Szczur

Szczur
	Rattus
	G. Fischer, 1803
	; Przedstawiciel rodzaju – szczur wędrowny (R. norvegicus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Rattini
Rodzaj	szczur
	Typ nomenklatoryczny
	Mus decumanus Pallas, 1779 (= Mus norvegicus Berkenhout, 1769)
Synonimy
	Rattus Frisch, 1775; Ruttus G. Fischer, 1803; Rattus S.D.W., 1836; Acanthomys J.E. Gray, 1867; Epimys Trouessart, 1881; Stenomys O. Thomas, 1910; Epinomys Elliot, 1917; Christomys Sody, 1941; Cironomys Sody, 1941; Geromys Sody, 1941; Mollicomys Sody, 1941; Octomys Sody, 1941; Pullomys Sody, 1941; Togomys Dieterlen, 1989;
Gatunki
	49 gatunków (w tym 8 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	49 gatunków (w tym 8 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Szczur^[12], seramoszczur^[12] (Rattus) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae), obejmujący kilkadziesiąt gatunków. Do najbardziej rozpowszechnionych należą, występujące również w Polsce, szczur śniady i szczur wędrowny, a także występujący w południowo-wschodniej Azji i na wyspach Pacyfiku szczur polinezyjski.

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Szczury występują na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy^[13]^[14]^[15]. Z ludźmi dotarły także na wiele wysp i archipelagów położonych na oceanach.

Długość ciała (bez ogona) 65–300 mm, długość ogona 77–330 mm, długość ucha 14,6–27 mm, długość tylnej stopy 17–50 mm; masa ciała 22–540 g^[14]^[16].

Rodzaj zdefiniował w 1803 roku niemiecki przyrodnik i anatom Johann Fischer von Waldheim w książce swojego autorstwa poświęconej historii Narodowego Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu^[1]. Na gatunek typowy Fischer wyznaczył (oznaczenie monotypowe) szczura wędrownego (R. norvegicus).

Etymologia

Rattus (Ruttus): łac. rattus ‘szczur’^[17].
Acanthomys: gr. ακανθα akantha ‘kolec, cierń’, od ακη akē ‘punkt’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Acanthomys leucopus J.E. Gray, 1867.
Epimys (Epinomys): gr. επι epi ‘w pobliżu, blisko’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[19]. Gatunek typowy: Mus rattus Linnaeus, 1758.
Stenomys: gr. στηνος stēnos ‘wąski, cienki’^[20]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus verecundus O. Thomas, 1904.
Christomys: Wyspa Bożego Narodzenia (ang. Christmas Island); gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus macleari O. Thomas, 1887.
Cironomys: gr. κειρω keirō ‘obciąć, ostrzyc’^[22]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Rattus hoogerwerfi Chasen, 1939.
Geromys: gr. γηρας gēras ‘starość’^[23]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus gestri O. Thomas, 1897 (= Mus sordidus Gould, 1858).
Mollicomys: łac. mollis ‘miękki, delikatny’^[24]; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus hoffmanni Matschie, 1901.
Octomys: gr. οκτω oktō ‘osiem’^[25]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus concolor Blyth, 1859 (= Mus exulans Peale, 1848).
Pullomys: łac. pullus ‘ciemnego koloru’^[26]; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[21]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus pulliventer G.S. Miller, 1902 (= Mus rattus Linnaeus, 1758).
Togomys: Togo, Afryka Zachodnia; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Togomys melanoderma Dieterlen, 1986 (= Mus exulans Peale, 1848).

Podział systematyczny

Szeroki zakres zmienności morfologicznej uniemożliwia obecnie obiektywną ogólną diagnozę i najprawdopodobniej takson ten składa się z kilku monofiletycznych klastrów^[15]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie i wymarłe po 1500 roku gatunki^[27]^[16]^[13]^[12]:

Rattus timorensis Kitchener, K.P. Aplin & Boeadi, 1991 – szczur timorski
Rattus hainaldi Kitchener, How & Maharadatunkamsi, 1991 – szczur floreski
Rattus nativitatis (O. Thomas, 1889) – szczur ospały – takson wymarły
Rattus macleari (O. Thomas, 1887) – szczur płaczliwy – takson wymarły
Rattus everetti (Günther, 1879) – szczur dżunglowy
Rattus xanthurus (J.E. Gray, 1867) – szczur żółtoogonowy
Rattus pelurus Sody, 1941 – szczur wyspowy
Rattus facetus G.S. Miller & Hollister, 1921
Rattus marmosurus O. Thomas, 1921 – szczur oposowaty
Rattus bontanus O. Thomas, 1921 – szczur stokowy
Rattus salocco Tate & Archbold, 1935 – szczur salokański
Rattus elaphinus Sody, 1941 – szczur archipelagowy
Rattus feileri P.-H. Fabre, Portela Miguez, Holden, Fitriana, Semiadi, Musser & K.M. Helgen, 2023
Rattus taliabuensis P.-H. Fabre, Miguez Miguez, Holden, Fitriana, Semiadi, Musser & K.M. Helgen, 2023
Rattus feliceus O. Thomas, 1920 – szczur szczęśliwy
Rattus ceramicus (O. Thomas, 1920) – seramoszczur górski
Rattus morotaiensis R. Kellogg, 1945 – szczur molucki
Rattus halmaheraensis P.-H. Fabre, Portela Miguez, Holden, Fitriana, Semiadi, Musser & K.M. Helgen, 2023
Rattus ombirah P.-H. Fabre, Miguez Miguez, Holden, Fitriana, Semiadi, Musser & K.M. Helgen, 2024
Rattus lutreola (J.E. Gray, 1841) – szczur błotny
Rattus sordidus (Gould, 1858) – szczur ciemny
Rattus tunneyi (O. Thomas, 1904) – szczur blady
Rattus fuscipes (Waterhouse, 1839) – szczur zaroślowy
Rattus villosissimus (Waite, 1898) – szczur długowłosy
Rattus colletti (O. Thomas, 1904) – szczur aluwialny
Rattus leucopus (J.E. Gray, 1867 – szczur koralowy
Rattus jobiensis Rümmler, 1935 – szczur zatokowy
Rattus verecundus (O. Thomas, 1904) – szczur skromny
Rattus novaeguineae J.M. Taylor & Calaby, 1982 – szczur nowogwinejski
Rattus praetor (O. Thomas, 1888) – szczur kłujący
Rattus nikenii Maryanto, Sinaga, Achmadi & Maharadatunkmsi, 2010 – szczur gruby
Rattus steini Rümmler, 1935 – szczur papuaski
Rattus giluwensis J. Edwards Hill, 1960 – szczur giluweński
Rattus pococki (Ellerman, 1941) – szczur wyżynny
Rattus richardsoni (Tate, 1949) – szczur lodowcowy
Rattus omichlodes (Misonne, 1979) – szczur młakowy
Rattus vandeuseni (J.M. Taylor & Calaby, 1982) – szczur pustelniczy
Rattus arfakiensis Rümmler, 1935 – szczur iriański
Rattus niobe (O. Thomas, 1906) – szczur mszysty
Rattus arrogans (O. Thomas, 1922) – szczur zuchwały
Rattus mordax (O. Thomas, 1904) – szczur kąsający
Rattus detentus Timm, Weijola, K.P. Aplin, Flannery & Pine, 2016
Rattus sanila Flannery & J.P. White, 1991 – szczur nowoirlandzki – takson wymarły
Rattus satarae Hinton, 1918 – szczur dekański
Rattus ranjiniae Agrawal & Ghosal, 1969 – szczur królowej
Rattus montanus W.W.A. Phillips, 1932 – szczur górski
Rattus norvegicus (Berkenhout, 1769) – szczur wędrowny
Rattus nitidus (Hodgson, 1845) – szczur białostopy
Rattus stoicus (G.S. Miller, 1902) – szczur andamański
Rattus burrus (G.S. Miller, 1902) – szczur nikobarski
Rattus palmarum (Zelebor, 1869) – szczur palmowy
Rattus sakeratensis Gyldenstolpe, 1917
Rattus rattus (Linnaeus, 1758) – szczur śniady
Rattus tanezumi (Temminck, 1845) – szczur orientalny
Rattus losea (Swinhoe, 1871) – szczur tajwański
Rattus osgoodi Musser & Newcomb, 1985 – szczur wietnamski
Rattus tiomanicus (G.S. Miller, 1900) – szczur malajski
Rattus tawitawiensis Musser & Heaney, 1985 – szczur skryty
Rattus baluensis (O. Thomas, 1894) – szczur wierchowy
Rattus korinchi (H.C. Robinson & Kloss, 1916) – szczur samotny
Rattus blangorum G.S. Miller, 1942 – szczur indonezyjski
Rattus simalurensis (G.S. Miller, 1903) – szczur simalurski
Rattus lugens (G.S. Miller, 1903) – szczur żałobny
Rattus adustus Sody, 1940 – szczur ogorzały
Rattus enganus (G.S. Miller, 1906) – szczur engański
Rattus mindorensis (O. Thomas, 1898) – szczur mindorski
Rattus hoogerwerfi Chasen, 1939 – szczur wysokogórski
Rattus argentiventer (H.C. Robinson & Kloss, 1916) – szczur ryżowiskowy
Rattus hoffmanni (Matschie, 1901) – szczur sulaweski
Rattus koopmani Musser & Holden, 1991 – szczur eremicki
Rattus mollicomulus Tate & Archbold, 1935 – szczur miękkowłosy
Rattus andamanensis (Blyth, 1860) – szczur indochiński
Rattus pyctoris (Hodgson, 1845) – szczur himalajski
Rattus exulans (Peale, 1848) – szczur polinezyjski

Opisano również gatunki wymarłe w czasach prehistorycznych^[28]:

Rattus casimcensis Rădulescu & Samson, 1973^[29] (Rumunia; plejstocen)
Rattus haasi Tchernov, 1968^[30] (Izrael; plejstocen)
Rattus jaegeri Chaimanee, 1998^[31] (Tajlandia; pliocen–plejstocen)
Rattus miyakoensis Kawaguchi, Kaneko & Hasegawa, 2009^[32] (Japonia; plejstocen)
Rattus trinilensis Musser, 1982^[33] (Indonezja; plejstocen)

Szybkie fakty

Zamknij

[U 1]
Nazwa odrzucona ze względów nomenklatorycznych decyzją ICZN^[2].
[U 2]
Oryginalna, błędna pisownia.
[U 3]
Uzasadniona poprawka Ruttus G. Fischer, 1803.
[U 4]
Młodszy homonim Acanthomys Lesson, 1842 (Muridae).
[U 5]
Wariant pisowni Epimys Trouessart, 1881.
[U 6]
Młodszy homonim Octomys O. Thomas, 1920 (Octodontidae).

[1]
G. Fisher: Das Nationalmuseum der Naturgeschichte zu Paris: von seinem ersten Ursprunge bis zu seinem jetzigen Glanze. Cz. 2. Frankfurt am Main: Verlegt bei Fridrich Esslinger, 1803, s. 128. (niem.).
[2]
F. Hemming. Opinion 258. Rejection for nomenclatorial Purposes of the work by Frisch (J. L.) published in 1775 under the title Das Natur-system der Vierfüssigen Thiere. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 5, s. 55–72, 1954. (ang.).
[3]
J.L. Frisch: Das Natur-System der vierfüssigen Thiere, in Tabellen. Glogau: Christian Friedrich Günther, 1775, s. 7. (niem.).
[4]
S.D.W.. The mammals of Britain systematically arranged. „The Analyst”. 4, s. 72, 1836. (ang.).
[5]
J.E. Gray. Notes on the Variegated or Yellow-tailed Rats of Australasia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 35, s. 598, 1867. (ang.).
[6]
É.L. Trouessart. Synopsis systematicus et geographicus Mammalium tam viventium quam fossilium. „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. 10, s. 117, 1881. (fr.).
[7]
O. Thomas. New Genera of Australasian Muridæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 6, s. 507, 1910. (ang.).
[8]
D.G. Elliot. A check list of mammals of the North American continent, the West Indies and the neighboring seas: supplement. „Publication. Field Columbian Museum. Zoological series”. 105, s. 41, 1917. (ang.).
[9]
Sody 1941 ↓, s. 260.
[10]
Sody 1941 ↓, s. 261.
[11]
F. Dieterlen: Revocation of name. W: W.F.H. Ansell (red.): African mammals 1938–1988. St Ives: The Tendrine Press, 1989, s. 65. ISBN 0-9512562-1-1. (ang.).
[12]
Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 275, 279–280. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
[13]
C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 475, 476–484. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
[14]
Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 829–851, 878. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
[15]
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Rattus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].
[16]
Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 305, 306–311. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
[17]
Palmer 1904 ↓, s. 601.
[18]
Palmer 1904 ↓, s. 73.
[19]
Palmer 1904 ↓, s. 267.
[20]
Jaeger 1959 ↓, s. 247.
[21]
Jaeger 1959 ↓, s. 160.
[22]
Brown 1954 ↓, s. 206.
[23]
Brown 1954 ↓, s. 366.
[24]
Jaeger 1959 ↓, s. 157.
[25]
Jaeger 1959 ↓, s. 171.
[26]
Jaeger 1959 ↓, s. 213.
[27]
N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-22]. (ang.).
[28]
J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Rattus Fischer, 1803, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-11] (ang.).
[29]
C. Rădulescu & P.-M. Samson. On the discovery of a new species of Muridae Rodentia Mammalia in the mid pleistocene of Romania. „Revue roumaine de biologie”. Serie de Zoologie. 18 (3), s. 185–187, 1973. (ang.).
[30]
E. Tchernov. A pleistocene faunule from a karst fissure filling near Jerusalem, Israel. „Verhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft in Basel”. 79, s. 161–185, 1968. (ang.).
[31]
Y. Chaimanee. Plio-Pleistocene rodents of Thailand. „Thai Studies in Biodiversity”. 3, s. 116, 1998. (ang.).
[32]
S. Kawaguchi, Y. Kaneko & Y. Hasegawa. A new species of the fossil murine rodent from the Pinza-Abu Cave, the Miyako Island of the Ryukyu Archipelago, Japan. „Bulletin of the Gunma Museum of Natural History”. 13, s. 18, 2009. (ang.).
[33]
G.G. Musser. The Trinil rats. „Modern Quaternary Research in South-East Asia”. 7, s. 65–85, 1982. (ang.).

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
H.J.V. Sody. On a collection of rats from the Indo-Malayan and Indo-Australian regions. „Treubia”. 18 (2), s. 255-325, 1941. (ang.).
R.W. Brown: Composition of scientific words; a manual of methods and a lexicon of materials for the practice of logotechnics. Washington: Published by the author, 1954, s. 1–882. (ang.).
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[3] [U 1]
Nazwa odrzucona ze względów nomenklatorycznych decyzją ICZN^[2].

[5] [U 2]
Oryginalna, błędna pisownia.

[6] [U 3]
Uzasadniona poprawka Ruttus G. Fischer, 1803.

[8] [U 4]
Młodszy homonim Acanthomys Lesson, 1842 (Muridae).

[12] [U 5]
Wariant pisowni Epimys Trouessart, 1881.

[15] [U 6]
Młodszy homonim Octomys O. Thomas, 1920 (Octodontidae).

[Fischer-1] [1]
G. Fisher: Das Nationalmuseum der Naturgeschichte zu Paris: von seinem ersten Ursprunge bis zu seinem jetzigen Glanze. Cz. 2. Frankfurt am Main: Verlegt bei Fridrich Esslinger, 1803, s. 128. (niem.).

[ICZN-2] [2]
F. Hemming. Opinion 258. Rejection for nomenclatorial Purposes of the work by Frisch (J. L.) published in 1775 under the title Das Natur-system der Vierfüssigen Thiere. „Opinions and declarations rendered by the International Commission on Zoological Nomenclature”. 5, s. 55–72, 1954. (ang.).

[Frisch-4] [3]
J.L. Frisch: Das Natur-System der vierfüssigen Thiere, in Tabellen. Glogau: Christian Friedrich Günther, 1775, s. 7. (niem.).

[sdw-7] [4]
S.D.W.. The mammals of Britain systematically arranged. „The Analyst”. 4, s. 72, 1836. (ang.).

[Gray-9] [5]
J.E. Gray. Notes on the Variegated or Yellow-tailed Rats of Australasia. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 35, s. 598, 1867. (ang.).

[Trouessart-10] [6]
É.L. Trouessart. Synopsis systematicus et geographicus Mammalium tam viventium quam fossilium. „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. 10, s. 117, 1881. (fr.).

[Thomas-11] [7]
O. Thomas. New Genera of Australasian Muridæ. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eighth Series. 6, s. 507, 1910. (ang.).

[ell-13] [8]
D.G. Elliot. A check list of mammals of the North American continent, the West Indies and the neighboring seas: supplement. „Publication. Field Columbian Museum. Zoological series”. 105, s. 41, 1917. (ang.).

[CITEREFSody1941260-14] [9]
Sody 1941 ↓, s. 260.

[CITEREFSody1941261-16] [10]
Sody 1941 ↓, s. 261.

[Dieterlen-17] [11]
F. Dieterlen: Revocation of name. W: W.F.H. Ansell (red.): African mammals 1938–1988. St Ives: The Tendrine Press, 1989, s. 65. ISBN 0-9512562-1-1. (ang.).

[Cichocki&inni-18] [12]
Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 275, 279–280. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-19] [13]
C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 475, 476–484. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-20] [14]
Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 829–851, 878. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-21] [15]
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Rattus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].

[amw-22] [16]
Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 305, 306–311. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://biodiversitylibrary.org/item/88553#page/609/mode/1up_601]-23] [17]
Palmer 1904 ↓, s. 601.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/81/mode/1up_73]-24] [18]
Palmer 1904 ↓, s. 73.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/275/mode/1up_267]-25] [19]
Palmer 1904 ↓, s. 267.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=287_247]-26] [20]
Jaeger 1959 ↓, s. 247.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=200_160]-27] [21]
Jaeger 1959 ↓, s. 160.

[CITEREFBrown1954[https://archive.org/details/compositionofsci00brow/page/206/mode/1up?q=Mus_206]-28] [22]
Brown 1954 ↓, s. 206.

[CITEREFBrown1954[https://archive.org/details/compositionofsci00brow/page/366/mode/1up?q=Mus_366]-29] [23]
Brown 1954 ↓, s. 366.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=197_157]-30] [24]
Jaeger 1959 ↓, s. 157.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=211_171]-31] [25]
Jaeger 1959 ↓, s. 171.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=253_213]-32] [26]
Jaeger 1959 ↓, s. 213.

[mdd-33] [27]
N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-07-22]. (ang.).

[zij-34] [28]
J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Rattus Fischer, 1803, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-11] (ang.).

[rad&sim-35] [29]
C. Rădulescu & P.-M. Samson. On the discovery of a new species of Muridae Rodentia Mammalia in the mid pleistocene of Romania. „Revue roumaine de biologie”. Serie de Zoologie. 18 (3), s. 185–187, 1973. (ang.).

[tch-36] [30]
E. Tchernov. A pleistocene faunule from a karst fissure filling near Jerusalem, Israel. „Verhandlungen der Naturforschenden Gesellschaft in Basel”. 79, s. 161–185, 1968. (ang.).

[cha-37] [31]
Y. Chaimanee. Plio-Pleistocene rodents of Thailand. „Thai Studies in Biodiversity”. 3, s. 116, 1998. (ang.).

[kaw&inni-38] [32]
S. Kawaguchi, Y. Kaneko & Y. Hasegawa. A new species of the fossil murine rodent from the Pinza-Abu Cave, the Miyako Island of the Ryukyu Archipelago, Japan. „Bulletin of the Gunma Museum of Natural History”. 13, s. 18, 2009. (ang.).

[mus-39] [33]
G.G. Musser. The Trinil rats. „Modern Quaternary Research in South-East Asia”. 7, s. 65–85, 1982. (ang.).

[12]

[1]

[uwaga 1]

[3]

[uwaga 2]

[uwaga 3]

[4]

[uwaga 4]

[5]

[6]

[7]

[uwaga 5]

[8]

[9]

[uwaga 6]

[10]

[11]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[2]

Etymologia

Podział systematyczny

Wikiwand in your browser!

Szczur

Etymologia

Podział systematyczny

Wikiwand in your browser!

Występowanie

Morfologia

Systematyka

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

Bibliografia