Radogoszcz (gmina)

Radogoszcz – dawna gmina wiejska istniejąca do 1946 roku w woj. łódzkim. Nazwa gminy pochodzi od wsi Radogoszcz (obecnie część dzielnicy Bałuty w Łodzi), lecz siedziba władz gminy znajdowała się w Łodzi^[2].

Radogoszcz

gmina wiejska
1867–1946[a]
Państwo	Polska
Województwo	1919–1939: łódzkie (II RP) 1945–1946: łódzkie
Powiat	łódzki
Siedziba	Łódź
Populacja (1924[1]) • liczba ludności	3339
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miejscowości 16
brak współrzędnych

1867–1918

Za Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu łodzińskiego (łódzkiego) w guberni piotrkowskiej^[3].

18 października 1906 z gminy Radogoszcz wyłączono kolonię Żubardź oraz część wsi Doły, włączając je do Łodzi^[4].

18 sierpnia 1915 z gminy Radogoszcz wyłączono wieś Bałuty Nowe, wieś Bałuty Stare, działy z majątku Bałuty Nowe, grunty wsi Bałuty Kolonia, osady w kolonii Bałuty Nowe, folwark Marysin nr I, folwark Marysin nr II, część wsi Żabieniec, część wsi Radogoszcz, część folwarku Radogoszcz ABC, osada z folwarku Radogoszcz, osada w dobrach Radogoszcz oraz część folwarku Julianów, a obszar ten o ogólnej powierzchni 1062,7274 ha włączono do Łodzi^[5].

1919–1946

W okresie międzywojennym gmina Radogoszcz należała do powiatu łódzkiego w woj. łódzkim. 1 września 1933 gminę Radogoszcz podzielono na 9 gromad (sołectw)^[6].

• Arturówek – wieś Arturówek i kolonia Radogoszcz;
• Doły – wieś Doły;
• Kały – wieś Kały AB, osada szpitalna Kochanówka, osada Borowiec, wieś Budy Kałowskie i osada Zadraż;
• Kały-Kolonia – wieś i kolonia Kały;
• Pabianka – wieś Pabianka i wieś Marianów;
• Radogoszcz – wieś Radogoszcz;
• Rogi – wieś Rogi, wieś Rożki i wieś Marysin III;
• Teofilów – wieś Teofilów i wieś Piskowiec;
• Żabieniec – wieś Żabieniec.

15 grudnia 1937 z gromady Rogi wyodrębniono Marysin III, tworząc w nim oddzielną gromadę^[7].

Po wybuchu II wojny światowej, gminę włączono do III Rzeszy.

Po wojnie gmina powróciła na krótko do powiatu łódzkiego woj. łódzkim, lecz już 13 lutego 1946 włączono ją w całości do Łodzi^[8][b][10].

Zobacz też

• gmina Radgoszcz

Uwagi

1. Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. łódzkiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
2. Faktycznie obszar gminy Radogoszcz został włączony w obszar Wielkiej Łodzi już 22 października 1945 roku^[9].