !Ted Fairwel					Drugoplanowa	Kolega z pracy, a następnie partner Claire.
Berry !Kendré Berry	Charles-Fisher Durrell !Durrell Charles-Fisher					Drugoplanowa	Adoptowany syn Davida i Keitha.
Sanders !C.J. Sanders	Charles-Fisher Anthony !Anthony Charles-Fisher					Drugoplanowa	Adoptowany syn Davida i Keitha.
Ramsay !Anne Ramsay	Feldman Jackie !Jackie Feldman					Drugoplanowa	Przyjaciółka Brendy.

Drzewo genealogiczne

Nathaniel Samuel Fisher sr 1943-2000

Ruth O’Connor Fisher 1942-2025

Bernard Chenowith

Margaret Chenowith

George Sibley

Żona

Keith Dwayne Charles 1968-2029

David James Fisher 1969-2044

Claire Simone Fisher 1983-2085

Nathaniel Samuel Fisher jr 1965-2005

Brenda Chenowith 1969-2051

Billy Chenowith

Lisa Kimmel-Fisher 1967-2003

Maggie Sibley

Brian Sibley

Anthony Charles-Fisher

Durrell Charles-Fisher

Willa Fisher-Chenowith 2005-

Maya Kimmel Fisher 2002-

Lista odcinków

Osobny artykuł: Lista odcinków serialu Sześć stóp pod ziemią.

Sezon 1	Sezon 2	Sezon 3	Sezon 4	Sezon 5	Razem
13 odcinków	13 odcinków	13 odcinków	12 odcinków	12 odcinków	63 odcinki

Ścieżka dźwiękowa

• Six Feet Under, 2002
• Six Feet Under, Vol. 2: Everything Ends, 2005

Odbiór serialu

Opinie krytyków

Serial spotkał się z dobrym odbiorem krytyków filmowych. Agnieszka Holland uważa serial Sześć stóp pod ziemią, obok m.in. Rodziny Soprano, za nowatorski w historii telewizji, który „przełamał barierę obyczajowego małego realizmu”^[3]. Holland wskazuje także na większą oryginalność i wartość artystyczną tych seriali, wobec innych kontrowersyjnych i odważnych produkcji, jak Seks w wielkim mieście czy Ostry dyżur. Sześć stóp pod ziemią wielokrotnie pojawiał się w zestawieniach najlepszych seriali^{[4][5][6][7][8]}, jak i najwybitniejszych finałowych odcinków wszech czasów^{[9][10][11][12][13]}.

Nagrody

Złote Globy

3 wygranych (w tym 1 za najlepszy serial dramatyczny) i 32 nominacje (w tym 2 za najlepszy serial dramatyczny)

2002

• Najlepsza kobieca rola drugoplanowa w serialu, miniserialu lub filmie telewizyjnym
  • Rachel Griffiths
• Najlepszy serial obyczajowy

2004

• Najlepsza rola kobieca w serialu obyczajowym
  • Frances Conroy

Nagrody Emmy

9 wygranych i 43 nominacje (w tym 4 za najlepszy serial dramatyczny)

2002

• Najlepszy casting serialu obyczajowego
  • Libby Goldstein, Junie Lowry-Johnson i Julie Tucker
• Najlepsza reżyseria serialu obyczajowego (pilot serialu)
  • Alan Ball
• Najlepsza rola gościnna w serialu obyczajowym
  • Patricia Clarkson
• Najlepszy montaż czołówki
  • Eric Anderson, Scott Hudziak, Paul Matthaeus Danny Yount
• Najlepsza muzyka czołówki
  • Thomas Newman
• Najlepsza charakteryzacja (Kategoria:protezy)
  • Kylie Bell, Donna-Lou Henderson, Justin Henderson, Thomas Floutz, Todd Masters, Dan Rebert, Lee Romaire, Scott Tebeau (odcinek pt. A Private Life)

2003

• Najlepszy casting serialu obyczajowego
  • Libby Goldstein, Junie Lowry-Johnson

2006

• Najlepsza rola gościnna w serialu obyczajowym
  • Patricia Clarkson
• Najlepsza charakteryzacja protezowa dla serialu, miniserialu, filmu telewizyjnego lub programu specjalnego

Nagroda Gildii Aktorów Filmowych

3 wygranych i 5 nominacji

2003

• Najlepszy zespół aktorski w serialu obyczajowym

2004

• Najlepszy zespół aktorski w serialu obyczajowym
• Najlepsza rola kobieca w serialu obyczajowym
  • Frances Conroy

Emisja

W Polsce serial emitowany przez stacje:

• HBO – emisja premierowa
• TVN – emisja w telewizji ogólnodostępnej
• TVN 7 – emisja powtórkowa z TVN
• TVN Lingua – emisja powtórkowa w wersji angielskiej
• Fox Life – emisja od 25 grudnia 2008

Przypisy

1. AlanA. Ball AlanA., Six Feet Under: The Complete Series – „In Memoriam” featurette, HBO Home Video. Brak numerów stron w książce
2. BallB. Alan BallB., Six Feet Under: The Complete Fifth Season – „Everyone's Waiting” audio commentary, HBO Home Video. Brak numerów stron w książce
3. Cała prawda o serialach [online], Dziennik.pl, 18 października 2008 [dostęp 2009-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2008-10-19] (pol.).
4. The 100 Best TV Shows of All-TIME. time.com. [dostęp 2009-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (26 lutego 2009)]. (ang.).
5. The 50 greatest shows of all time. empireonline.com. [dostęp 2009-04-08]. (ang.).
6. The 50 best US television shows. timesonline.co.uk. [dostęp 2009-04-23]. (ang.).
7. The Ten Best TV Shows of All Time [online], Mattmedia.net, 14 maja 2007 [dostęp 2009-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2008-12-05] (ang.).
8. KimK. Potts KimK., 50 Best TV Dramas Ever [online], Aol Television, 11 marca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2010-01-02].
9. LarryL. Caroll LarryL., TV's All-Time Best Sesies' Finales [online], Microsoft News [dostęp 2009-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-04-19] (ang.).
10. The Ten Best Television Series Finales, Blogcritics, 27 marca 99 [dostęp 2009-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-05-20] (ang.).
11. 5 Best TV Finales [online], Pop Vultures, 14 marca 2008 [dostęp 2009-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-08-14] (ang.).
12. Best Ever Series Finales [online], UGO.com [dostęp 2009-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2009-08-23] (ang.).
13. TV's Best Finales Ever [online], TV Guide [dostęp 2016-10-12] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-12] (ang.).

Linki zewnętrzne

• Sześć stóp pod ziemią w bazie IMDb (ang.)
• Sześć stóp pod ziemią w bazie Filmweb
• Oficjalna strona serialu na HBO.com
• Sześć stóp pod ziemią w bazie Filmweb
• Sześć stóp pod ziemią w bazie IMDb (ang.)
• Strona serialu na tv.com. tv.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-11)].

Kontrola autorytatywna (serial telewizyjny):

• BnF: 150506476

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: topic/Six-Feet-Under